Męska płodność jest zależna m.in. od stylu życia oraz wielu czynników środowiskowych. Tym samym u wielu mężczyzn diagnozuje się nieodpowiednią jakość nasienia, wynikającą np. ze stresu, używek, przegrzewania jąder oraz przebywania w miejscach o silnie zanieczyszczonym powietrzu. O czym pamiętać, aby utrzymać męską płodność na zadowalającym poziomie?
Spis treści:
- Męska płodność w pigułce – co trzeba o niej wiedzieć?
- W jaki sposób nieodpowiednia dieta obniża męską płodność?
- Dlaczego stres niekorzystnie wpływa na męską płodność?
- Brak snu wpływa na płodność?
- Siedzący tryb życia obniża męską płodność?
- W jaki sposób choroby obniżają płodność u mężczyzn?
- Sauna, sprzęt elektroniczny i obcisła bielizna – czemu są wrogami płodności?
- W jaki sposób toksyny, zanieczyszczone powietrze i pestycydy obniżają płodność?
Męska płodność w pigułce – co trzeba o niej wiedzieć?
Zaburzenia męskiej płodności są powszechne i dotyczą ok. 45-50% mężczyzn borykających się z niepłodnością. Przyczyny nie są jeszcze w pełni poznane, jednak przeprowadzono już wiele badań, które dowodzą, że niektóre czynniki znacząco i w konkretny sposób obniżają męską płodność.
Warto wiedzieć, że do głównych przyczyn niepłodności zalicza się nieodpowiednią jakość nasienia oraz zaburzenia hormonalne, na które znaczący wpływ ma styl życia, tym samym u wielu mężczyzn można je skutecznie wyeliminować.
I chociaż zdarzają się przypadki, że męską płodność obniżają czynniki wymagające długoletniego leczenia lub zabiegów chirurgicznych, to jednak w większości znaczącą poprawę można uzyskać poprzez m.in. zmianę diety, regularny sen i aktywność fizyczną, a także ograniczenie stresu i używek.
Warto także podkreślić, że wprawdzie mężczyzna, w przeciwieństwie do kobiety, jest płodny przez całe życie, to wraz z wiekiem jego płodność słabnie, plemniki mają gorszą jakość i tym samym trudniej dochodzi do zapłodnienia.
Dlatego też, jeśli po 12 miesiącach regularnych starań (według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia - WHO) lub po 6 miesiącach (według wielu specjalistów), bez stosowania antykoncepcji i przy współżyciu 3-4 razy w tygodniu nie ma efektów w postaci ciąży, warto zgłosić się do lekarza i podjąć diagnostykę, która zdefiniuje, w czym tkwi problem.
W jaki sposób nieodpowiednia dieta obniża męską płodność?
Płodność u mężczyzn obniża się wtedy, gdy ich dieta jest niezdrowa i nieprawidłowo zbilansowana. Szczególnie negatywnie wpływa na nią za niska lub zbyt wysoka podaż składników odżywczych, niewłaściwa podaż kaloryczna, a także spożywanie produktów wysoko przetworzonych, produktów ubogich w witaminy i minerały oraz regularne stosowanie używek takich jak papierosy i alkohol.
Niewłaściwe odżywianie obniża męską płodność, gdyż to, co spożywa się na co dzień, przekłada się także m.in. na metabolizm, funkcjonowanie układu krążenia, odżywienie organizmu, a także funkcjonowanie układu hormonalnego. Tym samym, jeśli dieta jest zdrowa i zbilansowana, mężczyzna jest zdrowy i nie występują u niego schorzenia obniżające płodność (np. cukrzyca typu 2, nadwaga, otyłość, zaburzenia hormonalne), a także stwierdza się prawidłową ilość i jakość nasienia oraz odpowiedni poziom testosteronu.
Dlatego też, by zadbać o męską płodność, należy wdrożyć do jadłospisu:
• zbilansowaną ilość tłuszczów, białek i węglowodanów,
• nienasycone kwasy tłuszczowe, wykluczające tłuszcze trans i tłuszcze nasycone,
• oleje pochodzenia roślinnego oraz ryby morskie,
• produkty pełnoziarniste z dużą ilością błonnika,
• zwiększenie udziału w diecie białek roślinnych zamiast białek zwierzęcych (zamiast czerwonego mięsa np. fasola, soczewica, soja),
• oraz świeże owoce, warzywa, nasiona i orzechy.
Mężczyźni powinni zwrócić szczególną uwagę na podaż witamin, minerałów oraz innych substancji, które wspierają męską płodność – nalezą do nich: cynk, selen, wapń, witaminy A, C, D, E, B, karnityna, arginina, inozytol i koenzym Q10.
Dlaczego stres niekorzystnie wpływa na męską płodność?
Naukowcy dowiedli, że także stres wpływa negatywnie na męską płodność i skutecznie ją obniża. Może być to związane m.in. z tym, że przewlekły stres prowadzi do obniżenia libido, a także zaburzeń erekcji, co niekorzystnie wpływa na starania o dziecko. Ponadto mężczyźni, którzy częściej się stresują, mają podwyższony poziom kortyzolu, co z kolei przyczynia się do zwiększenia stresu oksydacyjnego. W takiej sytuacji dochodzi do obniżenia jakości nasienia, w tym materiału DNA, ilości plemników oraz ich ruchliwości.
Czytaj: Test płodności dla mężczyzn. Jak sprawdzić płodność mężczyzny?
Brak snu wpływa na płodność?
Kolejną przyczyną obniżenia męskiej płodności może być brak snu. Jest to związane z niewłaściwym wydzielaniem melaniny, której stężenie warunkuje wydzielanie testosteronu, odpowiadającego m.in. za prawidłowy przebieg spermatogenezy.
Negatywny wpływ braku snu na płodność potwierdziły także badania Lauren Wise z zespołem ze Szkoły Zdrowia Publicznego na Uniwersytecie Bostońskim. Badacze dowiedli, że mężczyźni śpiący krócej niż 6 godzin lub dłużej niż 9 godzin na dobę, mają aż o 42% mniejsze szanse na poczęcie dziecka niż mężczyźni sypiający regularnie 6-9 godzin na dobę.
Tym samym przyszli ojcowie powinni zwrócić szczególną uwagę na regularny i dobry jakościowo sen, który jak dowiódł naukowiec Li wraz z zespołem z Jilin University w Chinach w 2015 roku, utrzymuje właściwy poziom melaniny w organizmie, co działa antyoksydacyjnie i tym samym chroni męskie gonady przed działaniem toksyn oraz rozwinięciem się w nich stanów zapalnych.
Polecany artykuł:
Siedzący tryb życia obniża męską płodność?
Wśród czynników, które znacząco obniżają męską płodność, znajduje się także siedzący tryb życia. Wynikać to może m.in. z tego, że w pozycji siedzącej przegrzewają się jądra, co upośledza spermatogenezę.
Ponadto istotne jest także to, że mężczyźni rzadko lub wcale nie uprawiający sportu mają niższe stężenie plemników. Dowiódł tego m.in. profesor Shanna Swan wraz z zespołem z Harvard School of Public Health w 2013 roku, który badał aktywnych mężczyzn oraz tych, którzy nie uprawiali sportu. Pierwsi mieli aż o 44% wyższe stężenie plemników niż mężczyźni nieaktywni. Z badań wynikało także to, że mężczyźni ćwiczący minimum 15 godzin, mieli o 73% wyższe stężenie nasienia niż mężczyźni, którzy ćwiczyli maksymalnie 5 godzin w tygodniu.
Warto mieć przy tym na uwadze także inne badania, przeprowadzone w 2013 roku przez Sharmę i jego zespół z Center for Reproductive Medicine z USA. Wykazano w nich, że mężczyźni, którzy trenują umiarkowanie, trzy dni w tygodniu, mają lepsze parametry nasienia w porównaniu z mężczyznami trenującymi bardziej intensywnie lub wyczynowo.
W jaki sposób choroby obniżają płodność u mężczyzn?
Męską płodność obniżają także choroby niezwiązane bezpośrednio z układem rozrodczym. Jedną z nich jest cukrzyca typu 2, która nieleczona przez wiele lat, może przyczyniać się do trudności z poczęciem dziecka. Najczęściej jest to związane z powikłaniami takimi jak nefropatia, która prowadzi do uszkodzenia nerek i utrudnionego oddawania moczu. W takich przypadkach zwężona cewka moczowa uniemożliwia wytrysk, co często kończy się tzw. wytryskiem wstecznym i oddaniem spermy do pęcherza moczowego.
W przebiegu cukrzycy typu 2 możliwa jest także neuropatia cukrzycowa, która z kolei może powodować trudność w uzyskaniu wzwodu, co znacznie utrudnia stosunek i zajście w ciążę. Płodność obniżają także zaburzenia czynności tarczycy lub nadnerczy. Trudności w staraniach mogą mieć także mężczyźni borykający się z hiperprolaktynemią, która obniża libido, a także prowadzi do zaburzeń erekcji.
Istotnymi chorobami, które również obniżają męską płodność, są m.in. choroby wątroby, trzustki, zapalenia nerek, gruźlica, niedokrwistość, otyłość, nadwaga, a także depresja i nerwica. Jakość plemników osłabiają także liczne infekcje, w tym angina lub niedoleczone zapalenia dróg oddechowych.
Warto pamiętać, że w przebiegu niektórych chorób męską płodność mogą obniżać przyjmowane leki np. preparaty stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego lub leki psychotropowe.
Sauna, sprzęt elektroniczny i obcisła bielizna – czemu są wrogami płodności?
Każdy z powyższych elementów jest czynnikiem wpływającym negatywnie na męską płodność, gdyż prowadzi do przegrzewania jąder. Podobnie jak długotrwała, siedząca praca, tak samo nadmierne korzystanie z sauny, sprzętów elektronicznych trzymanych np. na kolanach oraz noszenie obcisłej bielizny, zwiększa temperaturę w mosznie.
Należy pamiętać, że do prawidłowej spermatogenezy dochodzi wtedy, gdy w mosznie panuje temperatura o 3-4°C niższa niż temperatura ciała. Powyższe czynniki podwyższają ją, przez co proces powstawania plemników jest zaburzony i jak dowodzą badania, zmniejsza się ich koncentracja, ruchliwość oraz pogarsza morfologia.
W jaki sposób toksyny, zanieczyszczone powietrze i pestycydy obniżają płodność?
Istnieje wiele substancji toksycznych, które negatywnie wpływają na męski układ rozrodczy. Zalicza się do nich metale ciężkie takie jak ołów, kadm i rtęć, które w znacznej mierze zaburzają metabolizm testosteronu, a także przyczyniają się do powstawania stresu oksydacyjnego.
Ponadto na męską płodność negatywnie wpływa także zanieczyszczenie powietrza, w tym ekspozycja na pyły zawieszone PM10 i PM2,5, które powodują dysfunkcje układu rozrodczego. W przeprowadzonych w 2017 roku badaniach naukowca Carrre i jego zespołu stwierdzono, że silne narażenie na zanieczyszczenie powietrza zmniejsza ruchliwość plemników, zmienia ich morfologię oraz negatywnie wpływa na DNA plemników.
Inne badania dowiodły także, że substancjami, które skutecznie obniżają męską płodność, są pestycydy. W 2007 roku naukowiec Bretveld wraz z zespołem z University Nijmegen Medical Centre w Holandii dowiedli, że prowadzą one do zaburzeń hormonalnych, co z kolei przekłada się na zaburzenia płodności.
