Kiedy dziecko całkowicie ignoruje to, co do niego mówisz, pewnie nieraz jako ostatnią deskę ratunku traktujesz podniesienie głosu. To samo polecenie wypowiedziane zdecydowanym, podniesionym głosem od razu zostaje zwraca uwagę malucha, a ty - w końcu! - masz wrażenie, że doprosiłaś się o założenie butów, uprzątnięcie zabawek lub umycie rąk.
Ten sam scenariusz to codzienność wielu rodziców. Nic więc dziwnego, że wielu z nich zastanawia się, dlaczego dziecko reaguje dopiero wtedy, kiedy zaczynamy krzyczeć? Ekspertka od psychologii w rodzicielstwie i kryzysów, psycholożka Justyna Bejmert w prosty sposób tłumaczy, co za tym stoi.
Dlaczego dziecko reaguje tylko na krzyk?
Jak wyjaśnia psycholog Justyna Bejmert, jeśli dziecko reaguje wyłącznie na krzyk, to najpewniej dlatego, że... „się do tego przyzwyczaiło”. Co to dokładnie oznacza? Dziecko nauczyło się, że właśnie krzyk jest tą granicą, której przekroczyć mu nie wolno, za to wszelkie wcześniejsze prośby, rozmowy czy komunikaty można zignorować, bo ich zignorowanie nie niesie za sobą żadnych konsekwencji. Dopiero krzyk staje się dla niego sygnałem alarmowym, którego zignorowanie może skończyć się jakąś przykrością.
Podczas gdy dla ciebie krzyk może być objawem bezradności - ostatecznością, kiedy nie możesz w żaden inny sposób skłonić dziecka do pożądanego zachowania, dla dziecka jest to nic więcej, jak testowanie granic. Dziecko sprawdza, jak daleko może się posunąć. Ile komunikatów i próśb może zignorować, i w którym momencie pojawi się sygnał alarmowy (czyli krzyk).
Warto zrozumieć, że dziecko ma odmienne priorytety od naszych. Dla ciebie ważne jest, byście punktualnie wyszli na wizytę do lekarza. Dla dziecka - by jak najwięcej czasu mogło spędzić budując wieżę z klocków. Zabawa jest dla dziecka najważniejsza, więc jeśli widzi, że może cię ignorować i wydłużyć zabawę o kolejny kwadrans, na pewno z tego skorzysta.
Jak nauczyć dziecko słuchać?
Psycholog Justyna Bejmert radzi, byśmy przede wszystkim szanowali swoje słowa. Jeśli maluch nie reaguje na to, co mówimy, nie powinniśmy powtarzać tego samego komunikatu po kilka, a nawet kilkanaście razy. Jeśli chcesz by to, co mówisz dotarło do dziecka wcale nie musisz od razu podnosić głosu. Zamiast tego:
- podejdź do dziecka
- nawiąż z nim kontakt - dotknij jego ramienia, spraw, by na ciebie spojrzało
- powiedz to, co chcesz mu przekazać (np. musisz skończyć zabawę i założyć buty; obiad jest na stole, umyj ręce; musisz wziąć syrop, przyjdź do kuchni)
- upewnij się, że rozumie, o co je prosisz.
Nie musisz wprowadzać systemu kar i nagród, by skłonić dziecko do słuchania bez krzyku. Pamiętaj, że krzyk działa na dziecko negatywnie, sprawiając, że organizm zaczyna produkować zwiększone ilości kortyzolu, zwanego hormonem stresu. Warto również zaznaczyć, że osoby, które stale doświadczają krzyku, podświadomie uruchamiają mechanizmy obronne. Jednym z nich może być - paradoksalnie - nie reagowanie na krzyk.
