Spis treści
- Czym są skoki rozwojowe?
- Jak rozpoznać skoki rozwojowe u dziecka?
- Skok rozwojowy pierwszy: 5. tydzień
- Skok rozwojowy drugi: 7.- 9. tydzień
- Skok rozwojowy trzeci: 11. - 12. tydzień
- Skok rozwojowy czwarty: 14. - 19. tydzień
- Skok rozwojowy piąty: 22. - 26. tygodni
- Skok rozwojowy szósty: 33. – 37. tydzień
- Skok rozwojowy siódmy: 41. - 48. tydzień
Czym są skoki rozwojowe?
Skoki rozwojowe to przełomowe momenty w 1. roku życia niemowlęcia. Mózg dziecka w 1. roku życia intensywnie rozwija się każdego dnia, aby coraz wnikliwiej i precyzyjniej przetwarzać dochodzące do niego ze świata zewnętrznego bodźce, a dzięki temu móc nabywać nowe umiejętności, również ruchowe.
Niemowlę z dnia na dzień zaczyna więcej dostrzegać, słyszeć, rozumieć i analizować. Takie nagłe wyostrzenie zmysłów niemowlaka i umiejętności postrzegania i analizowania – jako że stanowi dla dziecka nową sytuację – może okazać się źródłem niemałego niepokoju i dezorientacji. Dzieci często stają się wtedy płaczliwe, marudne, zdezorientowane, mają problemy z zasypianiem lub śpią niespokojnie.
Jak rozpoznać skoki rozwojowe u dziecka?
Skoki rozwojowe nie występują w jednakowym czasie dla wszystkich dzieci. Twoje dziecko może zaczyna unosić główkę, siadać, wstawać, raczkować czy chodzić w innym czasie niż jego rówieśnicy. To, że jeszcze nie umie tego wszystkiego, co potrafi już nieco młodszy sąsiad albo kuzyn, tez jest normalne, ponieważ każde dziecko rozwija się w nieco innym tempie.
Na skoki rozwojowe ma wpływ wiele czynników, w tym genetyczne i środowiskowe. Również cechy charakteru danego dziecka sprawiają, że często preferuje ono takie, a nie inne czynności. Dlatego fakt, że nasz maluch nie umie czegoś, co potrafi już jego rówieśnik, nie powinno być powodem do niepokoju, zwłaszcza jeśli poza tym wszystko wydaje się w porządku – dziecko jest zdrowe, radosne i opanowało wiele innych umiejętności.
Zobacz: Noworodek a niemowlę: różnice fizjologiczne
Kiedy dziecko zaczyna chodzić: etapy nauki chodzenia niemowląt
Daj swojemu dziecku czas!
Ważne jest, abyśmy mogli zaobserwować u maluszka stały postęp w zdobywaniu nowych sprawności fizycznych i intelektualnych, i mieli pewność, że posuwa się on do przodu na swojej indywidualnej ścieżce rozwoju. Wtedy nawet pewne „zaległości” w zdobywaniu kolejnych umiejętności nie będą wydawały się niepokojące.
Maluszkowi warto dać na nie czas, ale uwaga: ten okres nie może się znacząco wydłużać, bo długie opóźnienia mogą sygnalizować problemy ze zdrowiem, które będą miały dalszy wpływ na rozwój dziecka. Dlatego warto zachować czujność i w razie wątpliwości co do tempa, w jakim rozwija się maluch, po prostu pójść z nim na kontrolę do pediatry.
Skok rozwojowy pierwszy: 5. tydzień
W piątym tygodniu wyostrzają się zmysły dziecka. Bodźce zapachowe, wzrokowe i słuchowe docierają teraz do maluszka o wiele silniejsze i wyraźniejsze. Również dotyk staje się bardziej odczuwalny. Maluch uśmiecha się po raz pierwszy, a jeśli nabył już tą umiejętność wcześniej, to teraz jego uśmiech staje się bardziej świadomy.
Dojrzewający mózg coraz lepiej kontroluje nie tylko procesy poznawcze, ale także inne układy organizmu, w tym układ trawienny. Dziecku rzadziej się teraz ulewa. W tym okresie zmienia się również płacz niemowlaka, pojawiają się pierwsze prawdziwe łzy.Ogrom zmian może wydawać się dla dziecka przerażający. Należy zadbać o to, aby niemowlę przebywało w spokoju, bez nadmiaru bodźców, a w przypadku ich zwiększonej ilości mogło się wyciszyć w ramionach rodziców.
Skok rozwojowy drugi: 7.- 9. tydzień
Dziecko w drugim miesiącu życia zaczyna dostrzegać, że rączki należą do niego i może kontrolować ich ruchy. Oczywiście, niemowlę nadal nie jest w stanie poruszać rączkami w sposób precyzyjny i skoordynowany, jednak wyraźnie rozszerza pojęcie własnego „ja”. Zaczyna rozróżniać wzory w dźwiękach, zapachach i smakach, co oznacza, że dany bodziec niesie za sobą inne skojarzenia. Niemowlę podnosi główkę, obserwuje przedmioty i stara się je chwycić. Wydaje z siebie krótkie dźwięki i uważnie się im przysłuchuje. Reaguje żywiołowo na wesołą muzykę. Dziecko uważniej przygląda się ludzkim twarzom, zaczyna reagować na mimikę.
Zobacz także: Jak przyspieszyć naukę mówienia?
Jak wspierać dziecko w rozwoju ruchowym?
5 zabaw stymulujących rozwój rocznego dziecka
Skok rozwojowy trzeci: 11. - 12. tydzień
W 3. miesiącu życia dziecka umiejętności wymagające koordynacji wzrokowo-ruchowej. Niemowlak wodzi wzrokiem za przedmiotami, wyciąga po nie rączki, a tracąc z pola widzenia, odwraca główkę za interesującą go rzeczą. Ruchy dziecka stają się bardziej płynne, co ułatwia mu penetrowanie otaczającej rzeczywistości.
Wszystko, co wpadnie malcowi w rączki, natychmiast ląduje w buzi. Dzieje się tak dlatego, ponieważ usta, wargi i język są bogato unerwione i dostarczają maleństwu silnych bodźców czuciowych.
Dziecko dostrzega już bardziej subtelne różnice w otoczeniu. Z coraz większą łatwością różnicuje zapachy oraz ton głosu, świetnie odczytując podstawowe emocje. Również samo zaczyna modulować intonacją wydawanych przez siebie dźwięków. Gdy jest znudzone i potrzebuje uwagi, umie wyraźnie dać nam to do zrozumienia.
Skok rozwojowy czwarty: 14. - 19. tydzień
Czwarty skok rozwojowy to prawdziwy wysyp nowych umiejętności. Niemowlę staje się coraz bardziej aktywnym uczestnikiem życia rodzinnego. Rozumie pojedyncze słowa, a wydawane przez nie dźwięki są wzbogacone o spółgłoski. Dziecko z entuzjazmem reaguje na własne imię i interesuje się swoim odbiciem w lustrze.
Zaczyna rozumieć kolejność prostych zdarzeń. Wyciąga rączki, ponieważ wie, że wtedy zostanie wzięte na ręce, zrzuca celowo zabawki na podłogę, aby obserwować, jak spadają. Odpycha butelkę, gdy nie ma już ochoty na jedzenie. Cmoka, kiedy chce nam zasygnalizować, że jest głodne. Usprawnia manipulowanie przedmiotami, przekładając je z ręki do ręki. Przekręca się z brzuszka na plecy i odwrotnie, unosi tułów podpierając się na rękach.Należy zwrócić uwagę na fakt, iż już w tym okresie możemy popełnić pierwsze błędy wychowawcze. Niemowlak powoli zaczyna łączyć ze sobą przyczynę i skutek, a więc również swoje zachowanie z naszą na nie reakcją.
Skok rozwojowy piąty: 22. - 26. tygodni
Przełom piątego i szóstego miesiąca życia to okres, kiedy nasze jak dotąd pogodne, odważne, lgnące do wszystkich maleństwo może zmienić się nie do poznania. To właśnie w tym okresie dziecko zaczyna dostrzegać, że niektórzy ludzie są obcy, a inni bliscy. Na osoby nieznane może reagować płaczem i niepokojem, bliskich zaś wita z niepohamowaną radością i uśmiechem.
Rozstanie z rodzicami, a zwłaszcza z mamą, często wywołuje u niemowląt w tym wieku lęk separacyjny. Jest to przejaw buntu dziecka na rozstanie, które właśnie w tym okresie zaczyna pojmować czym jest fizyczna odległość. Należy mieć świadomość, że jest to całkowicie naturalny etap rozwoju człowieka, który przy odpowiednim postępowaniu zacznie z czasem słabnąć.Ruchy dziecka każdego dnia staja się bardziej dopracowane. Niemowlę umie już chwycić przedmioty za pomocą kciuka i palca wskazującego, uderza dwiema zabawkami o siebie, wyjmuje i wkłada przedmioty do pudełka. Zaczyna siadać i raczkować, rozwijając przy tym wiele grup mięśni. Wiele niemowląt potrafi już klaskać czy machać rączką na pożegnanie.
Skok rozwojowy szósty: 33. – 37. tydzień
W ósmym miesiącu życia dziecka zaczyna się przełomowy skok w rozwoju jego inteligencji, który zbliża jego sposób pojmowania świata do myślenia dorosłych. Niemowlak zaczyna zauważać logikę i uporządkowanie otoczenia. Odnajduje w przedmiotach, osobach, zapachach i dźwiękach cechy wspólne i zaczyna je klasyfikować.
To właśnie od tego momentu pod pojęciem „pies” przestaje kryć się tylko nasz domowy ulubieniec, ale każde zwierzątko, które wykazuje odpowiednie cechy klasyfikujące, niezależnie od ubarwienia czy wielkości.Maluch sam inicjuje proste zabawy, wyraża swoje nastroje za pomocą gestykulacji, mimiki i wydawanych odgłosów. To właśnie teraz rodzi się u dziecka zazdrość, gdy mama i tata skupiają się na czymś bardziej niż na nim. Niemowę rozwija się emocjonalnie, co wyraża w zabawie przez okazywanie uczuć zabawkom.
Skok rozwojowy siódmy: 41. - 48. tydzień
Dziecko w dalszym ciągu tworzy sekwencje i dzieli świat na kategorie, wykorzystując do tego wszystkie swoje zmysły. Coraz lepiej rozumie kolejność zdarzeń i wydaje się być zdezorientowane, gdy dzieje się coś nieprzewidzianego. Rozwój tych kompetencji możemy sami zaobserwować w bardzo prosty sposób. Jeżeli przy dziecku włożymy do koszyka 2 zabawki i wyjmiemy jedną niepostrzeżenie, niemowlę będzie zaskoczone, gdy zobaczy, że ma tylko jeden przedmiot. Rozumie już, że rzeczy same nie znikają, a skoro nikt go nie wyjął, to nadal powinien tam być.Niemowlę interesuje się całym otoczeniem, wskazuje palcem przedmioty, chcąc, żeby je nazywać. Stara się naśladować melodię usłyszanych wyrazów i odgłosy zwierząt. Szuka ukrytego przedmiotu i sam chowa zabawki, zapraszając opiekuna do zabawy. Próbuje rysować kredkami, choć najczęściej kończy się to zabawą w gniecenie kartek.Dziecko doskonali umiejętności fizyczne. Zaczyna stawać, wspinać się, schodzić tyłem z kanapy i stawiać pierwsze kroczki z pomocą chodzika lub trzymane za rączki. Próbuje rzucać piłką w wybranym kierunku i celować łyżeczką do buzi. Wyraźnie manifestuje swoje niezadowolenie i niechęć wykonania polecenia.
