Istnieje wiele stylów wychowania dziecka. Właściwie każdy z nas w momencie narodzin dziecka tworzy swój własny i niepowtarzalny. Niektórzy rodzice są surowi, inni na wszystko pozwalają. Są tacy, którzy nie spuszczają dziecka z oka, i tacy, którzy tylko z daleka obserwują jego poczynania.
Ale niektóre cechy sposobu wychowania są na tyle podobne, że psychologowie rozróżnili 4 główne typy rodzicielstwa. Psychologami tymi byli Diana Baumrind, Eleanor Maccoby i John Martina, którzy podzielili rodziców na przywalających, autorytatywnych (stanowczych), niezaangażowanych oraz autorytarnych (despotycznych).
Choć oczywistym jest, że nie ma rodziców idealnych, to jednak zdaniem ekspertów jeden z 4 typów rodziców jest dla dziecka najlepszy, bo pozwala dziecku wykształcić najlepsze cechy i predyspozycje. Który to styl?
Spis treści
- Rodzic przyzwalający
- Rodzic autorytet
- Niezaangażowany rodzic
- Rodzic autorytarny
- Który styl rodzicielstwa jest najlepszy?
Rodzic przyzwalający
Pobłażliwy rodzic ustala zasady, ale rzadko je egzekwuje, a konsekwencje łamania zasad przez dziecko są bardzo niewielkie. Rodzice przyzwalający są wyrozumiali i często powtarzają: "przecież to tylko dziecko". Nawet jeśli czegoś zakażą, to szybko z tego rezygnują, gdy tylko dziecko zrobi słodkie oczka lub obieca, że już będzie grzeczne.
Pobłażliwi rodzice chcą być przyjaciółmi dzieci, dlatego często ich słuchają, ale nie starają się zniechęcać ich do złych wyborów lub złego zachowania.
Jakie są dzieci pobłażliwych rodziców?
- częściej mają trudności w nauce
- wykazują więcej problemów behawioralnych, ponieważ nie doceniają autorytetu i zasad
- często mają niskie poczucie własnej wartości i mogą cierpieć na depresję
- są również bardziej narażone na problemy zdrowotne, takie jak otyłość czy próchnica, ponieważ pobłażliwi rodzice nie uczą ich prawidłowych nawyków, nie wymagają wczesnego kładzenia się spać czy zdrowej diety.
Czytaj również: WYCHOWANIE DZIECKA: 3 postanowienia, których najczęściej nie dotrzymują rodzice. Ty też?
"Nie pouczaj mojego dziecka na placu zabaw" - czy mamy prawo ingerować w wychowanie cudzych dzieci?
Rodzic autorytet
To taki, który wkłada dużo wysiłku w stworzenie i utrzymanie dobrej relacji z dzieckiem, który chce być dla niego autorytetem. Ma wysokie wymagania, ustanawia jasne zasady i oczekiwania wobec swoich dzieci, ale tłumaczy je i potrafi być elastyczny: mają swoje zasady i są konsekwentni, ale potrafią je zmienić, bo biorą pod uwagę zdanie i uczucia dziecka.
Inwestują swój czas i energię w to, aby dziecko nie miało problemów wychowawczych, potrafią je dobrze zmotywować i stosują systemu pochwał i nagród. Pozwalają dziecku mądrze uczyć się na błędach.
Jakie są dzieci autorytatywnych rodziców?
- są zwykle zdyscyplinowane i potrafią samodzielnie myśleć
- stają się odpowiedzialnymi dorosłymi, którzy czują się komfortowo, wyrażając swoje opinie i uczucia
- są zazwyczaj szczęśliwe i odnoszą sukcesy.
Niezaangażowany rodzic
Tacy rodzice mają zwykle niewielką wiedzę na temat tego, co robią ich dzieci. W ich domu nie ma zasad, dzieci nie słyszą rad, wskazówek, więc robią to, co chcą. Nikt nie pyta ich nigdy o pracę domową czy stopnie z matematyki.
Rodzice niezaangażowani, jak sama nazwa wskazuje, nie spędzają dużo czasu ze swoim dzieckiem i oczekują, że dzieci będą wychowywać się same. Zwłaszcza, że sami często są przytłoczeni własnymi problemami.
Jakie są dzieci niezaangażowanych rodziców?
- mogą mieć problemy z depresją
- słabo radzą sobie w szkole, mają problemy z zachowaniem
- często deklarują niski poziom szczęścia, niskie poczucie własnej wartości.
Rodzic autorytarny
Wie najlepiej. W jego domu musi być tak, jak on postanowi, „bo tak ma być i koniec”. Rodzic autorytarny ma wysokie wymagania, surowe zasady, które egzekwuje nie zważając na uczucia dziecka ani jego potrzeby. Komunikuje się w jedną stronę — on mówi do dziecka i wymaga, aby ono go słuchało, ale nie odwrotnie, bo jego zdaniem dzieci trzeba widzieć, a nie słyszeć.
Stosuje kary, zamiast uczyć dziecko, jak dokonywać lepszych wyborów. Prowadzi surową dyscyplinę, często usprawiedliwianą jako „twarda miłość”.
Jakie są dzieci autorytarnych rodziców?
- są bardziej narażone na problemy z poczuciem własnej wartości, ponieważ ich opinie nie są cenione
- mogą stać się wrogie lub agresywne, bo wściekają się, że nie sprostali oczekiwaniom rodzica
- często wyrastają na dobrych kłamców, starając się uniknąć kary.
Który styl rodzicielstwa jest najlepszy?
Patrząc na to, jakie dzieci wychodzą spod ręki różnych typów rodziców, wyraźnie widać, że najlepszy jest styl autorytatywny. Badania sugerują, że autorytatywni rodzice częściej wychowują niezależne, samodzielne i społecznie kompetentne dzieci.
Potwierdzają to również eksperci, uważając takich sposób wychowania dzieci jako najbardziej zdrowy i skuteczny styl rodzicielski. Ale przyznają, że również najbardziej czasochłonny z czterech stylów rodzicielskich, który wymaga słuchania, rozważenia i sprawiedliwego podejścia.
