Spis treści
- Co potrafi trzylatek?
- Co potrafi czterolatek?
- Co potrafi pięciolatek?
- Ćwicz razem ze swoim dzieckiem
- Jak wychować mądre dziecko?
Pierwszym i niezwykle istotnym obszarem funkcjonowania umysłowego jest tzw. klasyfikacja, czyli porządkowanie. To dzięki niej dziecko tworzy w umyśle pojęcia pozwalające na rozumienie siebie, otaczającej rzeczywistości oraz na porozumiewanie się z innymi. Im dziecko sprawniej klasyfikuje, tym łatwiej rozumie rzeczywistość i ją nazywa. Od tych umiejętności w dużej mierze zależą sukcesy szkolne uczniów. Czynności umysłowe pozwalające człowiekowi klasyfikować rozwijają się przez całe życie, ale próby porządkowania rzeczywistości można już dostrzec w zachowaniu małych dzieci.
Co potrafi trzylatek?
Jeżeli trzylatkowi pokaże się obrazki, na których przedstawione są zwierzęta, przedmioty, rośliny, osoby itd. dziecko będzie starało się je odnieść do siebie i swojej wiedzy na ten temat. Wskazując psa powie: Gryzie. Gdy pokaże mu się rower wyjaśni np.: Nie mam, zepsuty. Pokazując jabłko może powiedzieć: Nie lubię itd. W ten sposób wyróżnia to, co ma dla niego emocjonalne znaczenie. Niektóre dzieci próbują już łączyć po dwa obiekty, na zasadzie podobieństwa np. motyl i motyl, grzyb i grzyb, samochód i samochód.
Co potrafi czterolatek?
Ten ostatni sposób klasyfikacji charakterystyczny jest dla czterolatków. Sporo dzieci w tym wieku potrafi sensownie łączyć obiekty w pary na zasadzie: rękawiczki na ręce, lalka do wózka, samochód do garażu itd. Czterolatki łączą także ze sobą pojęcia takie jak pies i buda, bo pies mieszka w budzie, kot i miska, bo kot pije mleko z miski itd. Ponadto potrafią słownie uzasadnić, dlaczego połączyły właśnie te dwa obiekty na obrazkach mówiąc: Podobne, Ładne., Chłopiec bawi się piłką. Są też dzieci czteroletnie, które dorównują swoim poziomem pięciolatkom. To znaczy łączą ze sobą trzy obiekty w następujący sposób: pan - młotek - gwóźdź i mówią: On wbija młotkiem gwóźdź. Pies - buda - kość i mówią: Pies zje kość w budzie. Wyjaśnienia te są mini opowiadaniami i określają sens trzech obiektów.
Co potrafi pięciolatek?
Niektóre pięciolatki potrafią wyznaczyć tzw. kolekcje, a więc klasyfikują na poziomie sześciolatków np. wybierają owoce i mówią: To są rzeczy do jedzenia i dokładają panią stwierdzając: Ona je sprzedaje. Wybierają zabawki i mówią: To są rzeczy do zabawy itp. Rodzice i nauczyciele rzadko dostrzegają w tych czynnościach klasyfikację i często poprawiają dzieci. Potem sami pokazują, jak oni grupują lub rozdzielają np. klocki według wielkości, koloru, kształtu i przeznaczenia. Nie zdają sobie sprawy z tego, że dziecko jeszcze długo nie będzie posługiwać się taką formą klasyfikacji. To, co pokazuje dorosły jest dla dzieci za trudne.
Ćwicz razem ze swoim dzieckiem
Przy wielu rozmaitych okazjach staraj się, aby twoje dziecko nabywało doświadczenia.
- Oglądajcie i porównujcie obiekty, by dostrzec ich różnice i podobieństwa – to są rzeczy podobne, a to inne
- Grupujcie oglądane przedmioty – to i to może być razem, bo…np. należą do dziecka, służą do ubierania
- Zawsze staraj się słownie uzasadnić, dlaczego tak dobrane przedmioty pasują do siebie
- Staraj się uczyć dziecko sensu porządkowania – przedmioty mają być we wskazanych miejscach, bo tak jest wygodnie i ładnie.
Jak wychować mądre dziecko?
Pamiętajmy, że kluczową rolę w nauce poznawania przez dziecko świata są dziecięce pytania i przede wszystkim sensowne, mądre odpowiedzi dorosłych. Dlatego ci ostatni muszą udzielać takich odpowiedzi, które zaspokoją ciekawość dziecka i skłonią do stawiania następnych dociekliwych pytań. Rolą rodzica jest:
- słuchać w skupieniu pytań i udzielać krótkich i treściwych odpowiedzi. Zbyt długie nużą dziecko i skutecznie zniechęcają do zadawania dalszych pytań;
- udzielać zgodnych z prawdą odpowiedzi: chętnie, swobodnie odpowiadać, nie pouczać oraz nie przemawiać tonem zniecierpliwionym.
Nie wolno dziecka okłamywać i podawać informacji błędnych. W przypadku, gdy dorosły nie potrafi natychmiast udzielić odpowiedzi powiedzieć: Nie wiem, ale jak się dowiem to ci powiem. Oczywiście potem obietnicę spełnić.
Dzięki odpowiedniej postawie i dbaniu o prawidłowe relacje z dzieckiem, nauczymy je wyciągania wniosków i tym samym stanie się ono gotowe do rozpoczęcia nauki w szkole.
autor tekstu: oprac. red. na podstawie tekstu Ewy Zielińskiej Dojrzałość przedszkolna, czyli gotowość do rozpoczęcia nauki w szkole w zakresie rozumienia ważnych czynności intelektualnych
MEN
