Powrót do pracy - czy to dobry czas, żeby zostawić dziecko?

Po urodzeniu dziecka chcesz wrócić do pracy. Jesteś młoda matką i chcesz poczuć się spełniona także na gruncie zawodowym - oczywiście, masz do tego prawo.

Powrót mamy do pracy to jednak trudny moment, rodzi sporo problemów. Zostawienie dziecka i powrót do codziennych obowiązków może stresować. Jeszcze trudniej, gdy pracujesz czysto zarobkowo - wtedy największy problem jest natury psychologicznej - brakuje ci dziecka. Jak i kiedy wrócić do pracy bez bólu?

Spis treści

1. Czy dasz radę zająć się pracą?
2. Kiedy jest najlepszy moment na powrót do pracy?
3. Jak zorganizować opiekę dla dziecka?
4. Pracujesz? Pamiętaj o swoich prawach
5. Żłobki i przedszkola firmowe
6. Co czeka cię w pracy po powrocie z urlopu wychowawczego?
7. Kodeks pracy, a koniec urlopu wychowawczego
8. Podziel się obowiązkami domowymi z partnerem

Czy dasz radę zająć się pracą?

Boisz się, że zamiast zająć się obowiązkami służbowymi, będziesz wciąż myśleć o dziecku? Martwić się, jak sobie radzi bez ciebie? Przychodzą ci do głowy myśli, że jesteś złą matką, bo chcesz pracować i nie poświęcisz dziecku całego swojego czasu?

Jeśli odpowiesz na te pytania twierdząco, nie martw się – to zupełnie normalne. Tak właśnie zwykle jest na początku. Rozłąka z maleństwem jest przykra, a godzenie pracy z byciem mamą – męczące i trudne organizacyjnie.

Ale możliwe! Przekonały się o tym miliony kobiet. I tobie się uda, jeśli podejdziesz do tego rozsądnie, dobrze się zorganizujesz i zapewnisz dziecku dobrą opiekę.

Czytaj również: Babcia czy żłobek: pod czyją opieką pozostawić dziecko?

Urlop wychowawczy a ciąża. Jak wyglądają kwestie prawne dotyczące ciąży na wychowawczym

Kiedy jest najlepszy moment na powrót do pracy?

Z badań wynika, że większość mam uważa, iż najlepszy czas powrotu do pracy to moment, gdy dziecko skończy dwa lata. Jednak faktycznie większość młodych mam wraca do firmy po 12 miesiącach, a prawie jedna czwarta (25 proc.) – zaraz po urlopie macierzyńskim. Każda z tych sytuacji ma plusy i minusy. Trzeba je wszystkie rozważyć.

Na przykład długi kontakt z mamą (do skończenia 2. czy 3. roku życia) jest korzystny dla rozwoju dziecka, ale trzeba też wziąć pod uwagę, że przez większość tego czasu kobieta nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia, więc finansowo rodzina może na tym mocno ucierpieć.

Także powrót na rynek pracy po długiej przerwie jest znacznie trudniejszy niż po kilku miesiącach czy roku. Poza tym dziecko kilkumiesięczne (do 7. miesiąca życia) łatwiej zniesie rozłąkę, bo jest na takim etapie rozwoju emocjonalnego, że szybciej zaakceptuje nową sytuację i nowe osoby niż maluch dwu- czy trzyletni.

Zanim więc podejmiesz decyzję, kiedy wrócić, przemyśl wszystkie za i przeciw i wybierz to, co będzie najlepsze dla twojej rodziny.

Jak zorganizować opiekę dla dziecka?

Sprawą zupełnie podstawową jest zapewnienie dziecku dobrej opieki. Jeśli będziesz pewna, że swój największy skarb powierzasz osobie godnej zaufania, potrafiącej wczuć się w sytuację i potrzeby dziecka, jeśli po jakimś czasie zauważysz, że maluch lubi tę osobę i chętnie z nią zostaje – zniknie źródło potężnego stresu. Bo przecież najważniejsze, żeby dziecku było dobrze, niekoniecznie z mamą.

Kochającą i oddaną opiekunką na pewno jest własna babcia – jeśli masz taką możliwość, to można ci pozazdrościć. A jeśli twoja mama i teściowa są daleko – rozejrzyj się za żłobkiem lub opiekunką. Dzisiejsze żłobki, nawet te publiczne, to nie są nieprzyjazne dzieciom przechowalnie, jakimi były 20 lat temu.

Często jednak trudno się do nich zapisać, dlatego zainteresuj się tym znacznie wcześniej, by nie przegapić terminu. Alternatywą są żłobki prywatne – niestety, dużo droższe.

Uwaga: jeśli chcesz zatrudnić opiekunkę albo umieścić malca w żłobku, oswajaj go stopniowo z nową osobą czy środowiskiem. Co najmniej przez kilka pierwszych dni bądź razem z dzieckiem, by nie przeżyło szoku związanego z poczuciem opuszczenia.

Czytaj również: Dlaczego warto wysłać dziecko do żłobka? Oto korzyści, jakie daje żłobek

Ciężki powrót do pracy po urlopie macierzyńskim? Psycholog radzi

Pracujesz? Pamiętaj o swoich prawach

• Bezpośrednio po urlopie macierzyńskim możesz wziąć należny ci urlop wypoczynkowy – pracodawca ma obowiązek go udzielić.
• Jeśli karmisz dziecko piersią, masz prawo do dwóch półgodzinnych przerw, wliczanych do czasu pracy. Możesz z nich korzystać tak długo, jak długo karmisz piersią. Jeśli karmisz więcej niż jedno dziecko, masz prawo do dwóch przerw, każda po 45 minut. Przerwy na karmienie nie przysługują ci, jeśli pracujesz krócej niż 4 godziny dziennie, a gdy pracujesz poniżej 6 godzin dziennie, przysługuje ci tylko jedna przerwa.
• Przerwy na karmienie mogą być wykorzystane łącznie, możesz też wcześniej skończyć pracę o czas przysługujący ci na karmienie (musisz złożyć wniosek na piśmie do pracodawcy).
• Dopóki twoje dziecko nie skończy 4 lat, pracodawca nie może cię zatrudnić bez twojej zgody w godzinach nadliczbowych ani w nocy. Dotyczy to także wyjazdów w delegacje poza stałe miejsce pracy.
• Dopóki twoje dziecko nie skończy 14 lat, przysługują ci co roku dwa pełnopłatne dni wolne na opiekę nad dzieckiem. Ponieważ może je też wykorzystać ojciec dziecka, musicie zgłosić pracodawcy, które z was będzie korzystać tego przywileju.

Żłobki i przedszkola firmowe

Z badań przeprowadzonych w ramach projektu „Elastyczny pracownik, partnerska rodzina” wynika, że praca zawodowa matki ma pozytywny wpływ na aspiracje i postawy dzieci. Okazuje się np., że w rodzinach, w których matka pracuje, więcej dzieci zdobywa wykształcenie średnie i wyższe.

Świetnym udogodnieniem dla młodych mam byłyby żłobki działające w miejscu pracy. Powstały już pierwsze takie placówki, ale tylko w nielicznych, zwykle dużych firmach przyjaznych matkom. Warto rozpowszechnić ten dobry zwyczaj. Od kilku lat możliwe jest dofinansowanie ze środków unijnych na powstanie przyzakładowego żłobka czy przedszkola.

Zorientuj się, ile jest w twojej firmie kobiet, które byłyby tym zainteresowane i spróbujcie razem przekonać pracodawcę, że to dobry pomysł i że mu się to opłaci. Młode matki są bowiem – wbrew obiegowej opinii – bardzo dobrymi pracownikami. Zależy im na pracy, są więc odpowiedzialne, lojalne, dobrze zorganizowane.

Co czeka cię w pracy po powrocie z urlopu wychowawczego?

Z badań wynika, że ponad jedna czwarta młodych matek przebywających na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym obawia się zwolnienia. Co szósta rzeczywiście traci pracę. Niestety, niewiele można wtedy zrobić – kobieta zatrudniona na umowie o pracę ma zapewniony okres ochronny podczas urlopu macierzyńskiego, ale kodeks pracy nie gwarantuje okresu ochronnego po powrocie z urlopu.

Często jako powód zwolnienia podaje się reorganizację, chociaż to zwykle wybieg, a rzeczywisty powód jest taki, że twoje obowiązki wykonuje już ktoś inny. Jeśli potrafisz tego dowieść – wnieś pozew do sądu pracy (nie wymaga to żadnych opłat).

Większość kobiet, które wracają do pracy, obejmuje to samo stanowisko, co dawniej. W nielicznych przypadkach jest to stanowisko porównywalne, a sporadycznie – niższe.

Najczęściej nie zmieniają się też relacje z przełożonymi i współpracownikami, a zatem przynajmniej jeśli o to chodzi – nie masz się czego obawiać. Niestety, bez zmian pozostaje też wynagrodzenie. Nie jest to dobra wiadomość, bo zwykle ono jest de facto niższe.

Jeśli w czasie ciąży lub urlopu macierzyńskiego w firmie są podwyżki, jest prawie regułą, że przyszła (lub świeżo upieczona) mama zostaje pominięta, nawet jeśli dostali je wszyscy pozostali pracownicy. To przejaw dyskryminacji (wymierna kara za urodzenie dziecka!), wobec której jesteśmy bezsilne.

Podwyżka to bowiem wyłącznie decyzja szefa, który podejmuje ją uznaniowo. Podczas gdy np. we Francji prawo obliguje pracodawcę, by dał kobiecie powracającej z urlopu macierzyńskiego podwyżkę, aby nie była ona stratna z powodu urodzenia dziecka. W Polsce większą pensję dostaje tylko 12 proc. kobiet powracających z urlopu.

Kodeks pracy, a koniec urlopu wychowawczego

Kodeks pracy daje rodzicom małego dziecka wiele uprawnień. Warto je poznać, by wiedzieć, co ci się należy. Jednak wyegzekwowanie tego czasami bywa trudne, ponieważ to zależy od konkretnej osoby – twojego szefa. Najlepiej umów się więc na rozmowę z nim już 2–3 tygodnie przed końcem urlopu. Przedstaw mu swoje oczekiwania co do powrotu do pracy i zapytaj, co on o tym sądzi.

• Jeśli karmisz piersią, powiedz, że chciałabyś wykorzystać przysługującą ci godzinną przerwę na karmienie i wychodzić z pracy wcześniej.
• Być może planujesz pracować w niepełnym wymiarze – na pół lub 3/4 etatu. Albo chciałabyś mieć elastyczny czas pracy – nie od 9 do 17, tylko np. między 12 a 20. Ewentualnie w pełnym wymiarze godzin, ale przez 4 dni w tygodniu. Takie możliwości przewiduje kodeks pracy, ale wszystko zależy od dobrej woli szefa (i charakteru pracy).
• Jeśli specyfika pracy jest taka, że można ją wykonywać w domu, a z firmą łączyć się zdalnie przez internet – spróbuj to wynegocjować, bo w czasie pandemii takie rozwiązanie zdało egzamin w wielu firmach. Byłoby idealnie, gdybyś mogła spędzać więcej czasu z dzieckiem.
• Żeby uwiarygodnić siebie i przekonać szefa, że pracę traktujesz poważnie, możesz przyjść z gotowym projektem harmonogramu swoich obowiązków.
• Zapewnij, że zależy ci na pracy i postarasz się, by firma jak najmniej odczuła, że masz małe dziecko – i tak postępuj. Ale nie obiecuj czegoś, czego nie będziesz mogła dotrzymać, np. pełnej dyspozycyjności.

Czytaj również: Zwolnienie lekarskie (L-4) na dziecko: kto, kiedy i na ile czasu może je otrzymać?

Koniec umowy o pracę a ciąża i urlop macierzyński

Podziel się obowiązkami domowymi z partnerem

Całe przedsięwzięcie związane z podjęciem na nowo pracy zawodowej będzie o wiele łatwiejsze, jeśli możesz liczyć na konkretną pomoc swojego partnera. Na szczęście coraz więcej młodych ojców garnie się do opieki nad dziećmi. Niektórzy biorą nawet urlopy wychowawcze: może on zostać udzielony zarówno matce, jak i ojcu dziecka.

Zdarza się jednak, że same kobiety niechętnie ustępują im pola, uważając, że mężczyzna nie potrafi dobrze zająć się dzieckiem. To partnera skutecznie zniechęca.

A jeśli od początku, od pojawienia się dziecka, będziesz otwarcie liczyć na pomoc męża, zachęcać go, chwalić, że świetnie sobie radzi – znajdziesz w nim ogromne wsparcie, które docenisz zwłaszcza wtedy, gdy przyjdzie pora wracać do pracy. To także dla mężczyzny może być powód do dumy i satysfakcji, że jest prawdziwym ojcem i niezawodnym partnerem.

Przecież nic nie stoi na przeszkodzie, żeby to tata wziął zwolnienie, gdy malec choruje, albo odbierał go ze żłobka. Tylko upowszechnienie takich partnerskich relacji może sprawić, że kobiety z małym dzieckiem wreszcie przestaną być postrzegane jako „matka i ojciec w jednym” i dyskryminowane na rynku pracy.

Dziecko ma dwoje rodziców i oboje powinni się nim opiekować. Taki model rodziny wszystkim wyjdzie na dobre, zwłaszcza dziecku, bo pogłębi jego więź z tatą, który dotąd był rodzicem mniej obecnym. To naprawdę jest możliwe.

miesięcznik "M jak mama"