Spis treści
- Czym jest adwent? Co oznacza słowo adwent?
- Kiedy zaczyna się adwent i kiedy się kończy? Ile trwa adwent?
- Co to jest adwent dla dzieci?
- Kiedy jest post przed Bożym Narodzeniem?
- Czy w adwencie można tańczyć?
- Symbole adwentowe
- Kolor adwentu
- Zwyczaje adwentowe kiedyś i dziś
Czym jest adwent? Co oznacza słowo adwent?
Adwent, czyli czas oczekiwania na przyjście Chrystusa, to szczególny okres. Święta Bożego Narodzenia Polacy, i nie tylko, darzą szczególnym uwielbieniem. To czas, któremu towarzyszy ciepła, rodzinna atmosfera, pełen spotkań z bliskimi i oczywiście prezentów. Przede wszystkim jednak to bardzo ważny okres dla wszystkich katolików, którzy cieszą się z narodzin Chrystusa.
Kiedy zaczyna się adwent i kiedy się kończy? Ile trwa adwent?
Adwent to czas poprzedzający święta Bożego Narodzenia, który obejmuje cztery tygodnie przed 25 grudnia. Dniem, w którym ten okres się rozpoczyna, jest zawsze niedziela. Każdego roku więc czas jego trwania jest różny - od 23 do 28 dni. Adwent oznacza również początek roku w katolickim kalendarzu i ma być modlitewnym przygotowaniem katolików na radosny czas świętowania narodzin Boga - Chrystusa.
Adwent 2023 zaczyna się w niedzielę 3 grudnia. Warto dodać, że sam wyraz "adwent" pochodzi od łacińskiego "adventus", czyli "przyjście".
Pierwsze tradycje obchodzenia adwentu datuje się na IV wiek naszej ery. W kościele katolickim podkreśla się, że adwent ma być oczekiwaniem pełnym radości, mimo to tej radości ma towarzyszyć asceza. To bowiem również czas pokutny - stąd fioletowe szaty liturgiczne księży. Do niedawna w tym czasie Kościół katolicki zalecał również rezygnację z udziału w hucznych imprezach.
Co to jest adwent dla dzieci?
Czym jest adwent dla dzieci? Wielu z nich adwent kojarzy się z 24 okienkami w kalendarzu adwentowym. Warto jednak porozmawiać z dzieckiem i wyjaśnić mu, że te 24 dni to szczególny czas oczekiwania na narodziny Pana Jezusa. W domu można postawić wieniec i wspólnie z dzieckiem zapalać jedną świecę w każdą niedzielę adwentu. W 2023 roku zapalanie świec rozpoczniemy 3 grudnia.
Warto włączyć dzieci w przygotowania do świąt Bożego Narodzenia. Powinien to być czas wypełniony strojeniem i porządkowaniem domu, ale także czytaniem bajek i opowiadań dotyczących narodzin Jezusa Chrystusa.
Kiedy jest post przed Bożym Narodzeniem?
W Polsce od wieków poszczono w adwencie, był to jeden z ważniejszych elementów przygotowania się do świąt Bożego Narodzenia. Przed Wigilią nie obowiązuje post (w 2023 roku Wigilia przypada w niedzielę, zatem w przeddzień Wigilii jest sobota). Obecnie w adwencie post obowiązuje jedynie w piątki.
Co ciekawe, post nie obowiązuje nawet w samą Wigilię. To, że na wigilijnym stole pojawiają się wyłącznie jarskie potrawy wynika z tradycji, a nie z nakazów Kościoła katolickiego.
Czytaj też: Prezent na mikołajki dla niemowlaka. 7 upominków do 50 zł, które wyglądają na znacznie droższe
Czy w adwencie można tańczyć?
Od 2014 roku to się zmieniło. Obecnie treść 4. przykazania brzmi dokładnie: "Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w czasie wielkiego postu powstrzymywać się od udziału w zabawach". Mowa jest zatem o samym wielkim poście (przed Wielkanocą), a nie o adwencie. W adwencie można tańczyć, jednak jako wyjątek wciąż należy traktować piątek, który jest dniem pokuty.
W Kodeksie Prawa Kanonicznego możemy przeczytać:
"W Kościele powszechnym dniami i okresami pokutnymi, są poszczególne piątki całego roku i czas wielkiego postu".- Kan. 1250 Kodeksu Prawa Kanonicznego.
Symbole adwentowe
Roraty
Adwent jest również czasem, z którym wiążą się wyjątkowe tradycje. Najważniejszą z nich są roraty. Roraty to specjalna msza święta, odprawiana ku czci Maryi. Jest niejako upamiętnieniem momentu zwiastowania - gdy archanioł Gabriel ogłosił Maryi, że zostanie matką Syna Bożego, a ona wyraziła na to zgodę.
Nazwa "roraty" pochodzi z księgi Izajasza, tak też brzmią pierwsze słowa pieśni, która rozpoczyna każdą mszę adwentową - "Rorate caeli desuper" - "Spuśćcie rosę, niebiosa". Warto dodać, że msza święta roratnia jest odprawiana w każdy dzień powszedni adwentu i zgodnie z tradycją odprawia się ją rano. Według polskich źródeł, roraty odprawiano w naszym kraju już w XIII wieku i brali w nich udział przedstawiciele wszystkich stanów, również królowe i królowie.
Zobacz też: Boże Narodzenie - jak przekazać dziecku istotę świąt?
Roratka - symbol adwentu
W czasie mszy świętej roratniej zapala się również specjalną świecę, tzw. roratkę. Symbolizuje ona Najświętszą Maryję Pannę i jest opasana niebieską lub białą kokardą, co z kolei oznacza niepokalane poczęcie Maryi. W kościele jest umieszczona przy ołtarzu głównym lub przy ołtarzu Matki Bożej.
Lampiony adwentowe
Wielu z nas, będąc dziećmi, wstawało rano na roraty i ruszało do kościoła, dzierżąc w ręce pieczołowicie i własnoręcznie wykonany lampion. Najczęściej na jego ściankach znajdowały się scenki biblijne, zwłaszcza te związane z Bożym Narodzeniem, a w środku znajdowała się świeca. Dziś najczęściej, ze względów praktycznych, używa się lampek na baterie.
Ta część świętowania adwentu jest szczególnie bliska najmłodszym, którzy wiele czasu poświęcają na przygotowanie swoich lampionów. Jaka jest geneza tej właśnie tradycji? Światło stanowi bardzo ważny symbol w chrześcijaństwie. Służy ono nie tylko do rozpraszania ciemności, towarzyszącej odprawianiu rorat we wczesnych godzinach porannych, ale symbolizuje również radość.
Światło jest jednak przede wszystkim znakiem samego Chrystusa, który mówił o sobie: "Ja jestem światłością świata". Towarzyszy ono również chrześcijanom w najważniejszych momentach ich życia: podczas chrztu, wigilii, jak również w czasie pogrzebu.
Czytaj także: Jak obchodzi się święta Bożego Narodzenia w innych krajach?
Kalendarz adwentowy
Od wielu lat coraz większą popularnością wśród dzieci cieszą się kalendarze adwentowe. Przybierają one ostatnio bardzo różnorodne formy, niekoniecznie związane z katolicką tradycją: znane są już kalendarze z czekoladkami w kształcie mikołajów, bałwanków czy śnieżynek, ale można zrobić też kalendarz adwentowy bez słodyczy z małymi zabawkami, pluszakami czy kosmetykami, przeznaczone dla kobiet i mężczyzn. Warto podjąć wysiłek i przygotować kalendarz z zadaniami - zadania do kalendarza adwentowego mogą dotyczyć np. strojenia domu.
Co ciekawe, kalendarz adwentowy nie ma katolickiej genezy - tę tradycję przejęliśmy od luteranów. Kalendarz adwentowy służy do odliczania dni - od pierwszego dnia adwentu aż do Wigilii.
Zobacz: Drobiazgi do kalendarza adwentowego dla dzieci
Chcesz wykonać kalendarz adwentowy samodzielnie? Zobacz inspiracje z Instagrama:
Wieniec adwentowy
Kolejną z adwentowych tradycji jest tworzenie adwentowego wieńca - w domu lub kościele. Wieniec składa się z gałązek choinki, jest okrągły i znajdują się w nim cztery świece. Każdą z nich zapala się w kolejnym tygodniu adwentu. Mają one również swoją symbolikę:
- pierwsza z nich oznacza przebaczenie grzechu nieposłuszeństwa Adamowi i Ewie (zapalamy ją w pierwszą niedzielę adwentu),
- druga jest symbolem wiary patriarchów narodu wybranego (zapalana w drugą niedzielę adwentu),
- trzecia jest znakiem radości króla Dawida z przymierza z Bogiem (zapala się ją w trzecią niedzielę adwentu),
- ostatnia ze świec, zapalana w czwartą niedzielę adwentu, symbolizuje nauczanie proroków, którzy zapowiadali przyjście na świat Chrystusa.
W ostatnich latach popularne stało się wystawianie w oknach czterech świec, najczęściej elektrycznych lampek, na specjalnych świecznikach - już bez wieńca.
Zobacz też: Wierszyki na Boże Narodzenie [pdf]
Kolor adwentu
Tradycyjnymi kolorami adwentu są zieleń i czerwień. Zieleń symbolizuje witalność, świeżość, naturę, zaś czerwień symbolizuje krew Jezusa Chrystusa. Na wieńcu adwentowym świece mogą mieć kolor fioletowy, czerwony lub różowy.
W liturgii adwentowej używa się fioletowego koloru. Taki kolor mają szaty kapłana zakładane w trzecią niedzielę adwentu. Wyjątkowo tego dnia celebrans może założyć szatę w kolorze różowym.
Zwyczaje adwentowe kiedyś i dziś
Czym jest adwent lub też czym kiedyś był adwent? Czasem, któremu, oprócz tradycji katolickich, towarzyszyły świeckie zwyczaje. Dziś jest ich coraz mniej, jednak niektóre z nich w poszczególnych częściach Polski nadal się kultywuje. Przede wszystkim granie na ligawach - wielkich instrumentach, przypominających swoim kształtem róg. Zwyczaj ten jest obecny w niektórych wsiach na Podlasiu i Lubelszczyźnie. Dźwięk wydawany przez instrument miał oznaczać rozpoczęcie adwentu, a jednocześnie koniec z hucznymi imprezami. Wielu zachowywało również w czasie adwentu post - nie jadło mięsa i nie spożywało alkoholu.
Zwyczajem, który już zupełnie wymarł jest ten, związany z pannami wychodzącymi z kościoła po mszy roratniej. Miały one pytać pierwszego napotkanego mężczyznę, okręcając go przy okazji wokół siebie, jak ma na imię. Odpowiedź miała być też imieniem przyszłego męża danej dziewczyny. W okresie adwentu nie wykonywano również żadnych prac polowych. Na Kaszubach natomiast już w tym czasie chodzili kolędnicy, oznajmiając, że Boże Narodzenie jest już blisko.
