Spis treści
- Dieta karmiącej mamy: co jest najważniejsze przy karmieniu piersią?
- Czy karmiąca mama powinna jeść więcej?
- Czego nie powinna jeść mama karmiąca?
- Dlaczego dieta eliminacyjna cieszy się takim uznaniem wśród mam?
- Po czym poznać, że dziecku zaszkodziło coś, co zjadła matka?
- A jeśli w rodzinie jest alergia, to też nie trzeba ograniczać diety?
- Dieta przy karmieniu piersią: czy można spożywać mleko?
- Dieta kobiety karmiącej piersią: czy jeść ryby?
- Podczas karmienia zabroniono mi nawet jedzenia pomidorów, ogórków i w ogóle jakichkolwiek warzyw poza cukinią. Dlaczego?
- Czy to prawda, że karmiąca mama powinna jak najwięcej pić, nawet 3–4 litry dziennie?
- Jakie napoje są najbardziej zalecane?
- Jak to jest naprawdę z alkoholem: można go trochę wypić czy ani kropli – tak jak w ciąży?
- Podobno picie piwa karmelowego pobudza laktację i dlatego warto je pić.
- Czy trzeba unikać czosnku, bo jego zapach przenika do pokarmu i może zniechęcić niemowlę do ssania?
- Czy dieta wegetariańska jest podczas karmienia wykluczona?
- Co i jak często powinna jeść mama karmiąca?
Karmienie piersią budzi wiele pytań. Wiele młodych kobiet, które karmią piersią, słyszy lub czyta w internecie, że jedynym wyjściem jest dieta eliminacyjna, że muszą wyeliminować ze swojego jadłospisu większość dań, które lubią i jedzą od lat, bo niemowlakowi niemal wszystko szkodzi. Gdyby tak rzeczywiście było, to karmienie piersią trzeba by uznać za heroizm, którego wręcz nie wypada oczekiwać od kobiety – ze względu na ogrom wyrzeczeń. Tymczasem to bzdura, że każda karmiąca od razu po porodzie ma przejść na dietę eliminacyjną. To dość powszechne przekonanie jest nie tylko fałszywe, ale wręcz szkodliwe.
Dieta karmiącej mamy: co jest najważniejsze przy karmieniu piersią?
Przede wszystkim mama karmiąca piersią ma się zdrowo odżywiać, a nie być na diecie! Jadłospis kobiety karmiącej piersią powinien być jak najbardziej urozmaicony, by dostarczał wszystkich niezbędnych składników odżywczych, a posiłki przyrządzane z naturalnych, mało przetworzonych produktów dobrej jakości.
Dieta: Dieta eliminacyjna u niemowlaka
W menu karmiącej piersią kobiety powinny znaleźć się produkty z wszystkich grup żywności. W połogu matka może odżywiać się ostrożniej, lekkostrawnie – unikać potraw tłustych i smażonych, alergizujących (owoce cytrusowe, kakao, orzechy) i posądzanych o działanie wzdymające. Potem jednak może jeść w zasadzie wszystko, wystrzegając się tylko tego, co jest po prostu niezdrowe. Dzięki różnorodności menu dziecko poznaje też wszystkie produkty, oswaja się z nimi, a jego organizm uczy się, jak sobie z nimi radzić.
Czy karmiąca mama powinna jeść więcej?
Podczas laktacji kobieta musi się dobrze odżywiać. To znaczy, że powinna jeść więcej niż zwykle, ale tylko o 500 kcal dziennie, co odpowiada jednemu niewielkiemu posiłkowi. W sumie matka karmiąca piersią powinna jeść trzy główne posiłki i dwie małe przekąski w ciągu dnia albo 5–6 mniejszych posiłków, które łącznie dostarczą ok. 2800 kcal – to średnie dzienne zapotrzebowanie kaloryczne dla kobiety karmiącej. Zależy ono od aktywności fizycznej konkretnej mamy, jej stanu zdrowia (np. kobieta chorująca na cukrzycę jada mniej), pory roku etc. Nigdy jednak nie należy jeść mniej niż 1800 kcal dziennie, bo odbije się to na ilości pokarmu – będzie go za mało!
Czego nie powinna jeść mama karmiąca?
Tego, co jest zwyczajnie niezdrowe i szkodliwe. A więc gdy karmisz piersią nie jedz produktów nieświeżych i złej jakości, dań typu fast food i instant (np. zupy w proszku, gotowe sosy), żywności wysoko przetworzonej, zawierającej konserwanty, sztuczne barwniki i tłuszcze trans, obecne w uwodornionych margarynach – niezdrowe są produkty przyrządzane na tych tłuszczach, np. chipsy, gotowe ciastka i herbatniki. Trzeba też mocno ograniczyć cukier i słodycze, sól, mocną herbatę i kawę (bo działają na dziecko pobudzająco), oraz oczywiście alkohol.
Czytaj: DIETA KARMIĄCEJ to dieta zdrowego rozsądku
Dlaczego dieta eliminacyjna cieszy się takim uznaniem wśród mam?
Istnieje grupa produktów, których spożywanie przez matkę karmiącą piersią może wywołać niekorzystne reakcje u niektórych dzieci, są to np. tłuste mięsa i sery, potrawy smażone, produkty wzdymające czy silne alergeny. Jednak źle reagują na nie tylko niektóre dzieci, a nie wszystkie, dlatego nie są to pokarmy, które należy z góry wykluczyć! Można je jeść co jakiś czas, jednocześnie obserwując dziecko – dopóki nie ma u niego objawów nietolerancji jakiegoś pokarmu, nie należy wprowadzać do diety matki żadnych ograniczeń. Udowodniono, że profilaktyczne stosowanie diet eliminacyjnych nie ma sensu!
Po czym poznać, że dziecku zaszkodziło coś, co zjadła matka?
To nie jest łatwe. Najczęstsze objawy nietolerancji pokarmowej u niemowlęcia to: marudzenie, kolka, bóle brzucha, przewlekła biegunka, wysypka, przewlekły katar. Jednak objawy te mogą wystąpić zarówno po kilku czy kilkunastu godzinach, jak i po kilku dniach, a po takim czasie trudno dostrzec związki ze zjedzoną potrawą. Gdy u dziecka powtarzają się takie objawy, trzeba szukać pomocy specjalisty.
A jeśli w rodzinie jest alergia, to też nie trzeba ograniczać diety?
Jeśli w najbliższej rodzinie niemowlęcia występują choroby alergiczne, trzeba szczególnie uważnie obserwować dziecko, ale też nie należy profilaktycznie wyłączać z diety żadnych produktów, chyba że sama matka jest na nie uczulona. Tylko bardzo doświadczony alergolog albo pediatra potrafi rozpoznać alergię u niemowlaka. Gdyby się tak stało, wówczas alergolog ustali, jakich produktów matka nie powinna spożywać. W takiej sytuacji trzeba zwrócić się o pomoc do profesjonalnego dietetyka, który opracuje dietę tak, aby była odpowiednio zbilansowana.
Dieta przy karmieniu piersią: czy można spożywać mleko?
Mleko to silny alergen. Podobno trzeba więc od początku karmienia unikać produktów mlecznych, bo mogą uczulać dziecko. To prawda? W świetle obecnych badań unikanie mleka przez karmiącą matkę jest nieuzasadnione i niewskazane. Mleko jest bogatym źródłem wapnia i powinno znaleźć się w codziennym menu (2–3 szklanki). Jeśli matka nie lubi mleka, może je zastąpić jogurtami i serami (ale niezbyt tłustymi). Mleko trzeba wyeliminować dopiero wtedy, gdy dziecko źle na nie reaguje, a to może stwierdzić tylko bardzo doświadczony pediatra lub alergolog. Warto wiedzieć, że karmić piersią można nawet po zupełnym wyeliminowaniu mleka i jego przetworów, o ile zastąpi się je innymi produktami dostarczającymi białka i wapnia – dokładny jadłospis musi wówczas ustalić dietetyk. Konieczna jest też suplementacja.
Dieta kobiety karmiącej piersią: czy jeść ryby?
Jak często jeść ryby i czy to w ogóle bezpieczne? Niektóre z nich zawierają toksyny (metale ciężkie), a poza tym mogą uczulać... Ryby są tak wartościowym pokarmem, że nie można z nich zrezygnować. Wręcz przeciwnie: warto zastąpić nimi mięso kilka razy w tygodniu. Ryby są cennym źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (EPA, DHA), białka, witamin A, E i z grupy B, sodu, potasu, wapnia, fosforu, a morskie także jodu. Specjaliści są zdania, że korzyści z jedzenia ryb zdecydowanie przewyższają ewentualne ryzyko szkodliwego wpływu metali ciężkich obecnych w mięsie ryb. Oczywiście, gdy po zjedzeniu ryb u dziecka wystąpią objawy alergii, trzeba ich unikać. Ale nie profilaktycznie!
Podczas karmienia zabroniono mi nawet jedzenia pomidorów, ogórków i w ogóle jakichkolwiek warzyw poza cukinią. Dlaczego?
Trudno odnieść się do tej konkretnej sytuacji, nie znając okoliczności, ale zakaz jedzenia warzyw „na wszelki wypadek” jest absolutnie nieuzasadniony. Trzeba jeść ich dużo, bo dostarczają mnóstwo witamin, mikroelementów i błonnika. Karmiąca mama powinna jeść warzywa wszystkich gatunków i kolorów: zielone (kapusta, brokuły, sałata, szpinak), czerwone (pomidor, buraki, papryka), żółte (cukinia, ziemniaki), pomarańczowe (dynia, marchew) i białe (seler, rzepa, pietruszka). Warto jednak zainteresować się, skąd warzywa pochodzą i czy są bezpieczne (mało skażone). Najlepsze są oczywiście te ze sprawdzonych upraw ekologicznych.
Jedzenie ma być przyjemnościąJedzenie jest koniecznością, która wynika z potrzeby systematycznego dostarczania do ludzkiego organizmu energii oraz składnikow odżywczych niezbędnych do życia. Jest też przyjemnością związaną z gotowaniem,
smakowaniem i delektowaniem się potrawami znanymi i lubianymi, jak również całkowicie nowymi. Spełnia ważną funkcję społeczną, kiedy to poprzez spotkanie przy stole i biesiadowanie nawiązujemy i pogłębiamy więzi z innymi ludźmi. Dziecko karmione piersią otrzymuje od matki to, co zapewnia mu wzrost i odporność, ale też uczestniczy w niezwykle ważnej i twórczej relacji społecznej, której nie da się zastąpić. Aby kobieta mogła skutecznie wykarmić swoje dziecko i czerpać z tego satysfakcję, musi sama odżywiać się prawidłowo, dbać o to, aby spożywane posiłki były zdrowe i w wystarczającej ilości. Na pewno nie może się głodzić, bo będzie to ze szkodą dla matki i dziecka. Warto natomiast w tym czasie zweryfiko-wać nawyki żywieniowe całej rodziny – co wszystkim wyjdzie na zdrowie.
Czy to prawda, że karmiąca mama powinna jak najwięcej pić, nawet 3–4 litry dziennie?
To kolejny mit. Owszem, płyny są niezbędne podczas karmienia, ale kobieta nie może się zmuszać do picia – powinna pić tyle, żeby zaspokoić pragnienie. Nie ma ściśle określonej ilości napojów, którą koniecznie trzeba wypić, zwykle jest to jednak ok. 2 litrów na dobę. Zapotrzebowanie zależy od stanu zdrowia i aktywności fizycznej matki oraz temperatury otoczenia (pora roku).
Jakie napoje są najbardziej zalecane?
Najlepsza wcale nie jest osławiona bawarka, a niegazowana woda mineralna. Poza tym można pić mleko, soki (rozcieńczane wodą, bo mają dużo cukru) oraz naturalne herbaty owocowe i ziołowe. Karmiąca mama może również wypijać jedną filiżankę dziennie słabej kawy lub czarnej herbaty. Oczywiście może też pić bawarkę, czyli herbatę z mlekiem, jeśli lubi. Jednak wbrew temu, w co dawniej powszechnie wierzono, nie udowodniono, aby napój ten miał właściwości mlekopędne. To jest już bardzo stary mit!
Jak to jest naprawdę z alkoholem: można go trochę wypić czy ani kropli – tak jak w ciąży?
Alkohol w ciąży działa teratogennie, czyli uszkadza rozwój płodu, i wywołuje zespół FAS (nieodwracalne zmiany fizyczne i psychiczne u dziecka). Kiedy dziecko się urodzi, mama już nie żyje z nim w ścisłej symbiozie, więc wypity alkohol nie przedostaje się natychmiast do krwi malca. Dlatego od czasu do czasu karmiąca mama może pozwolić sobie na niewielką ilość alkoholu – kieliszek wina czy pół szklanki piwa karmelowego. Tylko musi pamiętać o tym, że alkohol przechodzi do mleka, więc lampkę wina trzeba wypić zawsze tuż po karmieniu – czyli kilka godzin przed następnym – aby alkohol zdążył ulec metabolizmowi.
Czytaj: Czy KARMIĄC PIERSIĄ można pić alkohol?
Podobno picie piwa karmelowego pobudza laktację i dlatego warto je pić.
Nie ma na to żadnych dowodów naukowych. Prawdopodobnie piwo po prostu odstresowuje i rozluźnia kobietę – co ma korzystny wpływ na proces laktacji. Jednak nawet piwo karmelowe zawiera pewną ilość alkoholu, więc trzeba stosować je ostrożnie i w niewielkich ilościach – w przeciwnym razie zmniejszy laktację i zaszkodzi dziecku.
Czy trzeba unikać czosnku, bo jego zapach przenika do pokarmu i może zniechęcić niemowlę do ssania?
Niekoniecznie. To prawda, że ostre przyprawy, takie jak czosnek, przenikają do mleka i zmieniają jego smak, ale tylko niektórym dzieciom to nie odpowiada. Są nawet badania, z których wynika, że niemowlęta, których matki otrzymywały wyciąg z czosnku, chętniej i dłużej ssały pierś! Poza tym takie urozmaicenie sprawia, że dziecko jest lepiej przygotowane do rozszerzania diety – łatwiej tę zmianę akceptuje, a jego układ pokarmowy lepiej sobie radzi z nowościami.
Czy dieta wegetariańska jest podczas karmienia wykluczona?
To zależy, co się rozumie pod słowem „dieta wegetariańska”. Jeśli karmiąca mama nie je tylko mięsa, ale jada jajka i produkty mleczne – dostarcza dziecku i sobie wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Wiele wegetarianek odżywia się zdrowiej niż zwolenniczki tradycyjnej kuchni! Jednak muszą mieć dobrze ustawiony, zbilansowany jadłospis – opracowany przez profesjonalnego żywieniowca. Natomiast diety wegańska i makrobiotyczna (w których nie spożywa się żadnych produktów pochodzenia zwierzęcego) dostarczają zbyt mało witaminy B12, witaminy D i wapnia, dlatego mogą być szkodliwe dla zdrowia matki i dziecka. Jeśli matka upiera się przy takiej restrykcyjnej diecie, wówczas suplementacja jest absolutnie konieczna.
Co i jak często powinna jeść mama karmiąca?
- Codziennie: produkty zbożowe (kasze, ryż, makaron, gruboziarniste pieczywo), warzywa, owoce, nasiona roślin strączkowych, mleko i jego przetwory, olej (najlepiej z oliwek), orzechy (włoskie, laskowe, nerkowca), nasiona (sezam, dynia, słonecznik).
- Kilka razy w tygodniu: jaja, drób, ryby.
- Kilka razy w miesiącu: czerwone mięso, słodycze, tłuszcze zwierzęce, margaryna.
