Co robić, gdy niemowlę nie chce spać? Oto rytuały, które mu pomogą

Chcesz, by twoje dziecko zasypiało spokojnie i bez płaczu? Wprowadź w życie rytuały, które pozwolą mu zasnąć. Mówiąc prościej, chodzi o wszystkie te czynności, które przygotowują maluszka do snu, a więc: wieczorne wyciszanie, kąpiel, karmienie, ubieranie w piżamkę i położenie do łóżeczka. Wykonywane cierpliwie, codziennie mniej więcej o tej samej porze i zawsze w tej samej kolejności, potrafią sprawić, że po pewnym czasie niemowlak o określonej porze sam zacznie robić się senny.

Spis treści

1. Dlaczego rytuały w życiu dziecka są tak ważne?
2. Dlaczego niemowlę płacze?
3. Rytuały wieczorne, które warto wprowadzić w życie dziecka
4. Co przeszkadza dziecku w usypianiu?
5. Ustawienie łóżeczka dla dziecka

Dlaczego rytuały w życiu dziecka są tak ważne?

Niemowlęta żyją w świecie swoich własnych nawyków. To zdanie pochodzi z książki Tracy Hogg „Język niemowląt” i warto je zapamiętać, a potem powtarzać sobie jak mantrę każdego dnia. Bo to właśnie nawyki i rytuały, do których przyzwyczaisz dziecko, pomogą ci sprawić, że po jakimś czasie będzie szybko i chętnie samo usypiało w swoim łóżeczku. Dlaczego? Ma to związek z poczuciem bezpieczeństwa, jakie dają maluszkowi.

Dziecko, które jeszcze nie mówi i niewiele rozumie z tego, co mówią rodzice, czuje się bezpieczniej, kiedy czynności, jakie wokół niego wykonujesz, są dla niego łatwe do przewidzenia. Po pewnym czasie zaczyna pamiętać, że po jednym z karmień wychodzicie na spacer, po następnym jest zabawa, po jakimś czasie kąpiel, a po kąpieli układanie do snu. W tym wszystkim bardzo ważna jest powtarzalność – żeby codziennie te same czynności odbywały się w tym samym porządku i o zbliżonej porze, bo wszelkie odstępstwa od rutyny budzą w dziecku niepokój.

Postępując w ten sposób, regulujemy bowiem zegar biologiczny malca, sprawiamy również, że czuje się on bezpieczny. Naturalny zegar biologiczny rozwija się między 8. a 12. tygodniem życia maluszka. Od tego czasu zaczyna odróżniać on dzień od nocy, zwykle też budzi się i zasypia mniej więcej o tych samych porach. W tym okresie warto też ustalić dziecku rytm dnia i skrupulatnie go przestrzegać – zwłaszcza popołudniowej jego części, bo to od niej zaczyna się proces usypiania dziecka.

Przeczytaj: Plan dnia noworodka - jak ułożyć dziecku rytm dnia?

Najlepiej zacząć uspokajać maluszka na godzinę czy półtorej godziny przed kąpielą. O tej porze unikaj rozbawiania maluszka, ścisz muzykę, wyłącz telewizor, nie wykonuj też prac domowych, które wymagają użycia głośnych narzędzi (odkurzacza, miksera itp.). Światło w pokoju powinno być przytłumione, by swoją intensywnością nie rozbudziło dziecka. Maleństwo zaśnie łatwiej, jeśli po nakarmieniu i kąpieli przez jakiś czas ponosisz je jeszcze na rękach, przytulisz, delikatnie pokołyszesz i dopiero potem odłożysz do łóżeczka.

Polecamy: Nauka samodzielnego usypiania. Metody usypiania niemowlaka

Dlaczego niemowlę płacze?

Rytuały wieczorne, które warto wprowadzić w życie dziecka

W przypadku niemowląt buziak na dobranoc nie pomoże. Najlepsza gwarancja łatwego zasypiania to stała pora układania w łóżeczku i zawsze identyczny wieczorny program. To, jaką ustalisz sobie kolejność poszczególnych jego elementów, zależy od dziecka. Niektóre maluszki wolą, aby kąpiel odbywała się przed karmieniem, inne preferują mycie z pełnym brzuszkiem. Bądź jednak konsekwentna i gdy już się na coś zdecydujesz, nie zmieniaj kolejności tych czynności. Jakie wieczorne rytuały warto więc wprowadzić w życie?

• Popołudniowo-wieczorne wyciszenie. Pomoże maluszkowi zrozumieć, że nadchodzi pora snu. Sygnałem niech będzie zasłonięcie okien i zapalenie nocnej lampki. Potem usiądź na kanapie z dzieckiem na rękach (jeśli jest starsze i samo już siedzi, możesz usadzić je sobie na kolanach albo posadzić obok), przytulaj je, wspólnie oglądajcie książeczki z obrazkami albo obejrzyjcie wieczorynkę. To również dobry moment na to, by dziecku poczytać. Ile czasu spędzicie na tym zajęciu, zależy od smyka – nie przegap jednak momentu, kiedy maluszek zaczyna być senny.
• Kąpiel. Ciepła woda uspokaja i rozluźnia większość maluszków. Ale są też takie dzieci, które właśnie podczas kąpieli zaczynają dokazywać. Jeśli twoje dziecko należy do tej drugiej grupy, możesz próbować uspokoić je, dolewając do wody trochę płynu do kąpieli o zapachu lawendy, która pomaga się wyciszyć. Ważne, by kąpiel nie trwała zbyt długo (zalecany przez dermatologów czas moczenia się w wodzie to kwadrans) i odbywała się w spokojnej, wręcz leniwej atmosferze, bez szalonego pluskania wodą, pisków i zabaw z głośnymi gumowymi kaczuszkami. Czas kąpieli warto skrócić, jeśli dziecko jej nie lubi – rozpaczliwy płacz w wanience nie tylko nie pomoże się mu wyciszyć, ale rozbudzi je, rozdrażni i wywoła problemy z zasypianiem.
• Delikatna pielęgnacja. Gdy już osuszysz malca po kąpieli, jego skórę nasmaruj kremem. Nie tylko dlatego, że jest to zabieg ważny dla skóry. Dotykając malca, sprawisz, że poczuje się kochany i bezpieczny. Nałóż krem na dłonie, rozmasuj go, a potem lekko wklep w skórę dziecka, pochylając się nad nim, uśmiechając i mó- wiąc do niego przyciszonym głosem (by go nie rozbawić).
• Masaż relaksujący. To kolejna rzecz, którą warto robić wieczorem. Kontakt z ciepłymi dłońmi mamy albo taty, czułe spojrzenie i uśmiech rodzica – mało która czynność daje dziecku tyle poczucia bezpieczeństwa, a jednocześnie tak skutecznie odpręża. Sposobów masowania dziecka jest wiele. My proponujemy taki: połóż rozebranego malca na brzuszku, natłuść swoje dłonie oliwką (ręce muszą być ciepłe, a jeśli nie są, rozgrzej je, pocierając o siebie). Potem ułóż je na górnej części pleców malca, tuż przy karku. Jedną dłoń przesuwaj w dół, kierując ją w stronę jednego boku, a drugą kieruj w stronę drugiego boku. Masuj plecki i boki, powoli przesuwając dłonie aż do pośladków, a potem te same ruchy wykonaj od pośladków po kark. Potem połóż jedną rękę na pośladkach, a drugą na karku. Odegnij oba kciuki, robiąc w nich coś w rodzaju tunelu (chodzi o to, by nie masować kręgosłupa). Kolejno przesuwaj palce to lewej, to prawej dłoni po plecach maluszka od ramion w kierunku pośladków.
• Karmienie. Ostatnie karmienie tuż przed zaśnięciem powinno odbywać się w pokoju, w którym pali się tylko nocna lampka. Dla maluszka będzie to kolejny sygnał, że wkrótce nadejdzie pora, kiedy zostanie odłożony do łóżeczka. Niezależnie od tego, czy karmisz piersią, czy butelką, nie szczędź maleństwu czułości – karmiąc je, czule do niego przemawiaj, uśmiechaj się. Te sygnały dodadzą maluszkowi poczucia bezpieczeństwa.
• Cicha muzyka, kołysanka. Wiele maluszków lubi zasypiać przy cicho grającej muzyce. Wprowadź w życie rytuał włączania kołysanki na dobranoc – może u was również się sprawdzi? Ważne, by muzyka nie grała zbyt głośno, bo inaczej zamiast ukołysać malca do snu, tylko go rozbudzi i rozdrażni. Dobrym pomysłem jest puszczanie maluszkowi muzyki, której słuchałaś, będąc jeszcze w ciąży. Udowodniono, że niemowlęta rozpoznają muzykę, którą słyszały podczas życia płodowego, i że słuchając znajomych rytmów, łatwiej się uspokajają i wyciszają. Ten pomysł dobry jest na wieczór tylko wtedy, jeśli słuchałaś spokojnej muzyki, bo ostre, szybkie rytmy nie wyciszą dziecka, lecz je rozdrażnią.
• Odkładanie do łóżeczka. Z niego również można zrobić rytuał. Załóż maluszkowi piżamkę i – jeśli lubi – otul go dodatkowo rożkiem albo zrób becik z cienkiego kocyka. Tak opatulone dziecko przytul, chwilę pobujaj w ramionach, przechadzając się po pokoju, a potem delikatnie odłóż do łóżeczka. Nawet jeśli początkowo maluszek protestuje, po kilku dniach powinien przestać płakać. Ale uwaga – nie zostawiaj rozpaczającego dziecka w pokoju, by się wypłakało. Być może po pewnym czasie zaśnie, zmęczone płaczem, ale ty nie osiągniesz swojego celu.
• Bajeczka na dobranoc. Gdy maluszek leży już w łóżeczku, usiądź obok i poczytaj mu. Nawet jeśli jeszcze nie jest w stanie wiele zrozumieć z treści bajki, to twoja obecność i cichy, spokojny głos, da mu pewność, że jest bezpieczny. Powtarzanie na dobranoc tego samego wierszyka czy bajki to także sygnał, że pora spać.

Polecamy: Sposoby na dłuższy sen niemowlaka: co robić, żeby niemowlę przespało całą noc?

Co przeszkadza dziecku w usypianiu?

Próbując uśpić malca, warto mieć na uwadze jeden cel – niemowlę powinno czuć się bezpiecznie i musi być spokojne. W przeciwnym wypadku w jego organizmie będzie wydzielała się adrenalina, która uniemożliwi mu zaśnięcie. Dlatego późnym popołudniem i wieczorem unikaj sytuacji, które mogłyby zaniepokoić – albo zanadto rozbawić – maluszka. O czym warto pamiętać zanim położymy dziecko spać?

• Głośna muzyka czy hałasujący telewizor przeszkadza się wyciszyć i denerwuje maluszka. Dlatego, o ile to tylko możliwe, wieczorem starajcie się zachowywać w domu względną ciszę. Jeśli ktoś z domowników chce obejrzeć film, niech założy słuchawki. Prace domowe, które wymagają użycia głośno pracujących sprzętów – np. odkurzanie mieszkania, pranie, miksowanie – lepiej odłożyć na następny dzień. Hałas, jaki wydaje działający odkurzacz czy mikser, może być dla maluszka denerwujący i utrudni zasypianie.
• Wizyty. Nie zapraszaj gości na wieczór. Najlepiej, by wizyty kończyły się najpóźniej dwie godziny przed pójściem malca spać. Ten czas potrzebny ci będzie na to, by pomóc maluszkowi odzyskać równowagę. Osoby, które maleństwo widzi po raz pierwszy, czy przyniesione przez nich zabawki – to dla dziecka intensywne bodźce, z którymi trudno mu się uporać. Jeśli prowadzicie otwarty dom i dotąd znajomi odwiedzali was o dowolnej porze, czas z tym skończyć, przynajmniej do czasu, kiedy dziecko nauczy się samo zasypiać.
• Wesołe zabawy. Unikaj zabaw, które dostarczają maluszkowi silnych wrażeń. Jakie to zabawy, to sama musisz ustalić, obserwując swoje dziecko. Dla każdego niemowlęcia będzie to coś innego; jedne dzieci rozbawia huśtanie, inne – nowa zabawka z głośną pozytywką.
• Dzwonek telefonu. Przycisz komórkę, zwłaszcza jeśli masz ją stale przy sobie. Głośny dzwonek telefonu może na pewien czas wyprowadzić malca z równowagi. Warto również ściszyć dzwonek telefonu stacjonarnego, jeśli wasz aparat ma taką opcję, albo wieczorem po prostu wyciągać wtyczkę z gniazdka.
• Kłótnie. Nawet jeśli masz ważny powód, by rozmówić się z partnerem, odłóż rozmowę na rano. Takie dyskusje, zwłaszcza kiedy są głośne i nasycone emocjami, doprowadzą do tego, że i maluszek będzie zdenerwowany (nawet jeśli słyszy was tylko przez ścianę). Jeśli masz ochotę zrobić karczemną awanturę, pomyśl najpierw o dziecku. Zamiast krzyczeć, spróbuj rozładować emocje w inny sposób – poćwicz, napij się herbaty, zrób coś, co cię uspokaja.

Przeczytaj: Ile powinno spać niemowlę? Dowiedz się wszystkiego o śnie swojego maluszka

miesięcznik "M jak mama"