Latem chętnie wyjeżdżamy za miasto. Słońce i wysokie temperatury budzą do życia nie tylko nas, ale również przyrodę. Jak udzielić dziecku pierwszej pomocy po ukąszeniu lub użądleniu? Warto to wiedzieć, ponieważ w czasie beztroskiej zabawy na zewnątrz wasze dziecko może użądlić pszczoła albo ukąsić żmija. Zobacz, jak się przygotować do takiej sytuacji.
Pamiętaj, że ukąszeń owadów powinni unikać przede wszystkim alergicy, ponieważ jad owadów zawiera wiele substancji, które mogą być silnymi alergenami. Dla alergików każde użądlenie może być niebezpieczne. Najbardziej zdradliwe jest to, że przy pierwszym ukąszeniu owadów u dzieci możemy nie zauważyć żadnych dolegliwości, a przy ponownym reakcja alergiczna może przebiegać gwałtownie, stanowiąc nawet zagrożenie dla życia.
Spis treści
- Ukąszenia przez meszki (bolimuszki)
- Co zrobić podczas ukąszenia przez komary?
- Groźne dla zdrowia ukąszenia przez kleszcze!
- Ukąszenia u dzieci przez osy i pszczoły
- Ugryzienia u dzieci przez pająki
- Pogryzienie dziecka przez mrówki
- Ukąszenia spowodowane przez pijawki
- Ukąszenie u dziecka przez żmiję zygzakowatą
- Objawy wstrząsu anafilaktycznego
- Pierwsza pomoc przy wstrząsie anafilaktycznym
- Preparaty, które chronią przed ukąszeniami!
Ukąszenia przez meszki (bolimuszki)
Popularne meszki nacinają skórę i zlizują wydobywającą się krew. To wyjątkowo natrętne stworzenia. Mają znakomity wzrok, bez trudu więc odnajdują ofiarę. Wabi je też wydychany dwutlenek węgla. Wyjątkowo agresywne są w zamkniętych pomieszczeniach. Ale możemy się przed nimi bronić, smarując skórę olejkiem waniliowym - meszki nie znoszą jego zapachu.
Jeden owad nie jest w stanie zaszkodzić, ale jeśli dziecko zostanie mocno pokąsane przez meszki, trzeba szukać fachowej pomocy. Ślina meszek zawiera bowiem substancje drażniące, które razem z krwią szybko roznoszą się po całym organizmie i mogą być przyczyną poważnych dolegliwości.
Jeżeli wokół nakłuć przez meszki pojawią się odczyny zapalne u dziecka, nie wolno ich zlekceważyć, bo mogą się skończyć zakażeniem. Do czasu spotkania z lekarzem:
- miejsca po ukąszeniach należy starannie zdezynfekować
- posmarować preparatem chłodzącym. Ulgę przyniesie też przyłożenie kostki lodu.
Ugryzień przez meszki nie wolno drapać. W przeciwnym razie powstaną trudno gojące się, a nawet ropiejące ranki. Po wygojeniu mogą pozostać brzydkie, sinoczerwone ślady.
Czytaj również: Entomofobia (lęk przed owadami) - przyczyny, objawy, leczenie
Kalendarz pylenia dla alergika: zobacz, co pyli w kwietniu, a co w maju?
Domowe sposoby na komary: 5 sprawdzonych sposobów i szósty radykalny, gdy natura nie zadziała
Co zrobić podczas ukąszenia przez komary?
W naszym kraju żyje ich ponad 40 gatunków. Najgroźniejsze z nich są widliszki. Ukąszenia komarów rzadko są pojedyncze, bo te owady fruwają stadami. Atakują tylko samice (muszą napić się krwi, by złożyć jaja), które potrafią z dużej odległości wyczuć ofiarę - obiekt o wyższej niż otoczenie temperaturze i wydzielający dwutlenek węgla.
Komarzyce wprowadzają do ranki wydzielinę zapobiegającą krzepnięciu krwi, a równocześnie silnie piekącą. W pobliżu ukłucia pojawiają się czerwone bąble, a potem swędzące krosty. U osób wrażliwych może wystąpić podwyższona temperatura.
- Ulgę po ukąszeniu przyniesie posmarowanie skóry preparatem chłodzącym o działaniu przeciwuczuleniowym.
- Pieczenie i swędzenie łagodzi obmycie skóry zimną wodą lub okład z alkoholu.
- Jeżeli odczyn miejscowy utrzymuje się dłużej, można zastosować maść hydrokortyzonową.
Jak wyjąć żądło pszczoły?
Jak prawidłowo wyjąć dziecku żądło po ukłuciu przez pszczołę lub szerszenia? Przede wszystkim nie wolno wysysać jadu ani chwytać za czubek żądła - tam znajduje się zbiornik. Naciskając go, możemy zaaplikować dodatkową dawkę jadu.
Aby tego uniknąć, czystą żyletką lub ostrymi nożyczkami ścinamy wystające ponad skórę zbiorniczki jadowe, a później wyciągamy żądło. Najlepiej igłą. Nie wolno używać do tego pęsety, bo naciskając nią żądło, wstrzykniemy sobie kolejną porcję jadu.
Podczas jednego użądlenia osa wstrzykuje 2-10 µg (mikrogramów) jadu, a pszczoła aż 50-100 µg.
- Przed atakującymi pszczołami i osami można się schronić do ciemnego pomieszczenia. Owady nie lubią ciemności i odlecą do światła.
- Latającego koło nas owada nie starajmy się uderzyć. Nie wykonujmy też żadnych gwałtownych ruchów.
- Nośmy ubranie w stonowanych kolorach (białe, beżowe, zielone). Wzorzyste tkaniny przyciągają owady.
- Jeśli ktoś zostanie użądlony, odejdźmy co najmniej 50 m, bo inne owady mogą przybyć na pomoc i zacząć żądlić.
- Dzieci nie powinny chodzić w ubraniu poplamionym sokiem lub lodami - słodkie plamy działają jak magnes.
- Nie pijemy z ciemnych butelek i puszek, które stały otwarte. W środku mogą być owady.
- Po posiłku myjemy ręce i usta dziecku.
- Nie chodzimy boso po trawie, osy często mają gniazda w ziemi.
- Pilnujmy, aby dziecko nie bawiło się w pobliżu kwitnących kwiatów.
Groźne dla zdrowia ukąszenia przez kleszcze!
Kleszcze to ledwie widoczni krwiopijcy wspinają się na drzewa i krzewy i tam cierpliwie czekają na przechodzących ludzi. Gdy przeskoczą na człowieka, szybko odnajdują miejsce na skórze, w które mogą się wgryźć. Czynią to niezauważalnie, bo znieczulają skórę swoją śliną. Poza tym głodne kleszcze są małe - wyglądają jak czarne łuseczki wielkości główki szpilki. Lubią czatować na nas m.in. w lasach liściastych i mieszanych, w zaroślach nad brzegami wód, szczególnie na terenach porośniętych paprociami, jeżynami i leszczyną.
Jak uchronić dziecko przed ugryzieniem kleszcza?
Gdy wybierasz się na spacer z dzieckiem do lasu czy parku, koniecznie załóż maluchowi na głowę czapkę lub kapelusz. Nie wolno zapominać również o bluzce z rękawem i spodniach z długimi nogawkami. Najlepiej, by były uszyte z ciasno tkanych materiałów w jasnych kolorach. Po spacerze obejrzyj skórę dziecka i swoją.
Pamiętaj, że kleszcze lubią miejsca pod pachami, w pachwinach, we włosach - wszędzie tam gdzie skóra jest najdelikatniejsza.
Jak najszybciej usunąć kleszcza u dziecka?
Najlepiej w ciągu 24 godzin - im więcej czasu mija, tym większe ryzyko zachorowania na boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu. Chwyć go pęsetą i ostrożnie, ale zdecydowanie wykręć, jak się wykręca śrubkę (nie wyciągaj!). Można użyć do tego specjalnego przyrządu, który kupisz w aptece.
- Miejsce ukąszenia przez kleszcza przemyj wodą z mydłem.
- Jeśli nie udało się wyjąć całego pajęczaka, trzeba iść do chirurga.
- Tkwiącego w skórze kleszcza nie wolno smarować masłem, kremem czy wazeliną, bo dusząc się, może zwymiotować i zarazić nas przenoszonymi przez siebie chorobami.
Czytaj: Jak prawidłowo usunąć kleszcza?
Kleszcz u dziecka i choroby wywołane przez kleszcze. Jak uniknąć kleszcza u dziecka?
Ukąszenia u dzieci przez osy i pszczoły
Szczególnie niebezpieczne dla dzieci i dorosłych są użądlenia przez pszczoły. Ich żądło jest zbudowane z wielu miniaturowych haczyków. To powoduje, że po ukłuciu zostaje ono wyrwane z odwłoka wraz z gruczołem jadowym i aparatem kłującym. Ponieważ aparat kłujący potrafi się sam kurczyć, toksyczna substancja może być dostrzykiwana nawet przez kilka minut.
Znacznie bardziej toksyczny od jadu pszczoły jest jad osy i szerszenia. Po użądleniu przez te owady wokół ukłucia pojawia się ból oraz obrzęk, który może utrzymywać się przez kilka dni.
Z powodu opuchlizny szczególnie niebezpieczne dla dzieci są użądlenia w język, gardło czy krtań, ponieważ gwałtowny obrzęk błony śluzowej grozi uduszeniem.
Jeśli osa lub pszczoła użądliła wewnątrz ust, trzeba natychmiast zacząć ssać lód lub pić zimne napoje i bez zwłoki udać się do lekarza. Jego szybka pomoc jest też konieczna, gdy użądlenia są wielokrotne lub dotyczą alergika. Jeżeli nie jesteśmy uczuleni na jad, po użądleniu przez osę wystarczy położyć zimny okład z roztworu octu, natomiast w przypadku pszczoły i szerszenia - z sody oczyszczonej. To zmniejszy obrzęk.
- Chore miejsca można posmarować maścią z hydrokortyzonem
- Warto opuchliznę obłożyć lodem. Działanie chłodzące i odkażające ma także alkohol.
- Na dotkliwe ukąszenia przez osy i pszczoły pomogą leki przeciwhistaminowe (przeciwuczuleniowe). Można też zażyć wapno, ale działa ono dużo słabiej.
Ugryzienia u dzieci przez pająki
Krzyżak ogrodowy rzadko atakuje człowieka. Jednak nasze dziecko zostanie ugryzione przez pająka powinniśmy zachować spokój i zastosować się do zasad pierwszej pomocy przy ukąszeniach. Wstrzyknięty przez pająka jad podrażnia skórę, ale najczęściej wywołuje tylko niewielki stan zapalny. Ulgę przynoszą wówczas chłodne kompresy i posmarowanie skóry maścią z hydrokortyzonem.
W ogrodzie żyje również topik. Jego jad nie jest dla człowieka niebezpieczny. W miejscu ugryzienia przez pająka pojawia się zazwyczaj niewielkie, piekące zaczerwienienie oraz obrzęk. Jeżeli objawy nie ustąpią samoistnie, pomóc dziecku przy ukąszeniu może zimny kompres położony na skórę.
Pogryzienie dziecka przez mrówki
Mamy ich w Polsce 80 gatunków. Żądło lub aparat jadowy z kwasem mrówkowym mają tylko samice. Kwas ma właściwości silnie drażniące, ale tylko miejscowo. Nawet po wielu pokąsaniach dziecka przez mrówki nie ma reakcji ogólnych organizmu. Wystarcza zimny kompres lub smarowanie piekących miejsc maścią z hydrokortyzonem.
Ukąszenia spowodowane przez pijawki
Można je usunąć, przypalając papierosem, polewając alkoholem lub posypując solą. Ranki u dziecka spowodowane ukąszeniem przez pijawki należy zdezynfekować. Warto wiedzieć, że na pijawki działają nanoszone na skórę środki przeciw komarom.
Ukąszenie u dziecka przez żmiję zygzakowatą
Atakuje tylko sprowokowana. Jej jad uszkadza układ nerwowy, zaburza krzepliwość krwi i pracę serca, powoduje martwicę tkanek. Tuż po ukąszeniu pojawia się silny ból i obrzęk, a potem gorączka, nudności, czasem zaburzenia układu krążenia i drgawki.
Powyżej miejsca ukąszenia (ok. 10 cm) trzeba założyć opaskę uciskającą. Poszkodowany nie powinien się poruszać, by toksyna nie rozchodziła się po organizmie. Resztki jadu ze skóry można zmyć wodą (nie nacinać i nie wysysać!), a ofiarę szybko przewieźć do lekarza.
Objawy wstrząsu anafilaktycznego
Wstrząs anafilaktyczny to niebezpieczna dla życia reakcja na użądlenie owada. Obecność jadu w organizmie powoduje nieszczelność naczyń krwionośnych oraz ich znaczne rozszerzenie, co prowadzi do gwałtownego spadku ciśnienia tętniczego.
Wstrząs poprzedza swędzenie rąk i nóg, zawroty głowy, przyspieszone tętno. Potem pojawia się swędząca pokrzywka i obrzęki (zwykle w okolicach głowy i szyi).
Dziecko podczas wstrząsu anafilaktycznego może mieć kłopoty z oddychaniem, pojawiają się nudności i wymioty. W ciężkiej postaci dochodzi do zaburzeń pracy serca i utraty przytomności.
Pierwsza pomoc przy wstrząsie anafilaktycznym
W takiej sytuacji należy działać szybko. Przede wszystkim wezwać karetkę i usunąć żądło. Jeżeli objawy nasilają się, powyżej miejsca użądlenia (5-10 cm) załóż opaskę uciskową. Do chorego miejsca przyłóż lód - niska temperatura obkurczy naczynia i mniej jadu przedostanie się do krwi. Nie dawaj dziecku niczego do picia ani jedzenia. Połóż malca na boku, by nie zachłysnął się w przypadku wymiotów.
Czytaj: Co trzeba zabrać na wakacje z dzieckiem?
Preparaty na komary i kleszcze dla niemowląt: jak ochronić malucha przed insektami?
Preparaty, które chronią przed ukąszeniami!
- Ochrona skóry - przed wyjściem na spacer posmaruj lub spryskaj odsłoniętą skórę środkami odstraszającymi komary, meszki i kleszcze. Możesz również przecierać skórę specjalnymi chusteczkami przeciw komarom i kleszczom lub nakleić na skórę odstraszające plasterki.
- A jeśli już cię dopadły... - Miejsce ugryzienia szybko odkaź spirytusem (np. lawendowym). Swędzenie złagodzisz, smarując ją maściami lub kroplami po ukąszeniu owadów. Jeśli do twojej skóry przyssał się klesz, użyj przyrządu do jego usuwania.
- Bezpieczny dom - latem rozepnij w oknach specjalne cienkie siatki, które będą stanowiły barierę dla latających owadów. Do kontaktów włóż tzw. elektrofumigatory, czyli urządzenia odstraszające komary i meszki. Na balkonie, tarasie czy w ogrodzie możesz zapalać żarzące się spirale, które odstraszają owady.
miesięcznik "Zdrowie"
