Spis treści
- Krew pępowinowa i zawarte w niej komórki macierzyste - właściwości
- Bankowanie krwi pępowinowej - cena
- Własne komórki macierzyste mogą być wykorzystane w terapii dziecka
- Ilość komórek macierzystych w krwi pępowinowej - czy jest wystarczająca do terapii starszych dzieci
- Komórki z krwi pępowinowej mają większe zdolności regeneracyjne od szpiku
- Bankowanie krwi pępowinowej - banki publiczne i banki rodzinne
- Chęć pobrania krwi pępowinowej nie wpływa na moment odpępnienia dziecka
- Krew pępowinowa jest wykorzystywana w Polsce
W treści obowiązującego od 1. stycznia 2019 roku Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie Standardu Organizacyjnego Opieki Okołoporodowej obecny jest zapis: „program edukacji przedporodowej obejmuje informowanie o możliwości deponowania tkanek popłodu- w tym krwi pępowinowej, sznura pępowinowego – w celu pozyskania komórek macierzystych”. Każda kobieta w czasie ciąży powinna więc odbyć rzetelną rozmowę z lekarzem lub położną na temat właściwości komórek macierzystych, a także omówić zalety i ograniczenia pobrania krwi pępowinowej dziecka. Sprawdź m.in. jakie są tak naprawdę koszty przechowywania komórek macierzystych i czy chęć bankowania wpływa na moment odpępnienia dziecka.
Krew pępowinowa i zawarte w niej komórki macierzyste - właściwości
Krew pępowinowa jest obecna w naczyniach pępowiny. W czasie ciąży dzięki niej dostarczane są dziecku wszystkie niezbędne składniki odżywcze oraz tlen. Po porodzie dochodzi do przecięcia pępowiny, która następnie jest razem z łożyskiem (tzw. popłód) utylizowana przez szpital. W ten sposób giną także obecne w krwi pępowinowej komórki macierzyste dziecka, mające wyjątkowe właściwości.
Komórki macierzyste pępowiny należą do komórek multipotencjalnych, czyli mogących dać początek kilku innym typom komórek. Dzięki swoim właściwościom odbudowy i regeneracji komórki macierzyste mają zastosowanie przy naprawie uszkodzonych komórek oraz tkanek. Z tego powodu są obecnie wykorzystywane w leczeniu ponad 80 chorób, badania nad kolejnymi możliwościami ich użycia nadal trwają.
Bankowanie krwi pępowinowej - cena
Obecnie system opłat podzielony jest na trzy części: tzw. opłatę przedporodową, poporodową oraz abonamentową. Jednorazowa opłata w trakcie ciąży to obecnie około 250-450 zł. Pokrywa ona koszty zestawu pobraniowego, jego transportu ze szpitala oraz wstępną preparatykę. Przez 10 miesięcy po porodzie koszty wynoszą między 250 a 450 zł miesięcznie i są związane z badaniami, mrożeniem oraz przygotowaniem komórek do przechowywania. Po roku od urodzenia dziecka opłata za przechowywanie komórek macierzystych z krwi pępowinowej wynosi zaś 50-70 zł na miesiąc.
Własne komórki macierzyste mogą być wykorzystane w terapii dziecka
Statystycznie prawdopodobieństwo wykorzystania komórek macierzystych do terapii w trakcie całego życia wynosi 1:100. Komórki macierzyste krwi pępowinowej mogą być wykorzystane w leczeniu zarówno dziecka, od którego zostały pobrane, ale także, jeśli tylko występuje zgodność tkankowa, jego starszego lub młodszego rodzeństwa oraz rodziców. To jaki materiał potrzebny jest do terapii zależy m.in. od rodzaju choroby i jej stopnia zaawansowania, a także decyzji lekarza prowadzącego. Chorobą, w której wykorzystanie własnych komórek macierzystych jest niemożliwe jest ostra białaczka limfoblastyczna.
Przeczytaj również: Te dzieci żyją dzięki komórkom macierzystym
Ilość komórek macierzystych w krwi pępowinowej - czy jest wystarczająca do terapii starszych dzieci
Nie da się przewidzieć, ile dokładnie komórek podczas porodu uda się pozyskać. Jest to zawsze kwestia indywidualna. Duża ilość krwi nie jest jednoznaczna z dużą liczbą komórek macierzystych. Z drugiej strony jednak, próbka zawierająca małą ilość pobranej krwi pępowinowej może być bogata w komórki macierzyste i wystarczyć do wykorzystania w przyszłości. Najczęściej podczas porodu pobierane jest około 75 ml krwi pępowinowej. W takiej porcji znajduje się 800 milionów komórek. Potrzebna do przeszczepienia dawka wynosi ok. 20-25 mln komórek na kilogram masy ciała biorcy. Łatwo policzyć, że 1 porcja krwi pępowinowej wystarczyć może nawet dla 50- kilogramowego biorcy. Gdy pacjent waży więcej niż 40-50 kg, zastosować można tzw. przeszczepienie łączone (ko-transplantację). Dobiera się wtedy do porcji komórek z krwi pępowinowej porcję z innego źródła np. ze szpiku, sznura pępowiny lub krwi obwodowej.
Komórki z krwi pępowinowej mają większe zdolności regeneracyjne od szpiku
Komórki macierzyste obecne są zarówno w szpiku kostnym, jak i w krwi pępowinowej. Z racji swojej mniejszej dojrzałości immunologicznej, te pochodzące z krwi pępowinowej powodują mniejszą liczbę powikłań po przeszczepieniu. Poza tym, ich zdolność regeneracyjna jest 10-krotnie większa od komórek pochodzących ze szpiku kostnego. Poza tym, dzięki umieszczeniu komórek macierzystych w bardzo niskich temperaturach, ryzyko ich uszkodzeń oraz starzenia się jest dużo mniejsze niż ma to miejsce w przypadku komórek szpiku kostnego.
Bankowanie krwi pępowinowej - banki publiczne i banki rodzinne
Obecnie na rynku funkcjonują banki publiczne oraz banki rodzinne. Banki publiczne umożliwiają wykorzystanie komórek macierzystych przez dowolnego pacjenta. Niezbędne jest tam zrzeknięcie się praw do własnych komórek macierzystych. Przechowując je w banku rodzinnym rodzice mają pewność, że w razie wystąpienia takiej potrzeby komórki trafią do kogoś z ich bliskich.
Chęć pobrania krwi pępowinowej nie wpływa na moment odpępnienia dziecka
Według obowiązujących zaleceń, pępowina przecinana jest po ustaniu tętnienia, czyli nie wcześniej niż po 1 minucie od urodzenia dziecka. Proces pobrania krwi pępowinowej nie ma żadnego wpływu na ten moment. To personel medyczny, najczęściej po konsultacji z rodzicami, decyduje, kiedy powinno dojść do odcięcia pępowiny. Zawsze brany jest pod uwagę stan zarówno dziecka, jak i mamy. Coraz więcej rodziców decyduje się na tzw. późne odpępnienie. Wbrew powszechnej opinii, nie stanowi to przeciwwskazania do pobrania wystarczającej objętości krwi pępowinowej.
Krew pępowinowa jest wykorzystywana w Polsce
Aktualnie komórki macierzyste z krwi pępowinowej przeszczepiane są w siedmiu ośrodkach, a komórki macierzyste pochodzące ze sznura pępowiny - które są wykorzystywane szczególnie w medycynie regeneracyjnej - w dziesięciu. Przeszczepienia wykonywane są m.in. w Lublinie, Bydgoszczy czy Poznaniu. Standardowe przeszczepienia są w Polsce aktualnie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, zaś nowe terapie związane z wykorzystaniem komórek macierzystych pochodzących z krwi pępowinowej nie są na razie nierefundowane przez NFZ.
Szansę na pobranie krwi pępowinowej ma się tylko raz w życiu dziecka- przy porodzie. Każdą informację usłyszaną od znajomych lub przeczytaną w Internecie należy zawsze zweryfikować w rzetelnych źródłach. W razie jakichkolwiek pytań i wątpliwości warto przed podjęciem decyzji wybrać się na konsultację medyczną.
