Metoda NDT-Bobath to – w dużym skrócie – sposób usprawniania małych (i dużych) pacjentów po przebytym udarze mózgu lub innych urazach mózgowo czaszkowych. Stosowana jest także u niemowląt, które urodziły się przedwcześnie, mają kłopoty z napięciem mięśniowym czy asymetrię ułożenia. Dzięki niej mali pacjencji z tymi problemami mają szansę rozwijać się w podobnym tempie jak ich rówieśnicy bez obciążeń.
Przeczytaj także: Rehabilitacja ruchowa dzieci: metoda Vojty
Spis treści
- Metoda NDT-Bobath: czeskie korzenie
- Metoda NDT- Bobath: ćwiczenia
- Metoda NDT-Bobath: nadać ruchom właściwy kierunek
Metoda NDT-Bobath: czeskie korzenie
Autorami tej koncepcji rehabilitacji metodą Bobath, stosowanej z powodzeniem już od lat 40. XX wieku byli Czesi, mieszkający w Londynie - małżeństwo neurofizjologów, dr Berta i Karel Bobath. Swoją metodę opracowali, szczegółowo analizując zachowanie i terapię dzieci z porażeniem mózgowym. Karel Bobath zaobserwował, że sposób, w jaki porusza się takie dziecko, jest przyczyną jego dalszego, nieprawidłowego rozwoju. Doświadczenia czucia i ruchu u niesprawnego dziecka są bowiem odmienne od tego, co czuje i robi dziecko zdrowe. Z tego powodu dziecko z jakąkolwiek niesprawnością ruchową nieprawidłowo czuje własne ciało, i nieprawidłowo wykonuje poszczególne ruchy. Terapię zaczęto prowadzić więc w ten sposób, by poprzez ćwiczenia i codzienne funkcjonowanie eliminować złe wzorce ruchowe, a utrwalać te dobre.
Przeczytaj: Obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka - wszystko, co musisz o nim wiedzieć
Metoda NDT- Bobath: ćwiczenia
Podstawowe założenie metody NDT-Bobath najlepiej chyba tłumaczy cytat autorstwa Karela Bobatha: „My nie uczymy ruchów, lecz umożliwiamy ich wykonanie”. Bo głównym celem rehabilitacji dzieci wg NDT-Bobath jest przygotowanie dziecka z zaburzeniami ruchowymi do jak najbardziej samodzielnego funkcjonowania. W jaki sposób? Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi, bo też nie ma zestawu gotowych, odpowiednich dla każdego ćwiczeń. Każde dziecko jest przecież inne, ma nieco inny problem, dlatego też wymaga indywidualnego podejścia.
Z tego też powodu nie każdy fizjoterapeuta może rehabilitować dzieci tą metodą. Mogą to robić wyłącznie certyfikowani terapeuci NDT-Bobath, którzy zdanym egzaminem potwierdzili, że umieją bardzo dobrze analizować normalne, fizjologiczne ruchy człowieka, znają anatomię, podstawy neurofizjologii, mają doskonałą znajomość etapów rozwoju ruchowego dziecka, potrafią ocenić, które z ruchów, jakie wykonuje dziecko, są prawidłowe, a które nie, umieją też skierować je na „właściwe tory”. Bardzo ważna jest też zdolność wczuwania się w sytuację dziecka.
Polecamy: Asymetria ułożeniowa niemowlaka - przyczyny, objawy, ćwiczenia dla niemowląt
Metoda NDT-Bobath: nadać ruchom właściwy kierunek
Główne zasady usprawniania według koncepcji NDT-Bobath obejmują:
- hamowanie nieprawidłowych odruchów,
- wyzwalanie ruchów jak najbardziej zbliżonych do prawidłowych,
- wpływanie na nieprawidłowe napięcie mięśni poprzez podwyższanie obniżonego napięcia i obniżanie napięcia wzmożonego,
- wykorzystywanie i utrwalanie prawidłowych ruchów podczas codziennych czynności – zabawy, kąpieli, zabiegów pielęgnacyjnych.
Przeczytaj: Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlaka - objawy i leczenie
Podczas sesji rehabilitacji metodą NDT-Bobath terapeuta ćwiczy całe ciało dziecka. Umiejętnie kierując ruchami, zapewnia ich właściwy kierunek, ułatwia osiągnięcie stabilizacji kończyn w podporach, zachowanie pozycji. W ten sposób dostarcza dziecku odpowiednich bodźców czuciowych i doznań ruchowych. Ruchy dziecka w trakcie rehabilitacji nie mogą być wtedy przypadkowe: każdy jest starannie przygotowywany. Tempo i rytm ćwiczeń zawsze dobierane są indywidualnie, bo nie mogą być dla dziecka zbyt męczące. Chodzi o to, by maluch podczas sesji nie zaczął płakać i miał pełne poczucie bezpieczeństwa – tylko wtedy terapia metodą NDT-Bobath przyniesie jakiś efekt.
Jednak nawet najlepsze ćwiczenia, stosowane raz dziennie przez godzinę, rzadko są w stanie wygrać z kilkugodzinnym trybem utrwalania niewłaściwych ruchów w domu – dlatego w każdym spotkaniu biorą udział rodzice albo opiekunowie dziecka. Odpowiednio przeszkoleni, są w stanie kontynuować ćwiczenia stosowane podczas rehabilitacji metodą Bobath w warunkach domowych, w trakcie karmienia dziecka, noszenia go, pielęgnacji czy zabawy.
