Adenomioza to choroba polegająca na obecności błony śluzowej macicy (łac. endometrium) w obrębie mięśnia macicy (łac. myometrium). Do niedawna adenomioza uznawana była za specyficzna formę endometriozy, obecnie jednak andemioza traktowana jest jako odrębna jednostka chorobowa.
Spis treści
- Czym jest adenomioza i jakie są jej objawy?
- Jakie są przyczyny występowania adenomiozy?
- Jakie są objawy adenomiozy?
- Czy adenomioza wpływa na płodność?
- Diagnostyka adenomiozy
- Leczenie adenomiozy
Czym jest adenomioza i jakie są jej objawy?
Pomimo podobnych do endometriozy objawów adenomioza odróżnia się od niej między innymi silniejszym związkiem z rodnością i liczbą zabiegów prowadzonych w obrębie macicy. Uznaje się także, że adenomioza częściej dotyka kobiety, które już rodziły – 70% przypadków adenomiozy rozpoznawanych jest w wieku 40-50 lat, a tylko 20% przed 40. rokiem życia. U ponad 60% chorych na endometriozę stwierdza się także adenomiozę.
Jakie są przyczyny występowania adenomiozy?
Przyczyny występowania adenomiozy nie zostały dotąd jednoznacznie określone. Istnieje szereg hipotez, z których najbardziej prawdopodobną wydaje się ta mówiąca o związku urazów i zabiegów diagnostyczno-leczniczych w jamie macicy z występowaniem adenomiozy.
W wyniku urazów dochodzi do przerwania ciągłości endometrium i w efekcie wrastania tkanki gruczołowej w mięśniówkę macicy.
Do czynników ryzyka wystąpienia urazów wewnątrz jamy macicy są:
- porody,
- poronienia,
- łyżeczkowanie jamy macicy,
- procesy zapalne jamy macicy.
Wykazano także związek występowania adenomiozy z podwyższonym stężeniem prolaktyny i progesteronu we krwi.
Jakie są objawy adenomiozy?
W większości przypadków adenomioza przebiega w sposób bezobjawowy. Jeśli się pojawią, do najczęściej zgłaszanych przez kobiety objawów należą bolesne, obfite miesiączki, a także, rzadziej, krwawienia międzymiesiączkowe. Do innych objawów adenomiozy należą:
- przewlekłe bóle miednicy mniejszej
- powiększenie macicy, występowanie zgrubień w jamie macicy
- dyspareunia, czyli ból podczas stosunku
- problemy z zajściem w ciąże i donoszeniem ciąży
- przedłużające się, obfite miesiączki mogą prowadzić do niedokrwistości z niedoboru żelaza.
Czytaj: Bolesne miesiączki: 5 sprawdzonych sposobów na bóle menstruacyjne
Zaburzenia miesiączkowania: przyczyny, rodzaje zaburzeń miesiączkowania, leczenie
Czy adenomioza wpływa na płodność?
Niestety, adenomioza może powodować trudności z zajściem w ciążę. Uznaję się, adenomioza wpływa znacząco na endometrium, utrudniając implantację zarodka. Dodatkowo, jeśli adenomiozie towarzyszą ogniska endometriozy poza jamą macicy mogą wystąpić problemy z transportem komórki jajowej.
Na przebieg ciąży negatywnie wpływają rozlane zmiany adenomiotyczne, pokrywające większą część jamy macicy, jednak adenomioza nie wiąże się z większym odsetkiem poronień.
Najczęściej adenomioza jest przyczyną niepłodności wtórnej, czyli takiej, w której utrudnionione jest zajście w kolejną ciążę. Wiąże się to z tym, iż porody – zarówno siłami natury, jak i zakończone cięciem cesarskim – zwiększają ryzyko wystąpienia adenomiozy.
Diagnostyka adenomiozy
Podejrzenie adenomiozy może zostać wysunięte na podstawie objawów klinicznych oraz badania ginekologicznego. W badaniu wewnętrznym zwraca uwagę obecność twardej, powiększonej, tkliwej macicy, szczególnie kiedy badanie przeprowadzane jest podczas lub na krótko przed menstruacją.
Dodatkowo wskazane jest wykonanie badania ultrasonograficznego (USG). W obrazie USG charakterystyczne jest niesymetryczne pogrubienie ścian macicy. Adenomioza przybiera również formę podobną do mięśniaków macicy.
Dokładny obraz możliwy jest do uzyskania w trakcie rezonansu magnetycznego miednicy. Diagnoza potwierdzania jest na podstawie badania histopatologicznego materiału pobranego po chirurgicznym usunięciu ognisk adenomiozy.
Leczenie adenomiozy
Istotą leczenia adenomiozy jest dopasowanie sposobu leczenia do wieku, nasilenia objawów i planów prokreacyjnych kobiety. Istnieją dwie główne metody leczenia – metoda chirurgiczna i farmakologiczna.
Sposób leczenia chirurgicznego uzależniony jest w największym stopniu od wieku i planów prokreacyjnych kobiety, celem wszystkich dostępnych sposobów jest radykalne usunięcie ognisk adenomiozy z jamy macicy.
W przypadku młodych kobiet, planujących ciążę zalecana jest embolizacja tętnic macicznych oraz destrukcja ognisk adenomiozy falami ultradźwiękowymi.
U kobiet z nasilonymi objawami adenomiozy, nieplanujących rozrodu zalecane jest całkowite lub częściowe usunięcie macicy. Najczęściej stosowaną techniką operacyjną jest laparoskopowa lub przezpochwowa histerektomia. Metody zachowawcze, czyli farmakologiczne nakierowane są na hamowanie rozwijania się ognisk adenomiozy.
Leczenie takie wskazane jest u pacjentek z niepłodnością, u których leczenie adenomiozy zwiększa szansę na zajście w ciąże, a także u pacjentek, które nie wyrażają zgody na zabiegi chirurgiczne w obrębie macicy, a także te, u których istnieją przeciwskazania zdrowotne do przeprowadzenia operacji.
Metoda farmakologiczna opiera się na leczeniu hormonalnym – podawane są analogi gonadoliberyny, estroprogestageny lub progesteron. Wspomagająco u kobiet cierpiących na patologiczne krwawienia spowodowane adenomiozą stosuje się domaciczną implantację środków hormonalnych w postaci wkładek domacicznych.
Wspomagająco wskazane jest także stosowanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, pod kontrolą lekarza. Najistotniejsze w terapii adenomiozy są regularne kontrole u lekarza ginekologa.
Adenomioza jest chorobą wywołującą dokuczliwe objawy i w pewnym stopniu ograniczającą płodność, jednak dzięki zastosowaniu odpowiedniego, dopasowanego do pacjentki leczenia możliwy jest powrót do zdrowia i zachowanie płodności.
Czytaj: Endometrioza a ciąża. Czy endometrioza wyklucza zajście w ciążę?
