Maź płodowa to substancja, która pokrywa skórę dziecka po porodzie. Ze względu na niezwykłe właściwości, jakie posiada mazidło płodowe (bo tak też bywa nazywana), eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia zalecają, by pierwsza kąpiel noworodka odbyła się po 24 godzinach życia. Jeśli to niemożliwe ze względu na zabrudzenia krwią lub smółką - najwcześniej po sześciu godzinach, by w tym czasie zawarte w mazi składniki zdołały przeniknąć do skóry.
Spis treści
- Jak powstaje maź płodowa?
- Właściwości mazi płodowej
- Maź płodowa nawilża skórę noworodka
- Maź płodowa zwalcza bakterie i grzyby
- Unikatowy skład i struktura mazi płodowej
- Maź płodowa a pierwsza kąpiel noworodka
Jak powstaje maź płodowa?
Maź płodowa ma konsystencję gęstego serka i żółtawy kolor. Powstaje z wydzieliny komórek owodni, wydzielin gruczołów łojowych płodu, złuszczonych komórek nabłonka i włosków meszku płodowego. Nie przepuszcza wody, izolując cienki naskórek płodu od wód płodowych. Dzięki temu kolejne warstwy skóry mogą się rozwijać i dojrzewać bez narażenia na uszkodzenia.
Maź płodowa tworzy się między 20. a 26. tygodniem ciąży. Wcześniaki, które rodzą się około 26. tygodnia ciąży, nie mają jej jeszcze zbyt wiele, ale już te urodzone w 32. tygodniu ciąży są nią pokryte od stóp do głowy. W miarę jak skóra dojrzewa, mazi ubywa, dlatego noworodki urodzone po terminie porodu mają już tylko jej resztki.
Sprawdź: Co czuje noworodek, czyli jak działają zmysły dziecka
Właściwości mazi płodowej
Choć podstawowym zadaniem mazi płodowej jest ochrona skóry malca w brzuszku, jej rola wcale nie kończy się wraz z rozpoczęciem akcji porodowej. Pokryta nią skóra łatwiej prześlizguje się przez kanał rodny.
Po opuszczeniu macicy skóra noworodka narażona jest na wiele negatywnych bodźców, takich jak chłód, suche powietrze, szpitalne mikroby, promienie UV czy uszkodzenia mechaniczne - obecność resztek mazi płodowej pomaga zmniejszyć ich ewentualne skutki. Wszystko to dzięki unikatowym właściwościom mazi.
Dowiedz się: Rozmiar ubranek dla noworodka - jaką wielkość wybrać?
Maź płodowa nawilża skórę noworodka
Maź płodowa nawilża skórę i lekko obniża jej odczyn pH. Skóra noworodka szybko traci wodę. Ma też zasadowy odczyn pH, który nie chroni jej przed patogenami, gdyż te giną w kwaśnym środowisku. W kolejnych tygodniach życia to się będzie stopniowo zmieniało.
Udowodniono jednak, że skóra maluszka będzie lepiej nawilżona - i jej odczyn pH zmieni się na korzystniejszy szybciej - jeśli maź płodowa nie zostanie zmyta od razu po porodzie, lecz pozostanie na ciele przez kolejne 24 godziny.
Zobacz: Skala Apgar: ile punktów i za co dostaje noworodek po narodzinach
Maź płodowa zwalcza bakterie i grzyby
Maź płodowa chroni skórę przed zakażeniami, m.in. pałeczką okrężnicy, paciorkowcami czy grzybami Candida albicans, bo w jej składzie są białka o właściwościach przeciwbakteryjnych (m.in. laktoferyna i liozym). Dodatkowo maź płodowa regeneruje naskórek i przyspiesza gojenie się drobnych ranek. To zasługa m.in. witaminy E i lipidów.
Przeczytaj także: Co trzeba wiedzieć o noworodku? 10 rzeczy, które cię kompletnie zaskoczą
Unikatowy skład i struktura mazi płodowej
Maź składa się w 20 proc. z tłuszczów (cholesterol, ceramidy, estry wosków i inne lipidy) i w 80 proc. z wody. Jej cząsteczki układają się na kształt "lizaków", w których okrągły koniec ma właściwości hydrofilowe (czyli przyciąga wodę), a "patyczek" - hydrofobowe, czyli ją odpycha. W zależności od temperatury układają się one w odrębne struktury - podobnie jak masło, gęstnieją, gdy jest chłodno.
Maź płodowa a pierwsza kąpiel noworodka
Niestety polskie standardy opieki nad noworodkami nie określają, co powinno się dziać z mazią płodową po porodzie. To, jak szybko zostanie zmyta ze skóry malca, zależy więc od zwyczajów panujących w danym szpitalu w kwestii pierwszej kąpieli noworodka.
W wielu placówkach ze skóry usuwa się jedynie resztki krwi i smółki, odkładając kąpiel na kolejne godziny, następny dzień lub nawet kilka, wychodząc z założenia, że ochronne przeciwciała znajdujące się w mazi przez ten czas wchłoną się ze skóry do krwi, co będzie miało dobry wpływ na odporność i zmniejszy ryzyko zakażeń skórnych u dziecka.
Są jednak i takie, w których malec kąpany jest od razu po narodzinach. Warto jeszcze przed porodem upewnić się, jakie zwyczaje panują w konkretnym szpitalu i w razie czego nie pozwolić na zbyt wczesną kąpiel - w końcu jako mama też masz w tej sprawie coś do powiedzenia.
Sprawdź też: Kąpiel noworodka krok po kroku [PORADNIK]
