Spis treści
- Jeśli ojciec dziecka chce, aby zaraz po urodzeniu nosiło ono jego nazwisko, gdzie powinien ten fakt zgłosić?
- A jak wygląda kwestia zgłoszenia nieślubnego dziecka?
- Jakie dokumenty należy mieć przy sobie przy zgłoszeniu dziecka?
- Czy prawo spadkowe rozróżnia dzieci urodzone w małżeństwie i poza nim? Innymi słowy - czy dziecko ze związku nieślubnego ma prawo dziedziczenia po ojcu?
- Załóżmy jednak, że ojciec spisał testament, ale pominął w nim swoje dziecko ze związku nieślubnego.
- Pewne pytania rodzą się również w temacie ulgi podatkowej na dziecko. Czy rodzice żyjący w nieformalnym związku mogą z niej skorzystać?
Jeśli ojciec dziecka chce, aby zaraz po urodzeniu nosiło ono jego nazwisko, gdzie powinien ten fakt zgłosić?
Magdalena Aksamit-Królewicz: Zgłoszenia urodzenia dziecka dokonuje się w Urzędzie Stanu Cywilnego. Tam też zostanie ustalone nazwisko dziecka i sporządzony zostanie akt urodzenia. Właściwy Urząd Stanu Cywilnego ustala się na podstawie miejsca urodzenia dziecka. Jeżeli żadne z rodziców dziecka nie ma miejsca zamieszkania na obszarze właściwości urzędu stanu cywilnego, w którym urodziło się dziecko, zgłoszenia urodzenia dziecka można dokonać w urzędzie stanu cywilnego miejsca zamieszkania rodziców lub jednego z nich. Ustalenie nazwiska, które będzie nosić dziecko nie może być dokonane jednostronnie przez ojca. Uzależnione jest to bowiem od woli obojga rodziców oraz od podstawy ustalenia ojcostwa. Jeżeli dziecko urodziło się w małżeństwie, to dziecko będzie nosiło nazwisko obojga rodziców. Jeżeli małżonkowie noszą różne nazwiska, to dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Jeżeli nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, będzie ono nosiło nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Przy sporządzaniu aktu urodzenia pierwszego można jeszcze zmienić decyzję i złożyć zgodne oświadczenia o zmianie wskazanego wcześniej nazwiska, jakie ma nosić dziecko.
A jak wygląda kwestia zgłoszenia nieślubnego dziecka?
Wówczas dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. W przypadku sądowego ustalenia ojcostwa, to sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo. Natomiast jeżeli ojcostwa w ogóle nie ustalono, dziecko będzie nosić nazwisko matki.
Jakie dokumenty należy mieć przy sobie przy zgłoszeniu dziecka?
Przy zgłoszeniu urodzenia dziecka potrzebne będzie przede wszystkim zaświadczenie ze szpitala o urodzeniu dziecka, dowody osobiste osób zgłaszających. Jeśli dziecko urodzone jest w małżeństwie potrzebny będzie także akt małżeństwa, zaś jeśli nie, to odpis aktu urodzenia matki. Akty te nie będą potrzebne, jeśli wydano je w tym samym urzędzie, w którym zgłasza się urodzenie dziecka. Jeżeli dziecko urodziło się poza małżeństwem i ojciec dziecka chce je uznać, to konieczne będzie stawienie się w urzędzie obojga rodziców i złożenie przez nich oświadczeń.
Czy prawo spadkowe rozróżnia dzieci urodzone w małżeństwie i poza nim? Innymi słowy - czy dziecko ze związku nieślubnego ma prawo dziedziczenia po ojcu?
Odpowiadając na drugie pytanie, jak najbardziej. W przepisach dotyczących dziedziczenia nie ma żadnego rozróżnienia na dzieci urodzone w małżeństwie i poza nim. Zatem dziecko nieślubne (jeśli ojcostwo zostało ustalone) będzie dziedziczyło po ojcu na takich samych zasadach, jak dziecko urodzone w małżeństwie, czyli będzie powołane do dziedziczenia razem z innymi dziećmi i obecnym małżonkiem i będzie dziedziczyć z pozostałymi w częściach równych, z tym zastrzeżeniem, że część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeśli ojciec miałby na przykład jedno dziecko ze związku małżeńskiego i jedno dziecko pozamałżeńskie, to każde z dzieci oraz żona odziedziczą jedną trzecią całości spadku. Jeśli jednak łącznie tych dzieci byłoby np. czworo (niezależnie od tego, ile dzieci pochodziłoby ze związku małżeńskiego a ile spoza, bo każde z dzieci traktowane jest tak samo), to udział spadkowy małżonki byłby podniesiony z jednej piątej do jednej czwartej i pozostałe trzy czwarte należałoby podzielić na czworo dzieci, gdyż zgodnie z ustawą, część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
Załóżmy jednak, że ojciec spisał testament, ale pominął w nim swoje dziecko ze związku nieślubnego.
Takie rozporządzenie testamentowe będzie miało skutek dokładnie taki sam, jaki miałoby pominięcie w testamencie dziecka ze związku małżeńskiego lub innej bliskiej osoby uprawnionej do dziedziczenia ustawowego. Mianowicie takiemu dziecku będzie przysługiwało prawo do zachowku. Jeżeli dziecko w chwili otwarcia spadku będzie małoletnie lub trwale niezdolne do pracy, zachowek będzie wynosił dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który przypadałby mu z ustawy. W pozostałych przypadkach wysokość zachowku będzie wynosiła połowę tego udziału.
Pewne pytania rodzą się również w temacie ulgi podatkowej na dziecko. Czy rodzice żyjący w nieformalnym związku mogą z niej skorzystać?
Mogą. Ulga podatkowa na dziecko przysługuje bez względu na to, czy dziecko wychowywane jest w związku małżeńskim, czy poza nim. Różnicą będzie natomiast to, że w przypadku związku małżeńskiego istnieje możliwość wspólnego rozliczania się z podatku dochodowego od osób fizycznych, a tym samym odliczenia ulgi od podatku obliczonego ze wspólnych dochodów, a w przypadku związku nieformalnego takiej możliwości nie ma. Istotne jest, by podatnik, który chce skorzystać z ulgi, wykonywał władzę rodzicielską, ewentualnie pełnił funkcję opiekuna prawnego dziecka, które z nim zamieszkuje lub pełnił funkcję rodziny zastępczej. Jeżeli oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską, wówczas ulga na dziecko przysługuje każdemu z rodziców po połowie lub w proporcjach przez nich ustalonych.
SPRAWDŹ: Jaki zasiłek dla samotnej matki
