Spis treści
- Jak wykorzystać urlop wychowawczy?
- Dorabianie na urlopie wychowawczym
- Wychowawczy a umowa o pracę z innym pracodawcą
- O tych rzeczach trzeba pamiętać
Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego na młode mamy czeka najczęściej jeden z trzech scenariuszy: druga ciąża, powrót do pracy lub urlop wychowawczy. Na to ostatnie rozwiązanie decydują się kobiety, które nie chcą wracać na etat, bo praca i dojazdy pochłaniają im zbyt dużo czasu; a także te, które nie mają pomocy dziadków, nie stać ich na wynajęcie niani lub zwyczajnie nie chcą oddawać dziecka do żłobka.
Rozstanie z maluchem jest trudne dla każdej mamy, ale dla tej, której droga do macierzyństwa była wyboista, miała powikłaną ciążę lub ciężki poród, może być wręcz niewyobrażalne. Urlop wychowawczy wydaje się więc najrozsądniejszym rozwiązaniem, które pozwala zachować ciągłość zatrudnienia i skupić się na opiece nad dzieckiem. I rzeczywiście tak jest, oprócz jednego mankamentu – jest bezpłatny.
Jak wykorzystać urlop wychowawczy?
Urlop wychowawczy to czas, w którym mama powinna sprawować opiekę nad dzieckiem. Najczęściej rozpoczyna się, gdy dziecko ma około 14. miesięcy (po urlopie macierzyńskim i wykorzystaniu zaległego urlopu wypoczynkowego). Maluch, który skończył rok, jest już ciekawym świata dzieckiem, ma swoje ulubione zabawy, nawyki i najczęściej regularny rytm dnia. Jest mniej absorbujący niż kilkumiesięczne niemowlę, nie wymaga tak częstego karmienia.
Dla wielu mam jest to zatem moment, kiedy mogą nieco odetchnąć. Choć macierzyństwo dalej jest wymagające, to przy dobrej organizacji życia rodzinnego w tym czasie można rozpocząć nowe studia, zapisać się na kursy językowe czy poszukać dodatkowej pracy. Zadbać o siebie i zastanowić się, co będzie dalej, gdy dziecko pójdzie do przedszkola, a my wrócimy na rynek pracy. Bo kiedyś ten moment nastąpi, a im lepiej się do niego przygotujemy, tym większe mamy szanse na „miękkie lądowanie” po dość długiej przerwie zawodowej. Ale czy inwestowanie w swój własny rozwój lub podjęcie dodatkowej pracy jest legalne na urlopie wychowawczym?
- Kodeks Pracy pozwala podejmować inną aktywność zawodową i niezawodową. Wychowawczy może być zatem fajnym czasem, który można wykorzystać do znalezienia swojej ścieżki zawodowej i zastanowienia się, co chcemy w życiu robić i jak ma wyglądać nasza ścieżka kariery - mówi Katarzyna Łodygowska – Matka Prawnik.
Dorabianie na urlopie wychowawczym
Urlop wychowawczy jest bezpłatny, dlatego wiele mam szuka możliwości dodatkowego zarobku. Praca online, praca weekendowa czy sezonowa to sposoby na to, by podreperować swoje finanse. Takie zatrudnienie jest legalne pod warunkiem, że nie przeszkadza nam w opiece nad dzieckiem. Naszym podstawowym obowiązkiem na urlopie wychowawczym jest sprawowanie opieki nad maluchem, dlatego każda aktywność, na którą się decydujemy, powinna stanowić jedynie dodatek do naszej codzienności.
- Na aktywność musimy patrzeć w kontekście opieki nad dzieckiem – jeśli otworzymy działalność gospodarczą i w jej ramach regularnie wyjeżdżamy do innego miasta, a w tym czasie dziecko jest pod opieką innej osoby, to my w kontekście każdego wyjazdu przerywamy sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Konsekwencją może być sytuacja, w której pracodawca może nas wezwać do stawienia się do pracy – zwyczajnie wyznaczy nam termin powrotu do pracy. Jest to przepis rzadko wykorzystywany, ale jednak jest to możliwe – zwraca uwagę Katarzyna Łodygowska.
Z tego względu przyjmuje się, że praca dodatkowa na urlopie wychowawczym powinna stanowić maksymalnie pół etatu. Każda mama może więc podjąć zatrudnienie w wymiarze 4 godzin dziennie, by utrzymać ciągłość urlopu wychowawczego. Dotyczy to zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Inny rodzaj umowy nie jest rozpatrywany w ten sposób.
Wychowawczy a umowa o pracę z innym pracodawcą
Mama, która decyduje się przejść na urlop wychowawczy, może podjąć dodatkowe zatrudnienie u tego samego lub u innego pracodawcy. Co więcej, może zatrudnić się nie tylko na podstawie umowy o dzieło czy umowy zlecenie, ale również umowy o pracę. Ma prawo także do otworzenia własnej działalności gospodarczej.
Dobrą praktyką, do której się zachęca, jest powiadomienie macierzystego pracodawcy o podjęciu dodatkowego zatrudnienia. Jest to obowiązkowe, jeśli podpisaliśmy umowę, na podstawie której zmienia się płatnik składek. W przypadku pracy dodatkowej na umowę o dzieło w gestii prawa kobieta nie musi tego robić, ale warto jednak poinformować pracodawcę o dodatkowej formie zatrudnienia.
- Powiadomienie pracodawcy macierzystego o innym tytule do ubezpieczeń, czyli innym miejscu zatrudnienia musi nastąpić w ciągu 7 dni od podpisania nowej umowy czy tez ot tworzenia działalności gospodarczej. Nie musimy informować z kim podjęliśmy współpracę, ale zgłosić, że mamy inny tytuł do ubezpieczeń – radzi Katarzyna Łodygowska, Matka Prawnik.
O tych rzeczach trzeba pamiętać
Podjęcie dodatkowej pracy na urlopie wychowawczym jest legalne, ale istnieją pewne warunki, które trzeba spełnić. Praca nie powinna kolidować ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem i nie powinna przekraczać połówki etatu. Warto jednak wiedzieć, że nie może ona również kolidować z interesem macierzystego pracodawcy. Przedstawiciele niektórych zawodów nie mogą podjąć żadnego zatrudnienia bez zgody swojego pracodawcy – tak jest np. w służbach mundurowych czy w pracy w budżetówce. Policjantka czy strażniczka miejska, która chce sobie podreperować domowy budżet, musi uzyskać zgodę przełożonego na podjęcie pracy.
W niektórych firmach w umowę o pracę wpisany jest także zakaz konkurencji. Nowelizacja Kodeksu Pracy z 26 kwietnia 2023 roku zakłada, że pracodawca nie może zabronić pracownikowi podjęcia dodatkowego zatrudnienia, ale nie może ono dotyczyć działalności konkurencyjnej. Jeśli więc mamy w umowie o pracę zakaz konkurencji dla pracodawcy, powinniśmy dokładnie przeanalizować, jaki zakres działalności w naszym przypadku będzie możliwy.
- Zakaz konkurencji może dotyczyć firm działalności pokrewnej, w której dana osoba jest zatrudniona. Nie może on rozszerzać się na wszystkie branże, powinien być jasno zdefiniowany w odrębnej umowie. W praktyce tego typu sprawy trzeba rozpatrywać bardzo indywidualnie, dlatego w razie wątpliwości lepiej skonsultować się z prawnikiem – radzi Katarzyna Łodygowska.
Podsumowując, urlop wychowawczy może być czasem na zastanowienie się w jakim kierunku chcemy rozwijać się zawodowo. To dobry moment na to, by przekłuć hobby w pracę, ukończyć dodatkowe kursy, poszerzyć swoje kompetencje. Dziś większość studiów i szkoleń odbywa się online, co jeszcze mocniej zachęca młode mamy do inwestowania we własny rozwój. Wielu pracodawców umożliwia pracę zdalną, dzięki której nie marnujemy czasu na dojazdy do siedziby firmy. Warto skorzystać z tych możliwości i zadbać o swoją karierę zawodową.
Czytaj: Kiedy możesz otrzymać 5 dodatkowych dni opieki na dziecko?
