Spis treści
Soki dla dzieci były w ostatnich latach mocno krytykowane. Wszystko przez to, że uznano je za zbyt kaloryczne i winne otyłości małych dzieci. To tzw. półprawda, bo soki naturalne, wyciskane z owoców i warzyw w domowych warunkach nie są zagrożeniem dla wagi maluszków.
Zwłaszcza, jeśli są traktowane nie jako napój, lecz – zgodnie z zaleceniami pediatrów – jako przekąskę. I jeśli są podawane dzieciom, które są aktywnie fizyczne - ruch to w końcu podstawa zdrowego stylu życia każdego człowieka.
- Przeciwnicy soków owocowych wskazują na to, że otyłość występuje na poziomie epidemii, a związane z nią koszty opieki zdrowotnej są ekstremalnie duże. Za przyczynę tej sytuacji podają wysokie spożycie cukru pochodzącego głównie ze słodzonych napojów (SSB) - mówiła we wrześniu 2019 roku dr Agnieszka Kozioł-Kozakowska - dietetyk, Adiunkt w Klinice Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia UJ Collegium Medicum. - Wyniki badań dotyczące tej kategorii produktów są często ekstrapolowane na soki owocowe, ponieważ niektóre z nich są naturalnie słodkie (w wyniku zawartości naturalnych cukrów pochodzących z owoców). Jednak jak pokazują amerykańskie badania na przestrzeni ostatnich 20 lat preferencje spożycia płynów zmieniły się i dzieci piją głównie wodę – taki sam trend rysuje się w ostatnim czasie również w przypadku polskich dzieci. Pomimo tych zmian skala problemu nadwagi i otyłości w populacji pediatrycznej w USA nie zmieniła się, a w Polsce nadal rośnie.
Zdaniem ekspertów, otyłość w głównej mierze jest spowodowana brakiem ruchu u małych dzieci - nadwyżka ogólnej energii z diety przy niskim poziomie aktywności fizycznej sprawia, że dzieci tyją. Otyłość nie ma więc bezpośredniego związku z piciem soków, co dowiedziono w wielu badaniach.
Co kryją w sobie owoce?
Soki wyciskane z marchewki, jabłek, gruszek czy cytrusów, nie zawierają innego cukru niż ten naturalny, zawarty w warzywach i owocach. To fruktoza, która jest cukrem prostym, naturalnie obecnym w owocach.
Dodanego cukru nie ma również w 100-procentowych sokach z kartonu - zabrania tego prawo unijne (podobnie jak innych polepszaczy: takie soki nie mogą zawierać konserwantów i barwników).
Ale jeśli dla niektórych rodziców fruktoza to i tak za dużo „słodyczy”, powinni posłuchać dietetyków, którzy po wielu dyskusjach stwierdzili, że zalety soków wynikające z obecności innych składników odżywczych przewyższają znacznie ich wady, jakimi jest zawartość cukrów naturalnych.
Cennych substancji w sokach jest naprawdę wiele. Przede wszystkim są to wspomniane już witaminy i minerały. Dlatego soki zastępują porcję warzyw i owoców, którą powinno każdego dnia otrzymywać małe dziecko.
W marchwi, pomarańczach czy pomidorach znajdują się karotenoidy, antocyjany i likopen. Brokuły i szpinak, z których też można uzyskać sok, zawierają kwas foliowy i mnóstwo witaminy C, cytrusy są źródłem przeciwulteniaczy.
W każdym owocu i warzywie jest również błonnik, który ma ogromne znaczenie w diecie każdego człowieka, także tego kilkumiesięcznego i który jest obecny w nieklarownych sokach wyciskanych w domu.
Ile soku dla niemowlaka?
Soki są zdrowe, jednak nie można podawać ich dzieciom w nadmiarze. Specjaliści od diety niemowląt i małych dzieci traktują soki, jak warzywa i owoce – ze względu na wspomniane kaloryczność zalecają, aby podawać je dzieciom, które ukończą 12 miesięcy.
Wcześniej można stosować je jako domowe leki np. na zaparcia w niewielkich dawkach 50-100 ml na dobę. Dziecko powyżej roku może wypić dziennie 150-180 ml soku.
Jakie soki dla malca?
Trzeba pamiętać, że taki dobroczynny dla zdrowia skład dotyczy głównie soków przygotowywanych własnoręcznie w domu, ale nie tylko. Soki gotowe (w kartonach czy butelkach) mają również wiele witamin i minerałów, choć na pewno trochę mniej niż te domowe - część cennych składników ginie w procesie produkcji.
Jaki jest więc idealny sok, który możemy bez obaw podać dziecku? Przede wszystkim, jak wspomnieliśmy, najlepiej przygotować go samemu. Wyciskanie to technika uzyskiwania soku z owoców i warzyw, która pozwala zachować wszystkie cenne składniki, a nawet enzymy, naturalne antybiotyki i błonnik.
Wszystko dlatego, że wyciskarki miażdżą całe owoce, zachowując substancje ukryte np. w skórce. Takie soki są gęstsze, mniej klarowne, ale zdrowe i smaczne.
- Chociaż soki klarowne właściwie nie zawierają błonnika, należy podkreślić, że proces wyciskania soku zatrzymuje większość prozdrowotnych składników odżywczych i fitochemicznych z całego owocu - dodaje dr Agnieszka Kozioł-Kozakowska. - Bioaktywne składniki 100% soku owocowego wykazały pozytywne działanie kliniczne na markery oksydacyjne, stan zapalany, reaktywność śródbłonka, profile lipidowe, nadciśnienie i agregację płytek krwi. Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami specjalistów ds. żywienia dziennie powinno spożywać się przynajmniej 5 porcji warzyw i owoców, gdzie jedną z nich może stanowić szklanka soku.
Soki można przygotowywać również w domowych sokowirówkach, jednak zdaniem fachowców to mniej wydajne urządzenie, które dodatkowo zmniejsza ilość witamin i minerałów w uzyskanym soku.
Jeśli nie mamy czasu na przygotowywanie soków w domu, możemy kupować je w sklepie. Muszą to być jednak soki produkowane w 100-procentach z owoców - napoje owocowe, czy nektary - to soki mieszane z wodą, cukrem i innymi szkodliwymi substancjami.
