Rak piersi przez cały czas pozostaje najczęściej występującą chorobą nowotworową u kobiet. To właśnie ze względu na to aż tak często podkreśla się pacjentkom to, jak ważne jest regularne badanie piersi – wszelkie zmiany, które kobieta sama wyczuje w obrębie swojej piersi, powinny zostać zbadane przez lekarza.
Rzeczywiście wystąpienie twardych tworów w obrębie biustu może wynikać z zachorowania na nowotwór piersi. Jednak nie należy wpadać w panikę – możliwe jest, że za pojawienie się w strukturach piersi nietypowych tworów odpowiada całkowicie niegroźny problem, którym jest mastopatia (określana również jako zwyrodnienie włóknisto-torbielowate piersi).
Spis treści:
Czym jest mastopatia?
Trudno określać mastopatię jako chorobę – raczej traktuje się ją jako proces, w którego przebiegu w obrębie piersi pojawiają się różnorodnego rodzaju zmiany zwyrodnieniowe, np. torbiele, dodatkowo w przypadku mastopatii dochodzić może również do pojawiania się u pacjentek ognisk zwłóknień w obrębie piersi.
Należy podkreślić, że mastopatia to stosunkowo częsty problem – szacuje się, że pojawia się ona u połowy a nawet większej ilości kobiet w wieku 20-50 lat.
Przyczyny mastopatii
Jednej, konkretnej przyczyny mastopatii do dzisiaj nie udało się ustalić, zauważalne jednak jest to, że wpływ na występowanie zaburzenia mają przede wszystkim kobiece hormony płciowe. Taki wniosek wysunięto na podstawie tego, że objawy mastopatii bardzo często powiązane są z cyklem miesiączkowym, a oprócz tego często odnotowuje się, że kiedy kobieta przestaje miesiączkować, to wtedy zwykle jej dolegliwości, związane ze zwyrodnieniem włóknisto-torbielowatym, ustępują.
Za podstawowy problem, który może sprzyjać mastopatii, uznawane są nieprawidłowości dotyczące poziomu estrogenów w organizmie pacjentek – ich nadmiar, jak i znaczna dysproporcja pomiędzy nimi a gestagenami, mogą prowadzić do wystąpienia zwyrodnienia włóknisto-torbielowatego. Zwraca się uwagę jednak i na to, że również i inne czynniki mogą sprzyjać rozwojowi mastopatii – mowa tutaj o obciążeniu rodzinnym (pacjentki, których matki, babcie czy ciotki miały mastopatię, same mają zwiększone ryzyko jej wystąpienia), paleniu tytoniu czy zaburzeniach czynności tarczycy (zarówno jej niedoczynności, jak i nadczynności).
Czytaj: Nadczynność i niedoczynność tarczycy: objawy, przyczyny i leczenie
Objawy mastopatii
Podstawowym objawem mastopatii jest obecność nietypowych tworów w obrębie piersi. Podczas palpacji biustu wyczuwalne mogą być liczne, guzkowate twory – zazwyczaj mają one okrągły kształt, wyraźne, równe brzegi i są one przesuwalne względem otaczającego je podłoża. Zmiany mogą być obecne zarówno w obu, jak i tylko w jednej piersi, możliwe jest również i to, że pomiędzy jedną a drugą piersią wyraźnie zauważalna będzie z ich powodu asymetria.
Sama jednak zmieniona struktura piersi nie jest jedynym problemem, który związany jest ze zwyrodnieniem włóknisto-torbielowatym. Dochodzi również i do pojawiania się nieprzyjemnych, dolegliwości. Tego rodzaju objawami mastopatii mogą być:
- tkliwość piersi,
- ból piersi (odczuwany w różnych miejscach, dość często pacjentki lokalizują ból w okolicy pach),
- obrzęk piersi,
- uczucie, że piersi są wyjątkowo ciężkie.
Podkreślenia wymaga tutaj to, że objawy mastopatii typowo nie mają przez cały czas takiego samego nasilenia. Zazwyczaj zaczynają one przybierać na sile bezpośrednio przed krwawieniem miesiączkowym i po jego zakończeniu intensywność dolegliwości maleje.
Mastopatia a nowotwór piersi
Zagadnieniem, które bezapelacyjnie należy tutaj poruszyć, jest związek pomiędzy mastopatią a rakiem piersi. Ogólnie powiedzieć można, że zwyrodnienie włóknisto-torbielowate nie jest zmianą nowotworową i nie zwiększa ryzyka tego, że u pacjentki rozwinie się nowotwór złośliwy piersi.
Pewna jednak zależność pomiędzy mastopatią a rakiem istnieje – otóż mowa tutaj o tym, że obecność w gruczole piersiowym zmian włóknisto-torbielowatych może utrudniać rozpoznanie ewentualnego nowotworu piersi. Z tego właśnie powodu pacjentki, u których stwierdzona zostanie mastopatia, powinny pozostawać pod stałą kontrolą lekarza i przechodzić regularnie badania pozwalające stwierdzić ewentualną chorobę nowotworową.
Diagnostyka mastopatii
Podejrzenie mastopatii wysunąć można już po uzyskaniu od pacjentki informacji o tym, że zmiany w piersiach pojawiają się u niej w powiązaniu z cyklem miesiączkowym. Jak jednak wyraźnie zaznaczono już wyżej, na podstawie wywiadu lekarskiego postawiona może być tylko wstępna diagnoza – aby możliwe było stwierdzenie, że pacjentka ma faktycznie mastopatię, konieczne jest przeprowadzenie również innych badań.
Po zebraniu od pacjentki wywiadu przeprowadzane jest u niej badanie przedmiotowe – podczas palpacyjnego badania piersi możliwe jest wykrycie obecności w nich charakterystycznych dla zwyrodnienia włóknisto-torbielowatego zmian. Uzupełnieniem wcześniej opisanych metod diagnostycznych są badania obrazowe – podstawowymi w tym przypadku są mammografia oraz badanie ultrasonograficzne piersi.
Zazwyczaj na podstawie opisanych powyżej badań możliwe jest rozpoznanie mastopatii. Wtedy jednak, gdy nie sposób całkowicie wykluczyć możliwości, że pacjentka może chorować na raka piersi, niezbędne staje się przeprowadzenie biopsji – pozyskany podczas niej materiał poddaje się badaniu histopatologicznemu, które daje ostateczną odpowiedź na pytanie o to, jakiego charakteru zmiany obecne są w piersiach badanej kobiety.
Leczenie mastopatii
O tym, czy i jakie leczenie zostanie zalecone pacjentce ze zwłóknieniem włóknisto-torbielowatym, decyduje przede wszystkim intensywność występujących u niej objawów mastopatii. U tych bowiem kobiet, u których dolegliwości związane z tym problemem nie są nasilone, terapia może nie być w ogóle konieczna – takim pacjentkom zalecane jest zazwyczaj tylko regularne badanie piersi.
Inaczej jest już jednak w przypadku tych pacjentek, które przez zwyrodnienie włóknisto-torbielowate doświadczają nasilonych dolegliwości. Takim kobietom polecane bywają różne metody, dzięki którym intensywność objawów mastopatii będzie mogła ulec zmniejszeniu. Mowa tutaj chociażby o regularnym masowaniu piersi (np. z użyciem olejków eterycznych) czy o zalecaniu im noszenia wygodnego, podtrzymującego odpowiednio biust stanika. Czasami wdrażane bywa leczenie farmakologiczne – pacjentkom zalecane może być stosowanie leków przeciwbólowych, ale i leczenie hormonalne, bazujące na stosowaniu antykoncepcji hormonalnej.
Rokowania pacjentek z mastopatią
Tak jak objawy mastopatii rzeczywiście bywają uciążliwe i bardzo negatywnie wpływają na codzienne funkcjonowanie pacjentek, tak dobra wiadomość jest taka, że problem ten nie stwarza zagrożenia dla zdrowia. Jak już wspomniano wcześniej, zazwyczaj dochodzi do tego, że kiedy kobieta przestaje miesiączkować – czyli gdy wystąpi u niej menopauza – to wtedy zmiany w piersiach stopniowo się cofają, a przykre objawy przestają się pojawiać.
Na koniec warto tutaj jednak podkreślić, że pacjentka, która ma stwierdzoną mastopatię, nadal powinna regularnie badać swoje piersi i przechodzić zalecane przez lekarzy badania profilaktyczne służące wczesnemu wykrywaniu raka piersi. Wtedy zaś, gdy kobieta zauważy u siebie jakieś nowe dolegliwości, powinna skonsultować się z lekarzem.
