Zwolnienie lekarskie w ciąży rządzi się swoimi prawami, których nieznajomość bądź łamanie może być zweryfikowana podczas kontroli ZUS i w efekcie skutkować oceną, że jest ono wykorzystywane niezgodnie z jego celem.
Jednak nie musi do tego dojść – wystarczy, że kobieta w ciąży będzie wiedziała, co może, a czego nie może robić podczas tzw. L4.
14 najczęstszych pytań ciężarnych o zwolnienie lekarskie w ciąży
1. Czy zwolnienie lekarskie otrzymuje każda ciężarna?
Należy podkreślić, że ciąża nie może być powodem wystawienia zwolnienia lekarskiego. By je uzyskać konieczne jest istnienie przesłanek medycznych, czyli chorób, które sprawiają, że ciąża jest w jakiś sposób zagrożona, gdyż zwolnienie wypisywane jest pacjentkom, by „dochodziły do zdrowia”.
2. Jak długo trwa zwolnienie chorobowe u kobiety w ciąży?
Maksymalnie zwolnienie chorobowe w ciąży, czyli L4 (ZUS ZLA) trwa 270 dni.
3. Kto wypłaca zasiłek chorobowy ciężarnej na zwolnieniu lekarskim?
Zasiłek chorobowy kobiecie w ciąży w większości wypłacany jest z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tylko przez pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego wypłaca je pracodawca (wyjątek stanowią firmy, w których zatrudnionych jest mniej niż 20 osób) i wtedy określane jest jako wynagrodzenie chorobowe.
4. Ile wynosi zasiłek chorobowy ciężarnej na zwolnieniu lekarskim?
Zasiłek chorobowy stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy wynikająca w tym przypadku z ciąży.
Oznacza to, że jeśli zwolnienie chorobowe rozpoczęło się 20 marca, to należy zliczyć 12 miesięcy wstecz rozpoczynając od lutego. Jeśli nie upłynęło 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
5. Jaki kod powinien zostać wpisany na zwolnieniu lekarskim ciężarnej?
Lekarz na formularzu zwolnienia lekarskiego może wpisać kod określony literami od A do E, jednak w przypadku ciąży uzupełnia rubrykę kodem „B”, co oznacza, że zwolnienie wystawione jest dla ciężarnej, a wysokość wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku chorobowego jest pełna, czyli wynosi 100 procent podstawy tych świadczeń.
Warto także podkreślić, że brak kodu na zaświadczeniu w przypadku kobiet w ciąży skutkuje wypłaceniem jedynie 80 procent podstawy wymiaru zasiłku lub 70 procent za okres pobytu w szpitalu.
Czytaj: Zwolnienie elektroniczne: 5 rzeczy, które warto wiedzieć o e-zwolnieniu w ciąży
Ciąża na leżąco. Pomysły na zagospodarowanie czasu
6. Ile czasu ma kobieta w ciąży na dostarczenie zwolnienia w ciąży?
Ciężarna ma 7 dni, aby dostarczyć zwolnienie lekarskie pracodawcy. Wartym podkreślenia jest to, że ten okres liczy się od daty wystawienia dokumentu, a także, że dostarczenie go po upływie 7 dni zmniejsza jego wysokość.
7. Czy zwolnienie lekarskie należy dostarczyć pracodawcy osobiście?
Kobieta w ciąży nie musi dostarczyć go osobiście. Ciężarne często korzystają z możliwości wysłania dokumentu pocztą. Należy jednak pamiętać, by korespondencja była nadana za potwierdzeniem odbioru, by mieć pewność, że dokument dotarł do adresata.
Ponadto, jeśli pracodawca posiada profil na Platformie Usług Elektronicznych, to elektroniczne zwolnienie lekarskie e-ZLA pojawi się bezpośrednio po jego wystawieniu na profilu.
8. Czy kobieta w ciąży będąca na zwolnieniu lekarskim może wychodzić z domu?
Jest to kwestia budząca najwięcej kontrowersji, jednak odpowiedź jest prosta – to zależy od rodzaju zwolnienia lekarskiego. Jeśli jest to tzw. zwolnienie leżące oznaczone numerem 1, to kobieta nie powinna wychodzić z domu, a wszelkie czynności codzienne (np. zakupy) powinna wykonywać za nią osoba bliska.
Oznacza to, że jeśli kobieta sprząta mieszkanie, a przyjdzie do niej kontroler, to będzie to przesłanką do tego, że wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z jego przeznaczeniem, co może skutkować utraceniem świadczeń.
Z kolei kobiety w ciąży będące na zwolnieniu oznaczonym numerem 2, mogą wychodzić z domu i samodzielnie wykonywać codzienne czynności takie jak zakupy, wizyty lekarskie, formalności urzędowe itp.
9. Gdzie faktycznie może przebywać ciężarna?
Na zwolnieniu lekarskim widnieje adres pobytu ciężarnej i właśnie w tym miejscu powinna przebywać kobieta w ciąży. Jeśli jednak chciałaby np. jechać na dwa tygodnie do rodziców, to zmianę adresu miejsca pobytu, należy zgłosić w dowolnej jednostce ZUS.
Z kolei, jeśli chciałaby wyjechać np. na pobyt do hotelu, to jest to możliwe tylko wtedy, gdy lekarz wypisze zaświadczenie, że podróż będzie bezpieczna, nie widzi do niej przeciwwskazań i najlepiej by był to pobyt, który odbywałby się ze wskazań lekarskich.
10. Co robić, gdy kobieta w ciąży dostanie pismo z prośbą o wyjaśnienie, dlaczego w konkretnym dniu i godzinie nie była w domu, a wtedy był u niej kontroler ZUS?
Kobiety mające zwolnienie lekarskie oznaczone numerem 2, nie muszą obawiać się takiego pisma, gdyż w ich przypadku wyjście z domu jest możliwe i wystarczy, że w odpowiedzi na nie, w jasny i zrozumiały sposób uzasadnią, jaki był powód nieobecności w domu, a także, że posiadają zwolnienie oznaczone numerem 2, które w przeciwieństwie do tzw. zwolnienia leżącego, umożliwia wyjście z domu ciężarnej.
Istotne jest, by wysłać uzasadnienie w terminie, jaki został określony w piśmie przez ZUS. W przypadku kobiet, które mają zwolnienie lekarskie oznaczone numerem 1, nieobecność ciężarnej w domu będzie oznaczała, że wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z jego przeznaczeniem, co w konsekwencji najpewniej poskutkuje utraceniem świadczeń.
11. Czy kobieta w ciąży na zwolnieniu lekarskim może wykonywać dodatkową pracę zarobkową?
Ciężarne na zwolnieniu lekarskim nie mogą wykonywać żadnej pracy zarobkowej (nawet sporadycznie i nieregularnie), gdyż jest to czas przeznaczony na dochodzenie do zdrowia.
Czytaj: Rozpoczęcie działalności na urlopie - czy można pracować na macierzyńskim?
L4 NA DZIECKO: kiedy jest przyznawane zwolnienie lekarskie na dziecko?
12. Czy kobieta w ciąży na zwolnieniu lekarskim może kontynuować edukację lub odbywać szkolenia?
W przypadku ciężarnych będących na zwolnieniu oznaczonym numerem 1, muszą one bezwzględnie leżeć, dlatego też nie mogą wykonywać powyższych czynności.
Z kolei ciężarnym będącym na zwolnieniu lekarskim oznaczonym numerem 2, nie zaleca się powyższych czynności, gdyż może być to ocenione przez ZUS jako korzystanie ze zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem.
13. Jak wygląda kwestia wynagrodzenia na umowie na czas określony podczas zwolnienia lekarskiego?
Wynagrodzenie wynosi 100% podstawy wynagrodzenia.
14. Co z urlopem wypoczynkowym, jeśli przez większość ciąży kobieta była na zwolnieniu lekarskim?
U ciężarnej na zwolnieniu lekarskim urlop wypoczynkowy nalicza się standardowo. Jeśli zostanie niewykorzystany, to zostanie za niego wypłacony ekwiwalent, którego podstawą wyliczenia jest miesięczne wynagrodzenie.
