Niepłodnością określa się niemożność zajścia w ciążę przy regularnym współżyciu bez zabezpieczeń (2-3 razy tygodniowo) przez co najmniej rok. Wśród jej przyczyn znajdują się zarówno czynniki żeńskie, jak i męskie. Około ¼ problemów z niepłodnością ma nieznaną przyczynę.
Coraz bardziej powszechne są więc obecnie różne metody leczenia niepłodności. Między innymi jest to przyczyną wzrostu liczby ciąż wielopłodowych.
Z tego powodu też np. w przypadku procedury in vitro liczba podawanych zarodków jest zawsze ściśle kontrolowana, aby nie doprowadzić do urodzenia bliźniąt i wieloraczków, które często rodzą się przedwcześnie, a sama ciąża mnoga może przebiegać z powikłaniami. Czy leczenie niepłodności bez in vitro także zwiększa szanse na posiadanie bliźniąt?
Spis treści
- Czy inseminacja zwiększa szanse na ciążę mnogą?
- Czy cytrynian klomifenu zwiększa szanse na ciążę mnogą?
- Czy stymulacja owulacji zwiększają szanse na ciążę mnogą?
- Inne metody leczenia niepłodności - czy zwiększają szansę na bliźnięta?
- Jak zapobiec ciąży mnogiej w czasie leczenie niepłodności?
- Ryzyko powikłań w ciąży mnogiej
Czy inseminacja zwiększa szanse na ciążę mnogą?
Jedną z metod leczenia niepłodności jest inseminacja. Jest to podanie odpowiednio przygotowanego nasienia partnera lub dawcy bezpośrednio do jamy macicy. Dzięki temu ominąć można przyczyny niepłodności takie jak np. „wrogi śluz” kobiety. Inseminację przeprowadzić można zarówno w cyklu naturalnym, jak i stymulowanym.
Stymulacją określa się farmakologiczne pobudzanie jajeczkowania, m.in. za pomocą cytrynianiu klomifenu lub egzogennych gonadotropin. Jeśli inseminacja ma miejsce w czasie naturalnego cyklu kobiety, która nie ma problemów z owulacją, szansa powstania ciąży bliźniaczej jest dokładnie identyczne jak przy „normalnym” zapłodnieniu.
Gdy zaś inseminacji towarzyszy farmakologiczna stymulacja owulacji u kobiety, ryzyko ciąży mnogiej wzrasta w zależności od tego, ile komórek jajowych dojrzeje. Jeśli powstanie więcej pęcherzyków, odstępuje się najczęściej od inseminacji w danym cyklu. Z tego powodu w takiej sytuacji niezbędna jest kontrola lekarza ginekologa, który ocenia rozwijające się pęcherzyki podczas badania ultrasonograficznego.
Czytaj również: Niepłodność idiopatyczna - co to jest, kiedy występuje i czy można ją leczyć?
Jak wcześniak dogania rówieśników? Rozmowa z neonatologiem
Czy cytrynian klomifenu zwiększa szanse na ciążę mnogą?
Jeśli przyczyną niepłodności są cykle bezowulacyjne, rzadkie jajeczkowania czy też niewydolność fazy lutealnej wykonywana jest farmakologiczna stymulacja owulacji, polegająca na przyjmowaniu m.in. cytrynianu klomifenu. Jest to selektywny modulator receptora estrogenowego. Najczęściej stosuje się go przez 5 dni.
Do owulacji dojść powinno około 5-10 dni od przyjęcia ostatniej dawki leku. Pozytywna odpowiedź jajników jest uzyskiwana w około 75% przypadków. W przebiegu leczenia dojść może jednak do rozwoju więcej niż jednego pęcherzyka, a co za tym idzie powstania ciąży mnogiej. Z tego powodu stymulacja owulacji odbywa się pod kontrolą ginekologa.
Czy stymulacja owulacji zwiększają szanse na ciążę mnogą?
Inną metodą stosowaną w leczeniu niepłodności jest podawanie, najczęściej w szóstym, ósmym oraz dziesiątym dniu cyklu, egzogennych gonadotropin- hormonów odpowiedzialnych za pobudzenie czynności jajników. Podobnie jak w przypadku przyjmowania cytrynianu klomifenu, ta metoda leczenia, także prowadzić może do wzrostu więcej niż jednego pęcherzyka Graafa, a tym samym rozwoju ciąży wielopłodowej.
Inne metody leczenia niepłodności - czy zwiększają szansę na bliźnięta?
Wśród metod leczenia niepłodności poza stymulacją owulacji, wykorzystuje się procedurę in vitro, polegającą na pozaustrojowym zapłodnieniu komórki jajowej i umieszczeniu powstałego zarodka w jamie macicy kobiety. Aby zmniejszyć ryzyko powstawania w jej przebiegu ciąż wielopłodowych lekarze decydują się najczęściej na transfer tylko jednego zarodka.
Wyjątkiem są kobiety po 35. roku życia i nieudanych dotychczasowych próbach zapłodnienia pozaustrojowego. Wtedy można wykonać transfer 2 zarodków, ryzykując tym samym rozwój ciąży mnogiej, ale dając kobiecie większą szansę na zajście w ciążę i prawidłowe zagnieżdżenie się choć jednego z zarodków.
Jak zapobiec ciąży mnogiej w czasie leczenie niepłodności?
Aby uniknąć ciąży mnogiej leczenie niepłodności zawsze odbywa się pod kontrolą lekarza ginekologa, który w badaniu USG regularnie powinien sprawdzać liczbę rozwijających się pęcherzyków. Jeśli jest ich więcej, para powinna odstąpić od starań o dziecko w danym cyklu i zaczekać na kolejny.
Często w takiej sytuacji osoby chcące zajść w ciążę muszą podpisać odpowiednią deklarację dotyczącą świadomej rezygnacji ze współżycia z powodu zbyt dużej ilości pęcherzyków i ryzyka powstania ciąży wielopłodowej. Należy bowiem pamiętać, że istnieje wtedy możliwość zajścia w ciążę nie tylko bliźniaczą, ale też trojacza, czworaczą czy nawet pięcioraczą.
Z tym zaś związane jest następnie wiele różnego rodzaju powikłań, zarówno w czasie ciąży, jak i późniejszym rozwoju dzieci.
Czytaj również: Siedmioraczki z USA mają już 24 lata i kończą szkoły!
Rząd proponuje nowe świadczenie dla rodzin: 12 tysięcy złotych na drugie i kolejne dziecko
Niepłodność wtórna: przyczyny. Kiedy nie można zajść w następną ciążę
Zespół hiperstymulacji jajników
OHSS (ovarian hyperstimulation syndrome), czyli zespół hiperstymulacji jajników, może być powikłaniem stymulacji owulacji. Jajniki, które są hiperstymulowane zaczynają produkować czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego, który prowadzi do objawów takich jak: nudności, wymioty czy wodobrzusze. W skrajnych, bardzo rzadkich sytuacjach, może stanowić zagrożenie życia kobiety.
Dochodzi wtedy do bezmoczu, powstawania zatorów oraz zakrzepów, a także do ARDS, czyli zespołu ostrej niewydolności oddechowej. Najczęściej jednak jego objawy ograniczają się do bólów w okolicy podbrzusza i wzdęcia brzucha.
Do czynników ryzyka OHSS zalicza się: przebycie zespołu hiperstymulacji w przeszłości, PCOS (zespół policystycznych jajników), wiek poniżej 35. roku życia, wysoki poziom rezerwy jajnikowej czy niskie BMI.
Ryzyko powikłań w ciąży mnogiej
Ciąża wielopłodowa wiąże się z ryzykiem powikłań już w trakcie trwania ciąży. Wzrasta wtedy ryzyko m.in. nadciśnienia tętniczego czy cholestazy ciężarnych. Może też dojść do wewnątrzmacicznego zahamowania wzrastania (IUGR) lub obumarcia jednego z płodów. Znacząco wzrasta również ryzyko porodu przedwczesnego, a co za tym idzie wystąpienia powikłań u dzieci związanych z wcześniactwem.
