Kobieta rodząca w Polsce jest objęta szczególną ochroną prawną. W teorii, bo w rzeczywistości bywa z tym różnie. Z roku na rok pogarsza się w Polsce dostępność do opieki profilaktyczno-leczniczej, na salach porodowych brakuje miejsc, pogarszają się również standardy wykonywanych w szpitalach świadczeń.
Czytaj także: Jak powinna wyglądać PRAWIDŁOWA OPIEKA OKOŁOPORODOWA?
Rzecznik Praw Obywatelskich zaproponował stworzenie Karty Praw Kobiety Rodzącej, która mogłaby wyeliminowac negatywne zjawiska i zapewnić kobietom większe poczucie bezpieczeństwa. Jeśli obawiacie się porodu i nie wiecie, czego możecie oczekiwać od lekarzy i pielęgniarek, zobaczcie, jakie macie prawa.
1. Prawo do systemowej, kompleksowej, czynnej, odpowiedniej do potrzeb i bezpłatnej opieki nad dzieckiem.
Pamiętaj, że dziecko nie zostanie zbadane przez lekarzy od razu po porodzie. Najpierw powinno co najmniej dwie godziny spędzić na brzuchu mamy - musi nawiązać kontakt ze skórą, żeby znów poczuć się bezpiecznie. Dopiero po tym czasie położna zważy go i zmierzy. Lekarz pojawi się w ciągu pierwszej doby po narodzinach.
2. Prawo do odpowiedniej i bezpłatnej promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, w tym do tzw. „szkół rodzenia”.
Wbrew pozorom, to bardzo ważny punkt Karty Praw Rodzącej, ponieważ w Polsce szkoły rodzenia to dość problematyczna sprawa. W większych miastach znajduje się dużo takich placówek i można się do nich zapisać w każdej chwili. W mniejszych ośrodkach miejskich dostępność jest ograniczona, a na wsiach w ogóle ich nie ma. A uczęszczanie do takiej placówki jest bardzo ważne, bo przygotowuje rodziców nie tylko do porodu, ale również do opieki nad dzieckiem.
3. Prawo do kwalifikowanej, zgodnej ze współczesną wiedzą medyczną, profilaktycznej opieki zdrowotnej w wieku rozrodczym, w szczególności w okresie okołokoncepcyjnym i podczas ciąży.
To szczególnie ważne prawo Karty Praw Rodzącej, którego celem jest wyeliminowanie umieralności okołoporodowej i umieralności niemowląt. Niestety, wciąż zdarzają się przypadki, w których matka albo niemowlę umierają przy porodzie. Stosowanie ochronnych szczepień i regularne wizyty u swojego ginekologa mają wyeliminowac takie ryzyko. Kobieta w wieku okołokoncepcyjnym powinna zostać zaszczepiona przeciwko tężcowi i różyczce, a w czasie ciąży poinformowana o konieczności przyjmowania kwasu foliowego. Lekarz powinien również wykonać 5 profilaktycznych badań.
4. Prawo do wczesnego, bezpłatnego, zgodnego ze współczesna wiedzą medyczną, wykrywania, diagnostyki i leczenia powikłań ciąży, w tym wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu, a także niedokrwistości i zakażeń kobiet, w tym zakażeń przenoszonych drogą płciową.
Wczesne wykrywanie powikłań jest jedyną metodą, aby uchronić matkę i dziecko przed chorobami i śmiercią. 4. punkt Karty Praw Rodzącej gwarantuje każdej kobiecie opiekę profilaktyczno-leczniczą, dostępność do badań, wykonywanych przy pomocy saparatury diagnostycznej oraz dostępność do wszystkich procedur profilaktyczno-leczniczych, które mają kobiety w innych krajach Unii Europejskiej.
5. W przypadku prawidłowego przebiegu ciąży, prawo do bezpiecznego, bezpłatnego porodu z udziałem wykwalifikowanego personelu z uwzględnieniem życzeń kobiety rodzącej dotyczących stosowanych procedur położniczych, jeżeli nie występują przeciwwskazania medyczne.
Bezpieczny poród oznacza, że kobieta ma prawo do wszystkich informacji na temat stanu zdrowia jej i dziecka oraz konieczności wykonywanych badań. Powinna również zdecydować w jakiej pozycji chce rodzić, czy ktoś ma jej towarzyszyć, czy chce przyjąć znieczulenie. Ten punkt Karty Praw Rodzącej przewiduje również prawo do wczesnego kontaktu z dzieckiem oraz porad położnej np. dotyczących karmienia.
6. W przypadku ciąży patologicznej kobieta ma prawo do bezpłatnego porodu w placówce o odpowiednim stopniu referencyjności, zapewniającej matce i dziecku w czasie porodu i po urodzeniu, poza wymienionymi w punkcie 5. warunkami, wszystkie niezbędne, zgodne ze współczesną wiedzą medyczną, procedury diagnostyczne i lecznicze, w tym w zakresie intensywnej opieki medycznej, oraz rehabilitacyjne.
Prawo to przewiduje zapewnienie każdej rodzącej wysokowalifikowanej opieki medycznej (np. neonatologicznej) oraz dostępności do badań wykonywanych przy pomocy aparatury diagnostycznej. Zgodnie z tym punktem sziptale powinny być wyposażone w specjalistyczny sprzęt umożliwiający leczenie kobiet w ciąży oraz dzieci.
7. Prawo do wczesnego, zgodnego ze współczesną wiedzą medyczną, bezpłatnego wykrywania, diagnozowania, leczenia i rehabilitacji dzieci z zaburzeniami okresu noworodkowego.
7. punkt Karty Praw Rodzącej zapewnia dzieciom opiekę neonatologów, pediatrów i w razie konieczności lekarzy z innych dziedzin medycznych. Opieka medyczna powinna również czuwać nad wyeliminowaniem możliwych zagrożeń, np. transmisji dziecku krwi matki zakażonej wirusem HIV. Niemowlęta powinny mieć taki sam dostęp do opieki profilaktyczno-leczniczej, jaki mają dzieci w innych krajach UE.
8. Prawo rodzin, w których dziecko urodziło się przedwcześnie, z niską masą urodzeniową lub poważnie chore, do bezpłatnej, wysokospecjalistycznej opieki medycznej połączonej z odpowiednią opieką socjalną.
To prawo obejmuje specjalną ochroną wszystkie wcześniaki oraz dzieci, które urodziły się z poważną wadą rozwojową. Wszyscy rodzice chorych dzieci (szczególnie ubogie rodziny) mają prawo do opieki socjalnej i bezpłatnej, specjalistycznej opieki genetycznej. Powinni zostać również poinformowani przez lekarzy, jakie jest ryzyko ponownego urodzenia dziecka z wadą rozwojową.
9. Prawo kobiety do ochrony zdrowia psychicznego w każdym okresie ciąży, porodu i połogu.
Ciąża i poród to dla kobiety duże przeżycie emocjonalne - tak duże, że w okresie połogu część kobiet cierpi na depresję poporodową. Karta Praw Rodzącej gwarantuje kobiecie bezpłatne wsparcie psychologiczne, dostęp do wszystkich informacji oraz zachowanie intymności.
10. Prawo do wnoszenia roszczeń odnośnie do procedur medycznych oraz warunków, w jakich świadczona jest opieka na kobietą ciężarną, rodzącą i dzieckiem.
Każda kobieta w ciąży oraz ta, która już urodziła dziecko, ma prawo do zaznajomienia się z informacjami na temat możliwości odwołania się od decyzji lekarzy. Odwołania te powinny zostać rozpatrzone w odpowiednim czasie, by rodzice mogli skorzystać z pozytywnych dla nich rozstrzygnięć.
Jak przebiega poród
Pierwsze dziecko to od chwili poczęcia pasmo nowych i nieznanych doświadczeń. Trudno wyobrazić sobie uczucie towarzyszące poruszaniu się dziecka w łonie, skurcze porodowe, czy radość z możliwości przytulenia malucha po raz pierwszy. Zawsze jednak warto przygotować się na nieznane, chociażby pod względem teoretycznym. Żeby wiedzieć wszystko na temat porodu trzeba przeczytać niejedną opasłą książkę. Jednak zawsze jeden z pierwszych rozdziałów dotyczyć będzie poszczególnych faz, etapów porodu. Zapytaliśmy eksperta jak długo powinien trwać poród, ile czasu trwają fazy porodu oraz co dzieje się w każdej z faz porodu.
