Prolaktyna to hormon wydzielany przez przedni płat przysadki mózgowej. Ma wpływ na wiele procesów w organizmie, w tym na płodność, wywołuje też laktację. Im więcej prolaktyny, tym niższy poziom estrogenów, hormonów płciowych. O hiperprolaktynemii, czyli nadmiarze prolaktyny, mówimy, gdy jej poziom jest wyższy niż 25 µ/ml.
Spis treści
- Jakie są przyczyny hiperprolaktynemii?
- Jakie są objawy hiperprolaktynemii?
- Jak zdiagnozować hiperprolaktynemię?
- Jak leczy się hiperprolaktynemię?
Jakie są przyczyny hiperprolaktynemii?
Przyczyny hiperprolaktynemii mogą być różne – od fizjologicznego wzrostu poziomu prolaktyny w czasie ciąży i laktacji, przez okresowe skoki prolaktyny spowodowane stresem, orgazmem, wysiłkiem fizycznym czy hipoglikemią, po poważniejsze stany związane z gruczolakami (guzami przysadki) wydzielającymi prolaktynę.
Przeczytaj: Jak namówić męża na badanie nasienia?
Zbyt wysoki poziom hormonu prolaktyny może być też spowodowany przez leki (neuroleptyki, antydepresanty, metoklopramid, cymetydynę, estrogeny, opioidy), towarzyszyć niedoczynności tarczycy, niewydolności wątroby i nerek.
Jakie są objawy hiperprolaktynemii?
Do symptomów hiperprolaktynemii, czyli podwyższonego poziomu prolaktyny należą:
- zaburzenia miesiączkowania,
- cykle bezowulacyjne,
- brak okresu
- trudności z zajściem w ciążę
- spadek libido
- suchość w pochwie
- osteopenia i osteoporoza.
Objawami guza przysadki są: niepokój, drażliwość, depresja, bóle głowy, problemy z widzeniem. Stwierdzenie podwyższonego poziomu prolaktyny nie jest równoznaczne z diagnozą hiperprolaktynemii. Wykonuje się dodatkowe badania, a przy podejrzeniu guza – badanie okulistyczne, tomografię komputerową i rezonans magnetyczny.
Jak zdiagnozować hiperprolaktynemię?
Diagnostyka hiperprolaktynemii jest trudna ze względu na mnogość objawów odpowiadających wzrostowi prolaktyny. Najpierw należy wykluczyć kolejne możliwości, by skupić się na poszukiwaniu ewentualnego guza pozaprzysadkowego.
Dowiedz się: Niepłodność męska - przyczyny, diagnostyka, leczenie
Ocena poziomu hormonu prolaktyny opiera się o pomiar jednorazowy, kilkukrotny lub regularne oznaczenia w odstępach półgodzinnych. Z punktu widzenia diagnostycznego ważne jest ocenienie wydzielania tego hormonu w oparciu o wyniki badania z podaniem leku działającego antydopaminergicznie.
Jak leczy się hiperprolaktynemię?
Wybór sposobu leczenia hiperprolaktynemii zależy od jej przyczyny. Ważne jest, aby lekarz przeanalizował dokładnie wszystkie przyjmowane przez pacjenta leki.
W przypadku podejrzenia guza przysadki lekarz powinien skierować na MRI głowy. Gruczolaki dobrze reagują na leczenie farmakologiczne i zwykle zmniejszają się po zastosowaniu leków należących do agonistów receptorów dopaminergicznych (hamują wydzielanie prolaktyny).
Jeśli hiperprolaktynemia jest spowodowana jakimś schorzeniem, leczy się je, co automatycznie obniża poziom hormonu.
Najtrudniejsze dla lekarza jest zdiagnozowanie stresu jako przyczyny hiperprolaktynemii, ponieważ wymaga to żmudnej diagnostyki, gdzie wyklucza się wszystkie inne możliwości po wykonaniu wielu badań. Leczenie hiperprolaktynemii często obywa się bez wsparcia farmakologii – dobre efekty przynoszą terapia poznawczo-behawioralna i zmiana stylu życia.
