Mózgi matek są tak zaprogramowane, aby reagować na każde kwilenie dziecka. Natychmiastowa odpowiedź na płacz polega na tym, że podnosi się nasze tętno, stajemy się bardziej uważne i gotowe do działania. Wyzwala się w nas pierwotna wola walki lub ucieczki – co ciekawe działa to nie tylko w reakcji na płacz naszego własnego dziecka, ale każdego.
Ale choć reakcja na płacz wynika z naszych naturalnych odruchów, to jednak warto nad nimi panować, ponieważ – zdaniem psychologów – nie wszystkie wpływają dobrze na dziecko. Jak reagować na płacz malucha? Co mówić i robić, a czego unikać jak ognia?
Polecany artykuł:
Co robić, gdy dziecko płacze? Nie odwracaj jego uwagi
Wielu rodziców uważa, że odwrócenie uwagi dziecka od problemu, który jest przyczyną płaczu, pomoże w zahamowaniu łez. Machają więc zabawką przed szlochającym malcem lub zaczynają śpiewać mu zabawną piosenkę.
Niestety, odwracanie uwagi dziecka od płaczu sprawia, że nie uczymy go, jak radzić sobie ze swoim smutkiem. Dziecko nie uczy się, jak poradzić sobie z zabraniem zabawki przez kolegę, albo pogodzić z przegraną itd. To prawda, że czasami odwracanie uwagi może pomóc, ale często działa to jak naklejenie plastra na ranę – pomaga, ale nie leczy rozcięcia skóry.
Nie mów dziecku „nie płacz”
Jeśli myślisz, że powiedzenie dziecku, żeby nie płakało coś zmieni, to się mylisz. Po pierwsze malec wcale nie przestanie, po drugie, będzie mieć poczucie, że go nie rozumiesz. A skoro mama nie wie, dlaczego płaczę, to „najwidoczniej czas zacząć płakać jeszcze głośniej”.
Prosząc dziecko, by przestało płakać, mówisz mu, że jego emocje są nieważne. Bez względu na to, jak błahy jest według ciebie powód jego łez (zepsute autko, ledwo widoczne zadrapanie na kolanku) brak zrozumienia nie uczy dziecka radzenia sobie z emocjami.
Co mówić, gdy dziecko płacze? 10 zdań, które warto wypowiedzieć
Następnym razem twoje dziecko zacznie głośno płakać, postaraj się poświęcić trochę czasu na uspokojenie go. Spróbuj znaleźć powód łez i sposób na ich sensowne otarcie. Weź głęboki oddech i powiedz:
- „Hej, jestem po twojej stronie, pomogę ci”. Nawet jeśli twoje dziecko mówi, że nie chce twojej pomocy, będzie czuć, że je wspierasz, zawsze, kiedy tego potrzebuje.
- „Widzę, że to dla ciebie trudne". To proste zdanie pokaże malcowi, że widzisz i rozumiesz jego problem.
- "Rozumiem, dlaczego płaczesz”. Pokażesz, że rozumiesz jego emocje i ich przyczynę
- „Zróbmy sobie przerwę”. Czasem potrzeba dystansu, aby zobaczyć rozwiązanie problemu. Naucz dziecko, jak się wyciszyć, aby po kilku chwilach inaczej spojrzeć na sprawę, która wywołała u niego łzy.
- „Kocham cię. Jesteś bezpieczny”. Płaczące dziecko potrzebuje przytulenia, nawet, jak tego nie okazuje.
- „Czy chciałbyś, żeby ci pomóc?”. Wiele razy, gdy Twoje dziecko płacze z frustracji, potrzebuje pomocy w wykonaniu zadania. Zaoferowanie pomocy, a nie zrobienie czegoś za dziecko, da mu poczucie, że jest dla ciebie ważne.
- „Słyszę, że płaczesz, ale nie wiem, czego potrzebujesz. Czy możesz mi pomóc zrozumieć?” Nawet jeśli Twoje dziecko nie potrafi zwerbalizować, dlaczego na początku płacze, może to dać mu szansę na poćwiczenie.
- „Pamiętam, kiedy…". Opowiedz dziecku o jego wcześniejszym sukcesie. Choć może się to wydawać techniką odwracania uwagi, to jednak przypomnienie dziecku czegoś pozytywnego, co mu się udało, sukcesu, który odniosło pomaga otworzyć jego mózg na racjonalne myślenie.
- „Wymyślmy razem rozwiązanie”. Najważniejsze, to nauczyć dziecko rozwiązywania problemów. Wymyślenie rozwiązania, pomoże zrozumieć emocje, nauczy ich obiektywnego patrzenia na sytuację i wymyślania możliwych rozwiązań.
- Zachowaj ciszę i po prostu bądź ze swoim dzieckiem. Bądź dla niego filarem empatii i siły.
Płacz u niemowlęcia nie zawsze oznacza smutek
W przypadku malutkich dzieci, płacz nie musi oznaczać jakiegoś nieszczęścia – bólu, choroby czy innego rodzaju cierpienia. Dla noworodków i niemowląt płacz jest sposobem komunikowania się ze światem - innego jeszcze nie znają.
Dlatego płaczem wyrażają swoje emocje – zarówno smutek czy cierpienie, jak i złość, lęk, ekscytację czy nudę, a nawet radość.
Dlatego zanim zaczniesz się zamartwiać i biegać w panice po domu, sprawdź przyczynę płaczu – może dziecko chce, aby je przytulić, pobawić się z nim czy zmienić mu pieluszkę?