Spis treści
- Czym jest hiperurykemia?
- Kiedy rozpoznaje się hiperurykemię?
- Jakie mogą być przyczyny hiperurykemii?
- Jak objawia się hiperurykemia?
- Jaka jest zależność pomiędzy hiperurykemią a innymi chorobami?
- Jakie badania pozwalają rozpoznać hiperurykemię?
- Jak leczy się hiperurykemię?
- Czy dieta pomaga w walce z hiperurykemią?
Hiperurykemia to termin związany z obecnością kwasu moczowego we krwi. Poza czerwonymi i białymi krwinkami oraz płytkami krwi – krąży w niej jeszcze wiele różnych innych substancji. Pełnią one różne funkcje i podwyższone lub obniżone ich poziomy związane są z rozmaitymi procesami chorobowymi.
Można podać konkretne przykłady takich istotnych substancji – są nimi m.in. kreatynina, mocznik oraz kwas moczowy. Z ostatnim z wymienionych związków powiązane jest pojęcie hiperurykemia.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest hiperurykemia?
- Kiedy rozpoznaje się hiperurykemię?
- Jakie mogą być przyczyny hiperurykemii?
- Jak objawia się hiperurykemia?
- Jaka jest zależność pomiędzy hiperurykemią a innymi chorobami?
- Jakie badania pozwalają rozpoznać hiperurykemię?
- Jak leczy się hiperurykemię?
- Czy dieta pomaga w walce z hiperurykemią?
Czym jest hiperurykemia?
Mianem hiperurykemii określa się podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi. Substancja ta powstaje w organizmie każdego człowieka na drodze przemian pochodzących z pożywienia związków azotowych, którymi są puryny.
W prawidłowych warunkach kwas moczowy jest wydalany z organizmu drogą nerek i przewodu pokarmowego. Wtedy jednak, gdy – z różnych przyczyn – we krwi krążą jego zbyt duże ilości, dochodzić może właśnie do hiperurykemii.
Problem ten występować może u przedstawicieli obojga płci, częściej jednak stwierdza się go u mężczyzn. O hiperurykemii współcześnie mówi się coraz więcej z tego powodu, iż zauważalna jest wzrastająca częstość jej występowania – szacuje się, że na świecie zmagać się z nią może do 2% kobiet oraz aż do 6% mężczyzn.
Czytaj: Morfologia krwi: najważniejsze badanie W CIĄŻY
Kiedy rozpoznaje się hiperurykemię?
Norma stężenia kwasu moczowego jest odmienna dla kobiet i dla mężczyzn. U przedstawicielek płci żeńskiej hiperurykemię rozpoznaje się wtedy, gdy stężenie kwasu moczowego we krwi przekracza u nich 6 mg/dl (360 μmol/l).
U mężczyzn problem ten stwierdza się natomiast wtedy, gdy poziom kwasu moczowego w ich krwi przekracza 6,8 mg/dl (400 μmol/l).
Czytaj: Pancytopenia – zaburzenie morfologii krwi
Jakie mogą być przyczyny hiperurykemii?
Zasadniczo hiperurykemia może rozwijać się w dwóch mechanizmach: dochodzić może bowiem do niej wskutek nadmiernej produkcji kwasu moczowego oraz w związku z jego upośledzonym wydalaniem z organizmu.
W pierwszym z wymienionych przypadków hiperurykemii sprzyjać może spożywanie produktów, które są źródłami dużych ilości puryn. Jako ich przykłady można wymienić m.in. czerwone mięso, owoce morza, warzywa strączkowe, ale i… alkohol (szczególnie piwo).
Tutaj jednak warto nadmienić, że sama dieta bogata w puryny rzadko prowadzi do hiperurykemii – problem ten pojawia się przy nieodpowiednim żywieniu raczej tylko u tych osób, które z jakichś powodów są predysponowane do hiperurykemii.
Nadmierne ilości kwasu moczowego we krwi mogą jednak brać się nie tylko z przemian spożytych przez pacjenta produktów. Zdarza się, że winny temu jest nadmierny rozpad komórek – takowy obserwowany bywa m.in. u osób leczonych z powodu choroby nowotworowej (zjawisko to określane jest jako zespół rozpadu guza).
Wspomnieć tutaj warto również o schorzeniu, w którego przebiegu spotykane są nadmierne ilości kwasu moczowego we krwi, czyli o zespole Lescha-Nyhana.
Zdecydowanie częstszą niż powyżej opisane problemy przyczyną hiperurykemii są nieprawidłowości dotyczące wydalania kwasu moczowego z organizmu. Tutaj podstawowym zaburzeniem, które może sprzyjać tej patologii, jest niewydolność nerek.
Zdarza się jednak i tak, że do hiperurykemii dochodzi z powodu zażywanych przez pacjenta leków – wśród środków, które mogą doprowadzić do takiego problemu, wymienić można m.in. niektóre leki moczopędne, cyklosporynę oraz salicylany.
Czytaj: Hemoliza - przyczyny rozpadu erytrocytów (czerwonych krwinek)
Jak objawia się hiperurykemia?
Większość spośród tych osób, które mają hiperurykemię, w ogóle nie zdaje sobie z tego sprawy – okazuje się bowiem, że dolegliwości spowodowane nadmiernym poziomem kwasu moczowego we krwi pojawiają się tylko u około 1/3 spośród wszystkich ludzi, u których rozwinie się taka patologia.
Wtedy jednak, gdy hiperurykemia wywołuje jakieś dolegliwości, pacjent zdecydowanie zdaje sobie z nich sprawę, ponieważ mają one zazwyczaj dość uciążliwy charakter.
W przebiegu hiperurykemii dochodzić może do wytrącania się kryształów kwasu moczowego w rozmaitych tkankach – najczęściej gromadzą się one w okolicach stawów (typowo zajęte są okolice palucha stopy).
Stan taki określany jest jako dna moczanowa i związane są z nią takie dolegliwości, jak ból zajętych stawów, ograniczenie ich ruchomości oraz nadmierna sztywność. Oprócz wymienionych problemów w przebiegu dny moczanowej dochodzić może również i do zaczerwienienia oraz obrzęku zajętych stawów.
Hiperurykemia skutkować może jednak również i tworzeniem się kamieni w obrębie nerek. Tak jak te niewielkich rozmiarów mogą być (całkowicie bez wiedzy pacjenta) wydalane z organizmu wraz z moczem, tak większe mogą utkwić w różnych częściach układu moczowego i skutkować to może pojawianiem się u chorego rozmaitych dolegliwości.
Takimi mogą być m.in. bóle w obrębie lędźwi, nudności, powtarzające się epizody naglącego parcia na mocz oraz ból podczas oddawania moczu czy pojawianie się krwi w moczu.
Czytaj: OB (odczyn Biernackiego) - jakie są normy, czym jest badanie OB
Kłębuszkowe zapalenie nerek - przyczyny, objawy, leczenie
Jaka jest zależność pomiędzy hiperurykemią a innymi chorobami?
Co ciekawe, okazuje się, że istnieją pewne jednostki chorobowe, w których przypadku odnotowuje się zwiększoną częstość występowania hiperurykemii. Czasami zwraca się z kolei uwagę na to, że hiperurykemia sprzyja występowaniu innych jeszcze niż dwa powyżej opisane schorzeń.
Zależności mogą więc być tutaj obustronne i zwykle wspomina się o tym, że podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi powiązany bywa z:
- nadciśnieniem tętniczym,
- otyłością,
- zespołem metabolicznym,
- niedoczynnością tarczycy,
- cukrzycą,
- nadużywaniem alkoholu.
Czytaj: Cukrzyca - objawy i leczenie cukrzycy u młodzieży
Jakie badania pozwalają rozpoznać hiperurykemię?
Samo stwierdzenie hiperurykemii nie nastręcza zazwyczaj większych trudności – problem można rozpoznać poprzez wykonanie badań laboratoryjnych krwi, w których oznaczony będzie poziom kwasu moczowego.
Czasami – przy stwierdzeniu nadmiaru kwasu moczowego we krwi – w celu poszerzenia diagnostyki przeprowadza się oznaczenie stężenia kwasu moczowego w moczu pacjenta.
Jak leczy się hiperurykemię?
To, jakie oddziaływania zalecone zostaną pacjentowi z hiperurykemią, zależne jest od kilku czynników. Przede wszystkim pod uwagę należy wziąć to, czy podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi prowadzi do pojawiania się u pacjenta jakichś objawów – najwięcej bowiem kontrowersji pojawia się wokół leczenia bezobjawowej hiperurykemii.
Ogólnie zakłada się, że stan ten nie wymaga leczenia – ewentualną terapię rozważyć można u tych osób, u których istnieje zwiększone ryzyko wystąpienie powiązanych z nadmiarem kwasu moczowego we krwi problemów zdrowotnych (np. u pacjentów predysponowanych z jakichś powodów do wystąpienia schorzeń układu sercowo-naczyniowego).
Zdecydowanie mniej wątpliwości pojawia się natomiast w przypadku leczenia tych osób, które z powodu hiperurykemii doświadczają jakichś przykrych dolegliwości (np. napadów dny moczanowej).
W celu złagodzenia uciążliwych objawów chorzy mogą przyjmować kolchicynę oraz leki z grupy niesteroidowych leków przeciwbólowych (np. ibuprofen oraz naproksen). Pacjentom z hiperurykemią zalecane bywa także stosowanie preparatów, które prowadzą do zmniejszenia stężenia kwasu moczowego we krwi (takim lekiem jest np. allopurinol).
Czy dieta pomaga w walce z hiperurykemią?
Leczenie farmakologiczne zdecydowanie nie jest jedynym oddziaływaniem, które zalecane jest pacjentom z hiperurykemią. Niezwykle ważne jest odpowiednia dieta – pacjenci powinni unikać spożywania wymienionych wcześniej produktów, które są źródłem puryn.
Zwraca się im również uwagę na to, że niewskazane jest przez nich spożycie alkoholu (szczególnie piwa). Powinni oni za to przyjmować w zwiększonych ilościach całkowicie inny płyn, którym jest woda.
