O niskim wzroście dziecka mówimy wtedy, gdy wysokość jego ciała znajduje się poniżej normy rozwojowej dla wieku i płci – najczęściej poniżej 3. centyla. Bycie niskim nie musi jednak oznaczać problemów ze zdrowiem, choć oczywiście może tak być.
Dlatego tak istotne jest chodzenie na bilanse do pediatry. W czasie kontrolnych badań lekarz wpisuje wzrost i wagę dziecka do siatek centylowych. Na tej podstawie obserwuje, czy dziecko rozwija się równomiernie, ale po prostu jest genetycznie niskie, czy też jego zahamowania wzrostu są nagłe i mogą być sygnałem problemu zdrowotnego.
Zobacz, kiedy niski wzrost dziecka na tle rówieśników nie jest problemem, a kiedy warto udać się z dzieckiem do lekarza.
Jak rosną dzieci?
Najintensywniejszy pod kątem wzrostu, jest pierwszy rok życia dziecka. Wtedy przeciętny malec potrafi urosnąć nawet 25 centymetrów i potroić swoją wagę urodzeniową. Warto jednak pamiętać, że ten dynamiczny rozwój zahamuje w 2. życia. W tym okresie wzrost zwykle utrzymuje się w dość stałym tempie i osiąga około 6 -7 centymetrów na rok. W wieku 3 lat dzieci rosną o 8-9 cm rocznie.
Tak jest do okresu dojrzewania, kiedy to następuje kolejny gwałtowny wzrost dziecka. Ma on miejsce zwykle w wieku od 8 do 13 lat u dziewcząt i od 10 do 15 lat u chłopców.
Ale to tylko normy, ponieważ żadne dziecko nie rośnie w idealnie równym tempie przez cały ten okres swojego dzieciństwa. U większości dzieci są tygodnie czy nawet miesiące, gdy dziecko rośnie wolniej i gdy rośnie szybciej. Na przykład wiosną dzieci rosną nieco szybciej niż w innych porach roku!
Jaki wzrost osiągnie dziecko? Wzór na obliczenie wzrostu dziecka
Nigdy nie przypuszczałaś, że to może wpłynąć na wzrost i wygląd nienarodzonego dziecka
Dlaczego dziecko jest mniejsze od rówieśników?
Jeśli twój maluch jest najniższe w grupie w żłobku lub przedszkolu, na pewno się tym martwisz. Ale nie potrzebnie. Przyczyn niskiego wzrostu dziecka może być wiele. Najczęściej malec otrzymuje niski wzrost w dziedzictwie od przodków. 40% wszystkich przypadków niskiego wzrostu maluchów to kwestia genów. Niscy rodzice nie spłodzą wysokiego dziecka, tak już jest i nie jest to powód do niepokoju.
Warto też pamiętać o sztandarowym powiedzeniu wszystkich pediatrów: "każde dziecko rozwija się inaczej". Może twoje dziecko po prostu rozwijać się wolniej, co również jest uwarunkowane genetycznie? Może twój przedszkolak na razie jest niski, ale "wyskoczy w górę" w szkole podstawowej lub dopiero w liceum? To również kwestia genów: jeśli mama i tata byli w dzieciństwie mali, a urośli dopiero w wieku dojrzewania – tak samo może być i z ich potomstwem.
Przykładem takiej sytuacji jest tzw. konstytucjonalnie opóźniony przebieg wzrostu i dojrzewania, który specjaliści uważają za chwilowy niedoboru wzrostu, dotyczący 0,6-2% populacji dziecięcej, głównie chłopców. Dziecko takie jest zdrowe i rośnie normalnie, ale mieści się w niskich centylach. Zaczyna dojrzewać później niż jego rówieśnicy, ale ich w końcu dogoni i osiągnie normalny wzrost dla swojej rodziny.
Kiedy trzeba martwić o niski wzrost dziecka?
Pediatrzy za normę uznają sytuacją, gdy kilkulatek rośnie co najmniej 4 cm w ciągu roku lub 2 cm w ciągu 6 miesięcy. Niepokojącym sygnałem jest, gdy dziecko nie urośnie wcale w ciągu 12 miesięcy. Jeśli nie ma potrzeby wymiany ubrań lub butów w kolejnym sezonie, warto skonsultować się z lekarzem.
Specjalista oceni wzrost dziecka na wspomnianych siatkach centylowych. Bardzo istotne jest to, czy dziecko nagle przestało rosnąć, czy też jego wzrost od urodzenia utrzymywał się na niskim poziomie.
Najczęstsze przyczyny opóźnionego wzrastania to przewlekłe choroby lub schorzenia, takie jak zespół Turnera (rzadkie zaburzenie genetyczne, które występuje tylko u dziewcząt), zespół Cushinga (wynikający z nadmiaru kortyzolu) lub niedoczynność tarczycy, która jest odpowiedzialna za hormonów.
Częstym powodem problemów jest też niedobór hormonu wzrostu: malec jest niski w porównaniu do masy ciała. To dolegliwość, która dotyka 1 na 30 000 dzieci i jest spowodowany nieprawidłowym funkcjonowaniem przysadki mózgowej wytwarzającej ten hormon produkuje go za mało lub wcale). Niedobór hormonu wzrostu może być rodzony lub pojawić się na późniejszym etapie rozwoju dziecka.
Czytaj również: Jakie cechy dziecko dziedziczy po ojcu, a jakie po matce?
Czy można stymulować wzrost dziecka?
Wzrost zależy najczęściej od genów, ale zdrowy tryb życia może wspomóc ogólny rozwój dziecka, także wzrost jego kości. Najlepszym sposobem na zapewnienie dziecku maksymalnego wzrostu jest zapewnienie mu odpowiedniego odżywiania. Prawidłowa dieta powinna zawierać białka, węglowodany, tłuszcze i witaminy w odpowiednich proporcjach. Badania pokazują, że duży wpływ na wzrost ma cynk.
Aktywność fizyczna to kolejny element, który może wspomóc wzrost dziecka. Specjaliści zalecają wykonywanie ćwiczeń rozciągających (wydłużają kręgosłup i poprawiają postawę ciała), ćwiczenia na drążkach, na drążkach oraz skakanie na skakance - to ćwiczenie działa na całe ciało, w tym na serce i zwiększa wzrost. Doskonałe jest też pływanie, które wzmacnia kręgosłup.
Ostatnią, ale ważną rzeczą jest sen. To właśnie w czasie nocnego wypoczynku przysadka mózgowa uwalnia hormon wzrostu. Warto więc zadbać o to, aby kilkulatek spał minimum 8 godzin na dobę.
