Przestymulowanie niemowlaka jest stanem, kiedy w wyniku zbyt dużej ilość i intensywności bodźców jakie znajdują się w otoczeniu dziecka (wzrokowych, słuchowych, czuciowych, węchowych), jego układ nerwowy ulega nadmiernemu pobudzeniu, przez co utrudnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Noworodek i niemowlę nie ma możliwości obrony przed nadmiarem bodźców. Mózg małego dziecka dopiero uczy się adekwatnego odbioru, segregacji i analizy dopływających do niego informacji z otoczenia. Dziecko przestymulowane może przejawiać pewne zachowania, świadczące o reakcji obronnej organizmu.
Spis treści
- Jak dochodzi do przestymulowania niemowlaka?
- Ekrany przyczyną nadmiary bodźców dla niemowlaka
- Jak rozpoznać przestymulowanie niemowlaka?
- Przestymulowanie niemowlaka – o czym powinien wiedzieć rodzic?
Jak dochodzi do przestymulowania niemowlaka?
Bez wątpienia, każdy rodzic poświęca wiele uwagi i czasu swojemu dziecku. Zdarza się, że z troski o jak najlepszy rozwój swojego maleństwa zasypują go kolorowymi, grającymi i świecącymi zabawkami.
Dziecku w pierwszych tygodniach życia wystarczy natomiast bliskość i dotyk rodziców, delikatne przytulanie czy kołysanie. Nadmiar przedmiotów w otoczeniu może niekorzystnie wpływać na jego samopoczucie. Minimalizm powinien panować szczególnie w łóżeczku, które jest miejscem odpoczynku i wyciszenia.
Istotny jest także stały rytm dnia z czasem na aktywność, ale również i odpoczynek. Sen w spokojnym i bezpiecznym miejscu działa na maluszka regenerująco, co pozwala mu zebrać siły na zabawę.
W pierwszych tygodniach, a nawet miesiącach życia dziecko nie powinno być zabierane w miejsca zatłoczone, głośne – jak centra handlowe i wielometrażowe sklepy. Nadmiar bodźców na których ekspozycję narażone jest dziecko niewątpliwie może przyczynić się do nadmiernego przeciążenia układu nerwowego.
Podobną sytuacją są spotkania rodzinne. Oczywiście nie zawsze trzeba z nich rezygnować, należy natomiast w takich sytuacjach zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa i spokoju. Niekoniecznie zgadzajmy się na przytulanie maleństwa przez każdą ciocię – różnorodność zapachu, dotyku, ruchu będzie odczuwalne dla dziecka.
Ekrany przyczyną nadmiary bodźców dla niemowlaka
Telewizor, tablet, telefon są nieodzownymi elementami w wyposażeniu gospodarstwa domowego. Częste i długotrwałe oglądanie telewizji lub innych urządzeń cyfrowych z pewnością wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie niemowlaka.
Według Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej, dzieci do 18 miesiąca życia nie powinny mieć dostępu do mediów cyfrowych. Noworodek i niemowlę zasypiające przy włączonym telewizorze lub radiu jest narażone na zakłócenie snu, co w konsekwencji prowadzi do niewyspania i rozdrażnienia.
Najkorzystniejszym rozwiązaniem dla dziecka w tym okresie będzie całkowita rezygnacja z korzystania przez niego z urządzeń z ekranami – jego układ nerwowy nie jest na tyle rozwinięty, by poradzić sobie z odbiorem migających ekranów.
Czytaj również: Ile snu potrzebuje dziecko? Najczęstsze problemy ze snem u dzieci
Odwiedziny u noworodka – niepotrzebne i niebezpieczne. Jak je ograniczyć?
Mózgi dzieci oglądających TV i grających na smartfonach rozwijają się wolniej
Jak rozpoznać przestymulowanie niemowlaka?
Reakcje niemowląt na nadmiar bodźców mogą być bardzo różne. Symptomami, świadczącymi o przestumulowaniu niemowlaka mogą być takie zachowania jak:
- dziecko jest nadmiernie rozdrażnione, niespokojne, płaczliwe - rodzice mają trudności z uspokojeniem malucha;
- dziecko wydaje się zmęczone, a mimo to ma problem z uśnięciem;
- często się wybudza podczas snu;
- zaciska piąstki, pręży się, nerwowo kręci główką;
- zamyka lub zasłania ręką oczy;
- chowa głowę w poduszkę lub kocyk;
- na chwilę „zastyga”, wyłącza się pozostając w bezruchu;
- u noworodków i młodszych niemowląt można zaobserwować nadmierne kichanie, ziewanie lub czkawkę;
Oczywiście, powyższe reakcje mogą mieć zupełnie inną przyczynę. Nie da się konkretnie określić w jakim stopniu i w jaki sposób nadmiar bodźców będzie miało wpływ na funkcjonowanie. Zakres i intensywność reakcji może być różna w zależności od dziecka.
Przestymulowanie niemowlaka – o czym powinien wiedzieć rodzic?
Rodzice z czasem uczą się kiedy i w jaki sposób zaspokoić naturalne potrzeby dziecka obserwując jego reakcje. Jeśli rodzic zauważy, że zachowanie dziecka może wskazywać na reakcje na nadmiar bodźców (bo np. właśnie wrócili ze spotkania rodzinnego), powinien zapewnić mu odpoczynek i spokój – wyłączyć telewizor, radio, zabrać dziecko w spokojne miejsce.
Przytulenie, kołysanie, delikatny masaż, spokojny głos rodzica będą działały kojąco i pomogą wyciszyć się maluszkowi. Doskonałym rozwiązaniem jest zawinięcie w chustę, w której dziecko czuje bliskość i ciepło opiekuna.
Nie da się jednoznaczne określić zasad jakie powinny panować w otoczeniu dziecka, ponieważ jak każdy człowiek, każde jest inne. To co dla jednego jest bardzo stymulujące, dla drugiego takie nie będzie. Rodzice najlepiej znają swoje dzieci – ich preferencje, rytm dnia i zachowania.
Powinni posiadać świadomość na temat mnogości bodźców w otoczeniu maluszka i nadmiernej stymulacji, a także reakcji jakie w konsekwencji mogą się pojawić. Istotne jest zachowanie równowagi, którą rodzice mogą osiągnąć poprzez obserwacje preferencji i zachowania dziecka. Kluczem do sukcesu jest także szybka reakcja w sytuacji pojawienia się oznak dyskomfortu.
Czytaj również: Zaburzenia integracji sensorycznej: co warto wiedzieć?
