Czy mając wirus HIV w ciąży można urodzić zdrowe dziecko? Tak, pod warunkiem, że jesteś świadoma zakażenia. Wiedza o chorobie daje bowiem kobiecie i dzieciom szansę na normalne życie. Sprawdź, czy mając wirus HIV w ciąży można urodzić zdrowe dziecko i posłuchaj opowieści kobiet, którym się to udało.
Spis treści
- Zarażenie wirusem HIV
- Wirus HIV a ciąża
- Możliwość przekazania wirusa HIV dziecku
- Jak wygląda test na HIV?
- Leczenie HIV w ciąży a zdrowie dziecka
- Czym różni się HIV od AIDS?
- Badania w kierunku wirusa HIV
Zarażenie wirusem HIV
Agnieszka często chorowała. Przeziębienia, oskrzela, inne przypadłości. Wreszcie mdlała i słaniała się na nogach. Gdy wszystkie kuracje zawiodły, komuś przyszło do głowy, by zrobić badanie krwi w kierunku HIV. Wynik – pozytywny.
Annie pobrano w szpitalu krew bez jej zgody i udziału. Była tak zamroczona narkotykami, że nie wiedziała ani gdzie jest, ani co się z nią dzieje. Pozytywny. Magda przetestowała się przypadkowo. Też pozytywny.
Czytaj: Badanie hiv w ciąży - zrób test na HIV w ciąży! Od testu na HIV zależy zdrowie twojego dziecka
Wirus HIV a ciąża
Gdy Ania oczekiwała Mateusza, różne „życzliwe ciotki” radziły, by ciążę usunęła. Bo nic z tego dobrego nie wyjdzie, bo nie wiadomo, czy będzie zdrowe, bo w jej sytuacji… Nie słuchała nikogo. Tylko siebie.
Nigdy wcześniej nie dopuszczała do siebie myśli o dziecku, wręcz nie dawała sobie prawa do syna czy córki. I chociaż go nie planowała, dziś wie, że urodzenie Mateusza to było najlepsze, co jej się w życiu przydarzyło.
Na dodatek trafił jej się „promocyjny” egzemplarz: uczy się, nie sprawia kłopotów wychowawczych, mamie pomoże. Ale nie od początku było tak dobrze. Nie chciała rodzić na oddziale położniczym w rodzinnej miejscowości. Wyjechała do miasta, które dawało jej anonimowość, gdzie nikt nie wiedział o jej przeszłości i wirusie. Tak myślała, na to liczyła.
– Pobyt w szpitalu to jedno z najgorszych wspomnień w moim życiu – mówi. – Porażała mnie niewiedza lekarzy na temat HIV. Przecież jak ktoś idzie na studia medyczne, to chyba wie, że z chorobami będzie miał do czynienia.
Nadgorliwy personel zabraniał jej opuszczać salę. Miała się kąpać na końcu, po pozostałych pacjentkach, żeby potem salowa mogła polać łazienkę lizolem albo innym, równie śmierdzącym płynem. Ale najgorsze dopiero przyszło.
Przez pierwsze półtora roku po porodzie Ania chodziła po ścianach i umierała z niepewności, czy HIV dotyczy również syna. Badania nie były jednoznaczne, a mały często chorował. Tylko ona wie, ile nocy przepłakała.
Ile strachu, żalu, wściekłości jest w człowieku. Idąc na wizytę do przychodni, mówiła o swym zakażeniu i niewyjaśnionej sytuacji syna. Bywało, że lekarz odmawiał przyjęcia. Wtedy wychodziła.
Dziś, jako wolontariuszka, radzi innym kobietom, co zrobić w takich okolicznościach. Teraz na pewno by nie wyszła, a lekarz miałby wiele nieprzyjemności. Na szczęście, od tamtej pory w szpitalach i podejściu lekarzy wiele się zmieniło. Na lepsze.
Czytaj: Cesarskie cięcie u kobiet z wirusem HIV
Możliwość przekazania wirusa HIV dziecku
Siedzimy na placu zabaw. Dzieci szaleją na drewnianych konstrukcjach, włażą na ogrodzenie... – Mam wirusa HIV od kilku lat, ale się tym przed nikim nie chwalę – zaczyna Agnieszka i w skupieniu obserwuje, co z karuzelą wyprawia jej trójka. – Gdy powiedziałam o tym kiedyś ginekologowi, wyprosił mnie z gabinetu.
Ale najbardziej żałuję, że nieświadomie zaraziłam najmłodszą córkę... Zuzia ma teraz pięć lat. Od blisko trzech przyjmuje leki, tak jak Agnieszka. Dziewczynka od początku była chorowita, lecz lekarze kładli to na karb niskiej wagi urodzeniowej i mniejszej odporności.
Dopiero, gdy z Agnieszką działo się coraz gorzej, gdy traciła siły, a serie antybiotyków nie dawały poprawy, zrobiono test w kierunku HIV całej rodzinie. Starsze dzieci, Kacper i Asia, miały wynik negatywny. Zuzia – pozytywny. Tak jak mama. I jak tata, który zakaził mamę.
Jak wygląda test na HIV?
Pamiętaj!
Do zakażenia wirusem HIV może dojść TYLKO na trzy sposoby:
- poprzez krew
- poprzez kontakty seksualne (sperma, wydzielina z pochwy)
- wirus może się przenieść z matki na dziecko (np. poprzez mleko matki)
Nie zarazisz się HIV:
- gdy korzystasz ze wspólnych sztućców, naczyń itp. z osobą zakażoną
- kiedy macie wspólną łazienkę i toaletę
- na basenie, w autobusie, restauracji, kinie
- przytulając lub dotykając osobę zarażoną
- poprzez kaszel czy kichanie – łzy i pot nie przenoszą tego wirusa
- od kota, komara i innych zwierząt; jest to wirus ludzki.
– Zakochałam się w Marku jako nastolatka, najstarszą córkę urodziłam, gdy miałam 17 lat. Takiej smarkuli, podlotkowi, imponowało, że zainteresował się nią prawdziwy mężczyzna. Nic z tego dobrego nie wyszło…
Chociaż nie, mylę się. Mam cudowne dzieciaki. Gdyby nie one, nie wiem, jakbym sobie z tym wszystkim poradziła. Z czym? Z wirusem, z którym będzie już żyła do końca. I z jątrzącymi wyrzutami sumienia, że bezwiednie zakaziła córkę.
Agnieszka miała takie momenty, że nie chciało jej się rano wstać z łóżka, myślała, że najlepiej byłoby skończyć to wszystko. Na szczęście, te chwile już minęły i układa sobie życie na nowo. Wychowuje dzieci, stara się o większe mieszkanie komunalne, bo w jednopokojowym wszyscy wchodzą sobie na głowę.
Chodzi też na terapię do psychologa, żeby bardziej uwierzyć w siebie, żeby ponownie odkryć w sobie kobietę. Tylko najstarsza, trzynastoletnia Asia wie o zakażeniu mamy oraz siostry. I potrafi zachować zimną krew, gdy sytuacja staje się podbramkowa.
Tak jak ostatnio, kiedy była z Zuzią na podwórku i dziewczynka skaleczyła się w kolano w piaskownicy. Asia natychmiast ostrożnie uprzątnęła zakrwawiony piasek i zaniosła siostrę do domu.
Leczenie matki z HIV jest dla dziecka bezpieczne
W ostatnich latach zmienił się profil osób, które zakażają się wirusem HIV. O ile wcześniej byli to głównie ci, którzy stosowali dożylnie narkotyki, o tyle obecnie rośnie liczba zakażonych poprzez kontakty heteroseksualne. Wiele osób zakażonych w ten sposób nie jest świadomych swojego zakażenia.
Dlatego ważne jest, aby kobieta planująca ciążę lub będąca w ciąży wykonała badanie na obecność przeciwciał anty-HIV. Świadomość zakażenia umożliwia zastosowanie podczas ciąży profilaktycznie leków antyretrowirusowych i zmniejszenie ryzyka urodzenia zakażonego dziecka poniżej 2 proc. Ryzyko zakażenia dziecka wirusem HIV jest najwyższe w trzecim trymestrze ciąży oraz w trakcie porodu i karmienia piersią.
Niektóre kobiety nie chcą przyjmować leków, w obawie przed zaszkodzeniem dziecku. Uspokajam: leki są bezpieczne i tak dobrane, by nie szkodziły ani matce, ani dziecku. W swej pracy nie zetknęłam się z przypadkiem urodzenia dziecka zakażonego HIV, jeśli profilaktycznie leki antyretrowirusowe były przyjmowane zgodnie z zaleceniami.
Czytaj: Badanie HIV w ciąży - zrób test na HIV w ciąży! Od tego zależy zdrowie twojego dziecka
Leczenie HIV w ciąży a zdrowie dziecka
Magda z trudem mieści się w wąskim fotelu. Choć do rozwiązania pozostało jeszcze ponad dwa miesiące, brzuch ma wydatny. Czule gładzi swe krągłości. Uśmiecha się. Za chwilę jednak poważnieje, gdy tylko pojawia się pytanie o HIV.
– Staram się do tego podchodzić racjonalnie. Wiem, że statystyki są po mojej stronie. Jeśli kobieta przechodzi terapię profilaktyczną w ciąży, wówczas ryzyko urodzenia zakażonego dziecka wynosi tylko 1 proc. Ale jeśli to właśnie w moim przypadku będzie ten jeden procent? – milknie i nerwowo skubie frędzle przy rękawie swetra.
O tym, że sama też jest zakażona, w ogóle nie myśli. Jest pod stałą opieką lekarzy, bada się regularnie. O fakcie, który zmienił całe jej życie, dowiedziała się ponad dwa lata temu. Poszła z koleżanką do punktu konsultacyjnego.
Dla towarzystwa, podtrzymania jej na duchu. Przy okazji ją też namówili na zrobienie testu. Gdy odebrała wynik, zemdlała. Tak jak na filmach z wrażenia mdleją aktorki. Tylko że one udają.
– Szok! Nie chciałam w to uwierzyć. Powtarzałam testy kilkakrotnie – opowiada. Nie wie jak, kiedy, ani od kogo się zaraziła. Na pewno nie od ojca swego dziecka. On nie ma HIV. – Wiem za to jedno: badania w kierunku HIV powinny być obowiązkowe dla kobiet w ciąży.
Gdybym mogła, namawiałabym wszystkie przyszłe mamy do zrobienia testu. Właściwie tylko dlatego zgodziłam się opowiedzieć o sobie, żeby móc powiedzieć to innym. Może któraś kobieta zanalizuje sytuację i zdecyduje się na badania?
Magda, jak większość osób z HIV, zmieniła całe swoje życie: miejsce zamieszkania, pracę, znajomych. Nie, nie ucieka przed HIV. Wie, że przed wirusem już nie ucieknie. Ale chce normalnie wychować swoje dziecko. Bez uprzedzeń i raniących spojrzeń.
A tego by nie uniknęła w swojej miejscowości, w której mieszka kilkaset osób. Kompletuje wyprawkę, nastawia się optymistycznie i czeka na rozwiązanie. I powtarza jak mantrę: „Badajcie się, badajcie się, badajcie…”.
Imiona oraz szczegóły, mogące zidentyfikować bohaterki, zostały zmienione.
Czym różni się HIV od AIDS?
HIV (Human Immunodeficiency Virus) to ludzki wirus upośledzenia odporności. Zakażenie nim nie powoduje zmian na skórze czy błonach śluzowych ani zmian w badaniach laboratoryjnych. Jeśli osoba zakażona nie zrobi sobie testu, nawet przez 8–10 lat może nie wiedzieć o swym zakażeniu.
Jednakże przez ten czas wirus szybko mnoży się w organizmie, powodując niszczenie układu immunologicznego. Kiedy układ ten przestaje chronić organizm przed drobnoustrojami chorobotwórczymi, pojawiają się objawy związane z zakażeniem, m.in. zaburzenia pamięci i uwagi, zamazane widzenie, spadek ciężaru ciała.
Zakażenia HIV wprawdzie nie da się zniwelować, ale dzięki lekom możliwe jest spowolnienie postępu zakażenia oraz poprawa jakości życia. AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome), czyli zespół nabytego upośledzenia odporności, to końcowy etap zakażenia wirusem HIV.
Trzeba się badać
Z danych ogłaszanych przez Państwowy Zakład Higieny wynika, że w Polsce miesięcznie zakaża się wirusem HIV 50–70 osób. Ponad połowa z nich dowie się o tym późno lub często zbyt późno. Jesteśmy w europejskim ogonie, jeśli chodzi o informację i testowanie. Przykładowo u nas na 1000 osób bada się tylko 4.
Szczególnie istotne jest, by badały się kobiety w ciąży, bo wtedy w prawie każdym przypadku uda się zapobiec przekazaniu wirusa dziecku. Przyszła mama musi jednak o tym wiedzieć i przyjmować leki w czasie ciąży oraz w trakcie porodu. Badania w kierunku HIV są zalecane w czasie ciąży, jednak wiele kobiet uważa, że ich to nie dotyczy, a nawet oburza się, że ktoś może takie badania sugerować.
Tymczasem, jeżeli choć raz w życiu znaleźliśmy się w ryzykownej sytuacji, gdy doszło do kontaktu seksualnego bez zabezpieczenia, gdy był kontakt ze spermą, krwią czy wydzieliną z pochwy, lepiej się zbadać. Każdy ma przecież jakąś przeszłość, i nawet jeśli mamy zaufanie do swojego partnera, to nie musimy mieć zaufania do jego poprzednich partnerów.
Badania w kierunku wirusa HIV
W każdym większym mieście anonimowo, bezpłatnie i bez skierowania można zrobić test w kierunku HIV. Na wynik z reguły czeka się ok. tygodnia. Specjaliści, dyżurujący przy ogólnopolskim telefonie zaufania 22 692 82 26 powiedzą dokładnie, gdzie i kiedy jest to możliwe, np. tutaj:
- Warszawa, ul. Romera 4, pokój 3, 4
- Kraków, ul. Bronowicka 73, pokój 4
- Gdańsk, ul. Długa 84/85, pokój 4
- Łódź, ul. Kniaziewicza 1/5
- Wrocław ul. Podwale 74, ofic. 23
- Olsztyn ul. Żołnierska 16, pokój 15
- Zielona Góra, ul. Energetyków 2, pokój 11
Lista wszystkich punktów konsultacyjno-diagnostycznych znajduje się na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS: www.aids.gov.pl
