Utrzymanie ciąży do 38. tygodnia to priorytet każdego ginekologa. Dziecko urodzone przed tym terminem jest wcześniakiem, co wiąże się z ryzykiem wystąpienia u niego wielu powikłań. Istnieją jednak sytuacje, gdy lekarze sami decydują się na wcześniejsze rozwiązanie ciąży.
Dzieje się tak wtedy, gdy pojawia się zagrożenie życia oraz zdrowia dziecka, i gdy niebezpieczeństwo to jest większe niż ryzyko narodzin przed terminem. Wywoływanie porodu jest praktykowane również wtedy, gdy maluch nie spieszy się na świat. Powodem sprowokowania akcji jest wówczas słaba kondycja łożyska zagrażająca życiu malca i uniemożliwiająca kontynuację ciąży.
Spis treści
Jak wywołuje się poród?
Istnieje kilka metod indukcji porodu, czyli wymuszenia akcji skurczowej, dzięki której dziecko może przyjść na świat.
Najczęściej stosuje się podanie przyszłej mamie syntetycznej oksytocyny, czyli hormonu, który wywołuje skurcze macicy (są one nawet silniejsze niż te pojawiające się w trakcie naturalnego porodu).
Aby sprawdzić reakcje organizmu kobiety oraz dziecka na oksytocynę, lekarze pod kontrolą KTG podają najpierw małe dawki substancji (to tzw. test oksytocynowy). Tak się dzieje np. w czasie wywoływania porodu z powodu niewydolności łożyska – oksytocyna może spowodować niedotlenienie płodu lub zaburzenia pracy jego serca, dlatego trzeba to kontrolować.
Podanie oksytocyny poprzedzone jest niekiedy tzw. preindukcją porodu. Wykorzystuje się do tego żel z prostaglandynami, który powoduje dojrzewanie szyjki macicy. Warto to zrobić, ponieważ syntetyczna oksytocyna nie powoduje tak efektywnego rozwierania się szyjki jak naturalny hormon.
Indukowanie porodu za pomocą oksytocyny stosowane jest zarówno w porodach indukowanych przed, jak i po terminie.
Zobacz: Jak wywołać poród? Wywoływanie porodu domowymi sposobami
Za ciążę przenoszoną uznaje się taką, która nie została rozwiązana po ukończeniu 42. tygodnia.
Innym sposobem wywołania porodu jest przebicie pęcherza płodowego. Tzw. amniotomia powoduje wydzielanie prostaglandyn, które przyspieszają rozwieranie się szyjki macicy i powodują silne skurcze.
Przebicie pęcherza jest możliwe tylko przy rozwarciu szyjki macicy przynajmniej na 2–3 cm, dlatego metoda ta jest stosowana zwykle przy indukowaniu porodów po terminie. Warto pamiętać, że po przebiciu pęcherza poród powinien nastąpić najpóźniej w ciągu 12 godzin, aby uniknąć ryzyka infekcji.
Zobacz także:
Poród po terminie: co robić, gdy dziecko się spóźnia
Test oksytocynowy - czy boli? Kiedy się go wykonuje?
Ciąża przenoszona a ciąża po terminie
Indukowanie, zdaniem specjalistów ze Światowej Organizacji Zdrowia, jest stosowane zbyt często i bez uzasadnionych powodów (głównie w celu przyspieszenia akcji, która wolno postępuje).Tymczasem wskazania do wywołania porodu są ściśle określone. Poród indukowany jest konieczny w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia dziecka, a niekiedy również kobiety.
Najczęstszym powodem indukcji jest ciąża przenoszona. To nie to samo, co ciąża po terminie – poród może bowiem nastąpić dwa tygodnie przed lub dwa tygodnie po wyznaczonej przez lekarza dacie.
O ciąży przenoszonej mówimy wówczas, gdy zakończony jest jej 42. tydzień i gdy towarzyszy temu zmniejszenie ilości płynu owodniowego oraz problemy z wydolnością łożyska. Organ ten pod koniec ciąży w naturalny sposób zaczyna się starzeć. Jeżeli przestaje pełnić swoje funkcje, pojawia się zagrożenie dla życia płodu.
Aby to ocenić, lekarz monitoruje każdą ciążę po terminie. Oznacza to, że przyszła mama musi się zgłaszać co kilka dni do szpitala na badania KTG, w czasie którego sprawdza się czynność skurczową macicy oraz tętno dziecka.
Ginekolog kontroluje także zabarwienie płynu owodniowego specjalnym wziernikiem – amnioskopem. Zielonkawy kolor wód płodowych może wskazywać na to, że dziecko wydaliło już smółkę, co jest wskazaniem do zakończenia ciąży. Procedura indukowania porodu jest też wdrażana przy przedwczesnym pęknięciupęcherza płodowego w ciąży donoszonej.
Wskazania do indukcji
Przyczyną niewydolności łożyska może być nie tylko przenoszenie ciąży. Łożysko może zacząć się starzeć przedwcześnie z innych przyczyn, np. z powodu nieprawidłowej diety ciężarnej kobiety lub przez używanie przez nią nikotyny.
Taka sytuacja wiąże się z nieprawidłowym transportem tlenu oraz substancji odżywczych i zaburzeniem prawidłowej wymiany między płodem a matką. Jeżeli grozi niedożywieniem lub niedotlenieniem nienarodzonego dziecka – wówczas konieczne jest wywołanie porodu.
Powodem wcześniejszego rozwiązania ciąży jest również ryzyko obumarcia płodu.
Taki stan zagrożenia życia dziecka może być spowodowany chorobami matki, np. nieuregulowaną cukrzycą, która wywołuje nie tylko niekorzystne zmiany w łożysku, ale także nadmierny wzrost masy płodu (o makrosomii mówimy wówczas, gdy masa urodzeniowa dziecka przekracza 90. centyl), nadciśnienie, którego nie da się opanować i które jest symptomem zatrucia ciążowego, a także cholestaza, objawiająca się żółtaczką.
We wszystkich tych sytuacjach złe wyniki badań pacjentki mogą zmusić lekarzy do podjęcia decyzji o wcześniejszym rozwiązaniu ciąży.
Jeśli mają do czynienia ze stosunkowo wczesną ciążą, dziecku podaje się leki przyspieszające rozwój płuc, co zmniejsza ryzyko powikłań. Jednak – o ile to możliwe – lekarze zawsze starają się poczekać z wywołaniem porodu do końca 37. tygodnia ciąży.
