Czym jest oksytocyna syntetyczna? To sztucznie wyprodukowany hormon, który ma takie same właściwości jak oksytocyna naturalna. Oksytocynę syntetyczna stosuje się w celu przyspieszenia porodu. Oksytocyna syntetyczna działa wówczas tak, jak naturalna: wywołuje skurcze lub je wzmacnia.
Spis treści
- Oksytocyna rozpoczyna i kończy poród
- Wywoływanie porodu za pomocą oksytocyny syntetycznej
- Kiedy podanie oksytocyny może być konieczne?
- Różnice w działaniu oksytocyny naturalnej i syntetycznej
Oksytocyna rozpoczyna i kończy poród
Większości kobiet oksytocyna kojarzy się przede wszystkim z wywoływaniem porodu – i słusznie. Ten hormon odgrywa bardzo ważną rolę, ponieważ wpływa na rozpoczęcie porodu i czynność skurczową w czasie jego trwania.
Bodźcem, który daje sygnał do wydzielania większej ilości oksytocyny w pierwszej fazie porodu, jest rozszerzająca się szyjka macicy. Endogenna oksytocyna, czyli ta produkowana przez ludzki organizm, wydzielana jest pulsacyjnie, adekwatnie do rytmu porodu – dzięki czemu rodząca może trochę odpocząć między skurczami.
Największa ilość oksytocyny uwalniana jest natomiast w ostatniej fazie parcia – po to, aby dziecko mogło sprawnie przejść przez kanał rodny. Widok noworodka, przyłożenie go do piersi i kontakt skóra do skóry stymulują u mamy kolejny wyrzut hormonu, który tym razem ma za zadanie ułatwić urodzenie łożyska. Już po porodzie dzięki oksytocynie macica obkurcza się, a krwawienie traci na sile.
Wywoływanie porodu za pomocą oksytocyny syntetycznej
Akcja skurczowa nie działa na zawołanie, dlatego w sytuacji, gdy konieczne jest wywołanie porodu – a może się tak zdarzyć zarówno po, jak i przed jego wyznaczonym terminem porodu – lekarze sięgają po środki farmakologiczne.
Istnieje kilka metod indukcji porodu, jednak najczęściej praktykowaną jest podanie ciężarnej dożylnie roztworu z syntetyczną oksytocyną. Ma ona za zadanie wywołać skurcze macicy. Podaje się ją w kroplówce lub specjalnej pompie infuzyjnej, w tempie, które pozwala na bezpieczny rozwój akcji porodowej.
Początkowo podawane są małe dawki oksytocyny, a reakcja organizmu matki i dziecka na nią powinna być na bieżąco monitorowana przez aparaturę KTG. Zachowanie ostrożności jest szczególnie ważne w przypadku niewydolności łożyska, ponieważ oksytocyna może w takiej sytuacji zaburzyć pracę serca dziecka lub nawet spowodować jego niedotlenienie.
Czytaj: Indukcja porodu, czyli jak przyspieszyć poród
Ile trwa pierwszy poród? Czynniki wpływające na długość porodu
Naturalna oksytocyna - co to za hormon?
Oksytocyna, naturalnie produkowana przez podwzgórze w mózgu, nazywana jest hormonem przywiązania, ponieważ ma wpływ na tworzenie więzi międzyludzkich – dzięki niej odczuwamy empatię i zaufanie. To właśnie ona powoduje tak silne poczucie więzi między matką a dzieckiem już od pierwszych chwil jego życia.
Ale to niejedyna rola, jaką pełni w organizmie człowieka. Odpowiada między innymi także za skurcze mięśni wokół gruczołów mlekowych, powodujące wypływanie mleka z piersi, co umożliwia karmienie. Warto też dodać, że oksytocyna redukuje stres i poczucie lęku, a także sprzyja regeneracji organizmu kobiety po porodzie – to dlatego mamy karmiące swoje maluszki piersią szybciej dochodzą do siebie i są mniej narażone na pojawienie się depresji poporodowej.
Zobacz jak dziecko rozpycha się w brzuchu mamy:
Kiedy podanie oksytocyny może być konieczne?
Gdy pojawia się niebezpieczeństwo, że dalsze przebywanie w macicy mogłoby zagrażać zdrowiu dziecka – zarówno przed, jak i po terminie porodu – lekarze często proponują podanie syntetycznej oksytocyny. O jakich sytuacjach mowa? Najczęstszą przyczyną indukcji porodu za pomocą oksytocyny jest przenoszona ciąża – kiedy po terminie porodu niebezpiecznie zmniejsza się ilość płynu owodniowego, a łożysko nie jest już wystarczająco wydolne, w związku z czym dziecku grozi niedotlenienie.
Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników wśród sytuacji potencjalnie wymagających wywołania porodu wymienia również:
- cukrzycę ciążową,
- nadciśnienie,
- konflikt serologiczny
- hipotrofię płodu
- odpływanie płynu owodniowego na skutek przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego.
Warto pamiętać natomiast, że podanie oksytocyny – tak samo jak każda inna interwencja medyczna podczas porodu – wymaga zgody rodzącej. Lekarz lub położna powinni poinformować, w jakim celu ma być podana oksytocyna i jakie mogą być tego skutki.
Różnice w działaniu oksytocyny naturalnej i syntetycznej
Syntetyczna oksytocyna nie powoduje tak efektywnego rozwierania się szyjki macicy jak naturalny hormon, dlatego czasami podanie jej poprzedzają inne metody preindukcji porodu: podanie do szyjki macicy żelu z prostaglandynami, który przyspiesza jej dojrzewanie, albo założenie cewnika Foleya (elastycznej rurki zakończonej balonikiem wypełnionym roztworem soli fizjologicznej), który mechanicznie rozszerza szyjkę macicy.
Jaki jest efekt podania syntetycznej oksytocyny? W przeciwieństwie do endogennego hormonu, podawana jest ona w sposób ciągły, dlatego po jej podaniu nie zostaje zachowany naturalny rytm porodu. Akcja skurczowa przyspiesza – zwiększa się częstotliwość i długość skurczów, które mogą być silniejsze i bardziej bolesne niż podczas porodu przebiegającego w naturalnym tempie.
Rodząca nie może tak efektywnie zregenerować sił między skurczami – nie tylko dlatego, że przerwy między nimi są krótsze, ale także dlatego, że syntetyczna oksytocyna hamuje wydzielanie endorfin, czyli hormonów, które podczas porodu działają jak naturalne znieczulenie – łagodzą ból i zmniejszają poziom stresu.
Poród po podaniu syntetycznej oksytocyny może więc być dla kobiety bardziej bolesny i męczący. Syntetyczna oksytocyna przez to, że dostarczana jest do organizmu w sposób ciągły, a nie pulsacyjny, może także zmniejszać efektywność parcia i nie powoduje naturalnego odruchu wypchnięcia dziecka na finiszu porodu.
Po jej podaniu zwiększa się też ryzyko, że konieczne będą inne interwencje medyczne – podanie znieczulenia zewnątrzoponowego, cesarskie cięcie, a gdy będzie już na nie za późno – użycie kleszczy lub próżniociągu.
Jak każdy inny lek syntetyczna oksytocyna może też powodować reakcje alergiczne lub skutki uboczne, takie jak drgawki, wymioty czy ból głowy. Syntetyczna oksytocyna nie wpływa też na tworzenie więzi między matką i dzieckiem, a wręcz może ją osłabiać, ponieważ zaburza wydzielanie naturalnego hormonu.
Czytaj również: Naturalna cesarka - czyli cesarskie cięcie przyjazne dziecku
Ciemne strony porodu – o tym nikt ci nie powie!
Jak wywołać poród? Wywoływanie porodu domowymi sposobami i w szpitalu
