Teratozoospermia utrudnia mężczyźnie możliwość zostania ojcem. Przez to, że do dziś nie udało się jednoznacznie stwierdzić, jakie są przyczyny tego problemu, nieznane są niestety konkretne metody leczenia tej nieprawidłowości. Czy mężczyzna cierpiący na teratozoospermię może zapłodnić kobietę?
Spis treści:
- Jak wygląda plemnik?
- Czym jest teratozoospermia?
- Przyczyny teratozoospermii
- Rozpoznanie teratozoospermii
- Teratozoospermia a zapłodnienie
- Leczenie teratozoospermii
Jak wygląda plemnik?
Męska komórka rozrodcza, czyli plemnik, ma dość skomplikowaną budowę. Każdy z nich składa się z główki, wstawki oraz witki, które w prawidłowych warunkach mają ściśle określoną strukturę.
Główka ma typowo długość 5-6 µm, jej szerokość sięga 2,5-3,5 µm, a długość witki wraz ze wstawką wynosić powinna około 50 µm. Sama główka plemnika powinna być owalna, mieć regularny kształt i nie powinny w jej obrębie występować żadne nierówności.
Wstawka prawidłowo jest przyczepiona do główki idealnie w jej osi i ma w przybliżeniu podobną do niej długość, witka natomiast powinna być prosta, bez żadnych złamań i pętelek, a jej długość fizjologicznie odpowiada około 10-krotności długości główki.
Powyższy opis wydawać się może skomplikowany i całkowicie zbędny, w praktyce jednak jest on bardzo istotny, ponieważ tylko prawidłowo zbudowane plemniki są w stanie doprowadzić do zapłodnienia komórki jajowej.
U każdego mężczyzny część plemników rzeczywiście ma prawidłową morfologię, większość jednak z nich ma pewne odchylenia i jest to stan całkowicie normalny. Zdarza się jednak, że męskich komórek rozrodczych o nieprawidłowej budowie jest jednak zdecydowanie zbyt dużo – stan taki określany jest jako teratozoospermia.
Czytaj: Kapacytacja plemników, czyli skąd plemniki wiedzą, jak dotrzeć do jajowodu
Czym jest teratozoospermia?
Teratozoospermię rozpoznaje się wtedy, gdy ilość prawidłowych męskich plemników w nasieniu jest mniejsza od 4% (co oznacza, że w badanej próbce znajduje się więcej niż 96% męskich komórek rozrodczych o nieprawidłowej morfologii).
Do tego, aby plemnika uznać za niewłaściwie zbudowanego, wystarczające jest stwierdzenie zaledwie jednej nieprawidłowości w którejś z jego części, np. zauważenie zbyt małej główki, za długiej wstawki czy zmiennej grubości witki.
W przeszłości teratozoospermię rozpoznawano już wtedy, gdy ilość plemników o prawidłowej budowie w badanej próbce była mniejsza niż 14%, po przeprowadzeniu jednak badań populacyjnych okazało się, że za nieprawidłową można uznawać wspomnianą wyżej ilość męskich komórek rozrodczych o niewłaściwej morfologii.
Czytaj:
Sperma - skład i właściwości męskiego nasienia
Niepłodność u mężczyzn: wspólne leczenie i starania o dziecko
Przyczyny teratozoospermii
Pomimo tego, że problemowi przyglądało się bardzo wielu już różnych badaczy, do dziś nie udało się jednoznacznie stwierdzić, jakie są przyczyny teratozoospermii. Obecnie dominuje pogląd, że sprzyjać temu zaburzeniu mogą rozmaite nieprawidłowości, które ogólnie wpływają negatywnie na męską płodność – mowa tutaj przede wszystkim o:
- żylakach powrózka nasiennego,
- paleniu tytoniu,
- nadużywaniu alkoholu,
- cukrzycy,
- chorobach jąder,
- przegrzaniu organizmu,
- niewłaściwej, niezapewniającej wszystkich składników odżywczych, diecie,
- przebyciu w przeszłości leczenia onkologicznego (chemioterapii czy radioterapii w obrębie miednicy),
- narażeniu na kontakt z jakimiś szkodliwymi substancjami chemicznymi.
Czytaj: Jak szybko zajść w ciążę – wskazówki dla par starających się o dziecko
Niepłodność wtórna: przyczyny. Kiedy nie można zajść w następną ciążę
Teratozoospermii może sprzyjać wiek – im mężczyzna jest starszy, tym większe jest ryzyko tego, że w jego nasieniu odsetek plemników o nieprawidłowej budowie będzie podwyższony.
Rozpoznanie teratozoospermii
Diagnozę teratozoospermii stawia się na podstawie nieprawidłowych wyników badania męskiego nasienia. Aby takie analizy przyniosły zgodne z rzeczywistością rezultaty, do badania należy się jednak odpowiednio przygotować.
Zalecane jest zachowanie wstrzemięźliwości od kontaktów seksualnych na 3 do 5 dni przed pobraniem nasienia do badań oraz unikanie przyjmowania alkoholu na 5 dni przed badaniem.
Warto tutaj również zaznaczyć, że jeżeli pacjent zmagał się z jakąś infekcją (nawet zwyczajnym przeziębieniem) oraz gdy w ostatnim czasie przyjmował on antybiotyki, badanie nasienia powinno zostać u niego wykonane dopiero po upływie dwóch tygodni od ustąpienia zakażenia czy zaprzestania przyjmowania leków przeciwdrobnoustrojowych.
Czytaj: Jak namówić męża na badanie nasienia?
Azoospermia: brak plemników - przyczyna niepłodności męskiej.
Teratozoospermia a zapłodnienie
Zbyt duży odsetek plemników o nieprawidłowej budowie zazwyczaj rzadko wykrywany jest przypadkowo – problem ten najczęściej stwierdza się podczas diagnostyki przeprowadzanej z powodu kłopotów danej pary z zajściem w ciążę.
Aby plemnik był bowiem w stanie zapłodnić komórkę jajową, musi on mieć w pełni prawidłową budowę – doskonale widać więc teraz to, że teratozoospermia znacząco utrudnia możliwość poczęcia dziecka. Utrudnia, ale nie umożliwia – pary, u których pojawi się ten problem, mogą podejmować próby naturalnego zajścia w ciąże, wtedy jednak, gdy nie przynoszą one skutku, zalecane im bywa skorzystanie np. z inseminacji domacicznej czy zapłodnienia metodą in-vitro.
Czytaj: Kiedy i jak dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej?
Test płodności dla mężczyzn. Jak sprawdzić płodność mężczyzny?
Leczenie teratozoospermii
Ze względu na to, że nieznane są bezpośrednie przyczyny teratozoospermii, nie sposób również było dotychczas opracować jednoznacznych sposobów leczenia tego problemu. Ogólnie więc mężczyznom, u których pojawi się to zaburzenie, zalecane są takie oddziaływania, które mogą poprawić jakość ich nasienia.
Wskazana jest regularna aktywność fizyczna, jak i zróżnicowana, bogata we wszelkie niezbędne substancje odżywcze, dieta (warto, by znalazły się w niej znaczne ilości produktów bogatych w antyoksydanty).
Pacjentom z teratozoospermią zwraca się również uwagę na to, że powinni oni unikać stresu (a jeżeli nie są oni go w stanie całkowicie wyeliminować ze swojego życia, to sugeruje się im konieczność poszukiwania metod rozładowywania codziennych napięć).
Na jakość nasienia negatywnie wpływają również i używki, dlatego też pacjenci, u których znaczna ilość plemników cechuje się nieprawidłową budową, powinni zrezygnować z palenia papierosów czy spożywania alkoholu.
