Starsze dzieci zwykle kłamią z obawy przed konsekwencjami swoich zachowań. Koloryzują więc rzeczywistość, nie przyznają do tego, że coś „zbroiły”. Dorośli także potrafią kłamać dla własnych korzyści, by poprawić swój wizerunek lub oszczędzić komuś prawdy, która może być bolesna.
Często w konfrontacji z zachowaniem czterolatka, który kłamie dorośli mają więc przeświadczenie, że jego tok rozumowania i powody kłamania są podobne. Tymczasem w przypadku przedszkolaków kłamanie to naturalny etap ich rozwoju. Nie kłamią z premedytacją, wyrafinowaniem, na złość. Być może jeśli poznasz, czemu to robią, będziesz bardziej wyrozumiała i przestaniesz patrzeć na dziecięce kłamstwa w kategoriach problemu.
Kiedy dzieci zaczynają kłamać?
Zwykle w okolicy trzeciego lub czwartego roku życia dzieci zaczynają rozumieć, czym jest kłamstwo. Wiedzą, że rodzic nie jest wszechwiedzący i nie wie, co myśli dziecko. Z tego względu zaczynają wymyślać różne historie, które nie mają nic wspólnego z prawdą. To może być np. odpowiedź na pytanie czy dziecko spało w przedszkolu, czy płakało, czy boli je rączka po upadku.
Zdecydowanie więcej i częściej dzieci kłamią w wieku 4-6 lat. Wtedy nie tylko opowiadają rzeczy nieprawdziwe, lecz także starają się ten komunikat wesprzeć niewerbalnie - np. gestykulacją, mimiką twarzy.
Maluchy mogą kłamać z ciekawości, by zobaczyć twoją reakcję lub szersze konsekwencje.
5 powodów, dla których przedszkolaki kłamią
Dlaczego kłamią przedszkolaki? Powodów jest przynajmniej kilka i gwarantujemy, że żaden z nich nie zakłada złych intencji:
- Mylą fikcję z rzeczywistością (rozwój wyobraźni)
- Eksperymentują z granicami
- Uczą się, jak uniknąć kary
- Chcą skupić na sobie uwagę
- Naśladują dorosłych
Wiele dzieci w wieku przedszkolnym zaczyna intensywnie rozwijać swoją wyobraźnię. Przedszkolaki często mylą rzeczywistość z fikcją, co może prowadzić do opowiadania bajkowych historii lub kłamstw. Kiedy dziecko opowiada o rzeczach, które nie wydarzyły się naprawdę, może to być wyraz kreatywności lub próba większego zaangażowania słuchacza.
- wyjaśnia pediatra Małgorzata Stefańska.
Przedszkolaki mogą kłamać także po to, by zobaczyć, jakie konsekwencje ich kłamstwo wywoła. Uczą się w ten sposób tego, co jest akceptowalne, a co nie. Obserwując reakcje dorosłych mogą także kłamać po to, by uniknąć reprymendy z ich strony.
Wiedząc, że takie mogą być ich intencje warto wyjaśnić dziecku, że kłamstwo wprawdzie może pomóc im ukryć złe zachowanie, jednak na dłuższą metę się nie opłaca. Jednym z jego ubocznych skutków jest np. utrata zaufania. Kilkuletnie dziecko nie zdaje sobie jeszcze sprawy z tego, że kłamiąc przestaje być wiarygodne.
Być może słyszałaś termin „niewinne kłamstewka”. Wielu rodziców kłamie w obecności dzieci nie widząc związku między zachowaniem swoim a dziecka. Pamiętaj, że maluch uczy się od ciebie i bacznie cię obserwuje. Gdy dzwoni znajoma, a ty kłamiesz, że macie plany na popołudnie (choć nie jest to prawdą) nie zdziw się, kiedy dziecko zacznie robić podobnie.
