Suchość i drapanie w gardle często występuje w zimowych miesiącach. Jego przyczyną może być suche powietrze typowe dla sezony grzewczego, słabego nawodnienia organizmu lub spania z otwartymi ustami. Brak odpowiedniego nawilżenia gardła związany jest z nieprawidłowo działającym układem oddechowym, przez co najczęściej borykają się z nim m.in. alergicy, osoby mające krzywą przegrodę nosową lub często przebywające w klimatyzowanych pomieszczeniach.
Ale suchość w gardle to również objaw infekcji: drobnoustroje atakujące błonę śluzową gardła powodują charaterystyczne drapanie, które zwykle jest początkiem infekcji górnych dróg oddechowych. Wówczas, obok suchości w gardle u dzieci i dorosłych często pojawia się też kaszel i chrypka, co chociaż zazwyczaj nie jest groźne, to z pewnością jest uciążliwe.
Jakie są konkretne przyczyny suchości w gardle, w jaki sposób można się jej pozbyć domowymi sposobami, a także kiedy trzeba udać się do lekarza?
Spis treści
- Skąd bierze się suchość w jamie ustnej i gardle?
- Czy suchość w gardle może być niebezpieczna?
- Czy suchość w gardle w ciąży jest niepokojąca?
- Nawilżanie gardła u niemowlaka i starszych dzieci
- Jak skutecznie nawilżyć gardło domowymi sposobami?
- Jak w inny sposób nawilżyć gardło?
- Nawilżanie gardła – kiedy warto udać się do specjalisty?
Skąd bierze się suchość w jamie ustnej i gardle?
Wśród najczęstszych przyczyn suchości w jamie ustnej i gardle wskazuje się odwodnienie, które może mieć różne przyczyny. Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, może być związane z:
- niewystarczającą ilością przyjmowanych płynów,
- gorączką i poceniem się, które powoduje szybką utratę wody przez skórę,
- objawami takimi jak wymioty i biegunka, które z kolei powodują utratę wody przez układ pokarmowy,
- nadmierną diurezą (wydalanie moczu), wynikającą m.in. z cukrzycy, niewydolności nerek lub przyjmowania leków moczopędnych.
Kolejną przyczyną może być kserostomia, czyli patologiczna suchość w jamie ustnej i gardle powstała na wskutek uszkodzenia ślinianek (gruczoły wytwarzające ślinę). Chory, mimo że jest dobrze nawodniony, ma suchość w ustach i odczuwa pragnienie, co jest wynikiem źle funkcjonujących bądź w ogóle niefunkcjonujących ślinianek.
Oprócz tego pojawiają się także objawy takie jak ból podczas żucia, problemy z mówieniem, zaburzenia smaku itp. Do kserostomia może dojść na skutek np. chorób autoimmunologicznych, powikłań leczenia onkologicznego, infekcji wirusowych, kamicy ślinianek lub bakteryjnego zapalenia ślinianek.
Suchość w gardle może pojawiać się także w wyniku urazu jamy ustnej, dysfunkcji układu autonomicznego, farmakoterapii (powodują ją leki m.in. obniżające ciśnienie tętnicze krwi, antydepresanty, leki przyjmowane podczas chorób serca oraz przy alergiach), choroby psychicznej lub uszkodzenia nerwów.
Często jest także wynikiem alergii, gdzie wydzielina zatyka nos, przez co alergik oddycha ustami, a to w konsekwencji prowadzi do suchości w gardle, a dalej infekcji. Takie same problemy mogą pojawiać się przy wszystkich schorzeniach, które będą zmuszały dziecko lub dorosłego do oddychania wyłącznie przez usta. Jeśli powietrze nie jest ogrzewane i oczyszczane przez nos, a trafia bezpośrednio przez usta do gardła, to z czasem sprawi, że będzie w nim sucho.
Do tego mogą dojść objawy takie jak drapanie, a ostatecznie infekcje, które będą wynikały z przedostawania się zanieczyszczeń wraz z zimnym powietrzem do dalszych części układu oddechowego i ostatecznie do płuc.
Suchość w gardle może być wynikiem także nadużywania go, czyli wielogodzinnego mówienia, śpiewania, grania np. na trąbce. Z problemem tym mierzy się także wiele osób pracujących głosem np. nauczyciele lub prezenterzy.
Dodatkowo, suchość powoduje suche powietrze, czyli np. będzie pojawiała się po długim przebywaniu w klimatyzowanym lub ogrzewanym pomieszczeniu. Ponadto, pojawiać się może u wszystkich, którzy uprawiają intensywne sporty, przez co oddychają przez usta – np. podczas biegania. W wielu przypadkach zdarza się także, że czynniki suchości nie są znane.
Czy suchość w gardle może być niebezpieczna?
Suchość w gardle zazwyczaj nie jest niebezpieczna, gdyż najczęściej występuje sporadycznie. Może wywoływać dyskomfort, gdyż oprócz niej pojawiać się może także:
- drapanie w gardle,
- kaszel,
- chrypka,
- pochrząkiwanie,
- uczucie zatkanego gardła i związany z tym dyskomfort
- trudności w mówieniu.
Oprócz tego często dochodzi do równoległego wysuszenia śluzówki nosa, zatok i oczu. Wszystkie objawy łącznie mogą prowadzić do stanów zapalnych, a także poprzez osłabienie bariery ochronnej gardła, ułatwiać przenikanie drobnoustrojów i tym samym powodować poważne infekcje takie jak zapalenie krtani lub tchawicy.
Jeśli suchość w gardle jest długotrwała, konieczna jest konsultacja ze specjalistą, gdyż jej przyczyną może być m.in. refluks żołądkowo-przełykowy bądź łagodne lub złośliwy guzy uciskające krtań.
Ponadto, warto pamiętać, że suchość w gardle może okazać się niebezpieczna, gdy występują objawy towarzyszące takie jak gorączka, dreszcze, kaszel, osłabienie, ból gardła itp. Wskazywać to może na infekcje bakteryjne, które ze względu na to, że wymagają antybiotykoterapii, wymagają także konsultacji z lekarzem. Niepokojąca powinna być także suchość gardła w nocy, gdyż może to być związane z chorobami takimi jak cukrzyca, toczeń lub kamienie w przewodach gruczołów ślinowych.
Czy suchość w gardle w ciąży jest niepokojąca?
Suchość w gardle w ciąży to częsty objaw, któremu zazwyczaj towarzyszy metaliczny posmak, co jest związane z występowaniem zgagi, niestety nierzadko występującej u ciężarnych. Objawy te związane są ze zmianami hormonalnymi, jakie zachodzą w organizmie kobiety podczas ciąży.
Warto jednak pamiętać, że jeśli suchości w gardle u ciężarnej towarzyszy jego ból, pieczenie lub im podobne objawy, to może być związane z infekcją, którą warto skonsultować ze specjalistą.
Dodatkowo, jeśli suchość w gardle występuje często, może być objawem cukrzycy ciążowej, która jest poważną chorobą ciężarnych. Wtedy także konieczna jest wizyta lekarska, a także wdrożenie odpowiedniego leczenia, które zapewni zdrowie mamie i dziecku.
Nawilżanie gardła u niemowlaka i starszych dzieci
Niemowlak, u którego występuje dyskomfort w obrębie gardła będzie płaczliwy, rozdrażniony, a także nie będzie miał apetytu. W takiej sytuacji warto zadbać o jego odpowiednie nawodnienie – należy jak najczęściej przystawiać go do piersi lub jeśli nie jest karmione mlekiem mamy, to podawać mu mleko modyfikowane.
Jeśli podawane są mu już inne płyny, sprawdzi się np. ciepła woda lub herbata. U starszych dzieci można podawać napary np. z rumianku lub szałwii bądź płukanki (z tych samych ziół). Jeśli jednak występują objawy towarzyszące, warto skonsultować stan zdrowia dziecka ze specjalistą – jest to szczególnie ważne, gdy wystąpiła gorączka lub pojawił się biały nalot w obrębie gardła.
Dodatkowo, warto pamiętać o właściwej wilgotności powietrza pomieszczenia, w którym przebywa dziecko i aby była w normie stosować np. nawilżacz powierza. Istotnym jest także, aby uczyć dziecko, by oddychało przez nos, a wydychało powietrze ustami.
Jeśli dziecko często oddycha ustami (np. podczas wysiłku), to do układu oddechowego trafia zimne i nieoczyszczone powietrze, co sprzyja suchości gardła, a także infekcjom. Ponadto, warto przypominać dzieciom, aby nie rozmawiały na zimnym powietrzu.
Czytaj: Kaszel u dziecka nie zawsze jest objawem choroby.
Jak skutecznie nawilżyć gardło domowymi sposobami?
Suchość gardła występująca sporadycznie i niemająca związku z poważnymi stanami chorobowymi, jest do zwalczenia domowymi sposobami.
Wypróbuj 5 poniższych sposobów i ciesz się nawilżonym gardłem bez uczucia dyskomfortu:
- Zioła. Na suchość w gardle zalecane są zioła, gdyż wiele z nich wspomaga wydzielanie się śliny, co skutecznie je nawilża. Wśród nich znajduje się m.in. mięta pieprzowa, porost islandzki i goryczka żółta. Sprawdzi się także tymianek, dziewanna, aloes i korzeń prawoślazu. Aby ich użyć, wystarczy stworzyć tzw. płukankę i regularnie płukać gardło. Warto podkreślić, że zioła nie tylko nawilżą gardło, ale także pomogą zwalczyć zapalenie, co w konsekwencji pomoże uniknąć infekcji.
- Herbaty i soki. Suchość i drapanie w gardle można zniwelować poprzez picie herbat i soków. Świetnie sprawdzi się np. herbata z plastrami imbiru lub dodatkiem miodu bądź soku malinowego. Na tego typu dolegliwości działa także sok z buraków. Warto jednak pamiętać, aby zrezygnować z mocnej herbaty, gdyż może wzmagać suchość w gardle ze względu na zawartość ściągających i wysuszających tanin. Należy także wiedzieć, że niewskazane są słodkie soki, które bardzo szybko wysuszają błonę śluzową gardła.
- Cebula. Suchość w gardle i drapanie można usunąć także stosując syrop z cebuli. Ten świetny składnik, dostępny jest w praktycznie każdym domu, dlatego też z łatwością można go stworzyć w kilka minut. Wystarczy posiekać cebulę i dodać 2 łyżki cukru, po czym umieścić w naczyniu i zaczekać aż puści soki. Następnie kilka razy dziennie wypijać 1 łyżeczkę syropu z cebuli, aby suchość w gardle zniknęła.
- Siemię lniane. Kolejnym, domowym sposobem na suchość w gardle jest płukanka z siemienia lnianego. Wystarczy zalać łyżkę nasion wrzątkiem i po 10 minutach odcedzić. Powstały płyn do płukania gardła sprawi, że śluz pokryje je i nawilży.
- Mikstury. Nie można zapominać także o miksturach, które stosowały już prababki. Wystarczy podgrzać (nie gotować) szklankę mleka z dodatkiem: masła, miodu i dla wzmocnienia efektu także zmiażdżonego i posiekanego ząbku czosnku. Całość wypić np. przed snem.
Jak w inny sposób nawilżyć gardło?
Drapanie w gardle i suchość spowodowane są często odwodnieniem organizmu, dlatego jednym ze sposobów jest uzupełnienie płynów. Aby zmniejszyć dyskomfort, wystarczy wypijać ok. 1,5-2 litrów płynów dziennie – może to być woda, jak również inne napoje.
Ponadto, aby zmniejszyć suchość w gardle, warto stosować nawilżacze powietrza. Są to specjalistyczne urządzenia, które sprawdzą się szczególnie w pomieszczeniach o niskiej wilgotności powietrza. Jeśli nie posiada się takiego sprzętu, w porze grzewczej można np. rozłożyć mokre ręczniki na rozgrzane kaloryfery.
Jeśli dolegliwości są dokuczliwe, warto także udać się do apteki i poprosić farmaceutę o polecenie preparatów na suchość gardła. W ofercie jest wiele aerozoli, pastylek do ssania, tabletek i syropów bez recepty, które łagodzą objawy. Korzystne mogą się także okazać inhalacje.
Nawilżanie gardła – kiedy warto udać się do specjalisty?
Należy także pamiętać, że przedłużające się dolegliwości powinny być skonsultowane z lekarzem. Jeśli powyższe, domowe sposoby na suchość gardła nie przynoszą efektów, to po tygodniu warto udać się do lekarza.
Wcześniejsza konsultacja powinna odbyć się, gdy dolegliwość występuje z objawami towarzyszącymi, takimi jak ból, gorączka, ogólne złe samopoczucie. Długotrwała suchość w gardle może być spowodowana poważnymi chorobami, dlatego nie należy jej bagatelizować. Jest to szczególnie ważne, gdy pojawiają się symptomy takie jak krwioplucie, duszności, zanik głosu, trudności w połykaniu, wyczuwalne guzy itp.
Czytaj: Dysfonia - jak rozpoznać i leczyć zaburzenia głosu u dzieci?
