Żelazo
Przyswajalne jest w 10–25 proc., zależnie od sposobu przygotowania zieleniny. Jeżeli liście połączy się np. w sałatce z octem spirytusowym, żelazo staje się w ogóle nieprzyswajalne (natomiast ocet winny tego nie powoduje). Dodatek witaminy C do warzyw i produktów zawierających żelazo (także pochodzenia zwierzęcego, np. wątróbka) powoduje, że przyswajalność tego pierwiastka wzrasta nawet 2–3-krotnie. Również zawartość innych minerałów w organizmie ma istotne znaczenie dla wchłaniania minerałów z pożywienia. Np. prawidłowy poziom miedzi zwiększa przyswajalność żelaza.
Kwas foliowy
Jego nazwa pochodzi z łaciny – folium oznacza liść. Kwas foliowy (witamina z grupy B) został w 1941 roku uzyskany ze szpinaku. Aby go wyizolować, zużyto 4 tony liści. Kwas foliowy przeciwdziała anemii. Jego niedobór powoduje podatność na stres, depresje, zły nastrój, może prowadzić do zaburzeń umysłowych i zwiększenia podatności na infekcje. Niszczy go alkohol. Kwas foliowy bardzo łatwo ulega zniszczeniu podczas obróbki kulinarnej: rozkłada się pod wpływem światła, w podwyższonej, a także obniżonej (np. w lodówce) temperaturze. Moczenie i gotowanie również przyczynia się do strat tej witaminy. Dlatego właśnie najlepiej spożywać zielone warzywa na surowo. Łatwiejsze przyswajanie kwasu foliowego następuje w obecności witaminy C.
Witamina A
Witamina A (związki karotenoidowe pochodzące z roślin, zwane prowitaminą A, z których w organizmie powstaje witamina A) jest rozpuszczalna w tłuszczach (podobnie jak witaminy D, E i K), dlatego wykorzystanie jej jest lepsze w obecności tłuszczów. Do surówek warto więc dodać majonez, oliwę lub olej. Pod wpływem dłuższego działania światła, tlenu i zbyt wysokiej temperatury witamina A ulega rozkładowi. Dlatego np. soki, także z liści, powinny być spożywane natychmiast po wyciśnięciu.
Witamina K
Występuje niemal wyłącznie w liściach warzyw. Działa przeciwkrwotocznie, na ogół mamy jej wystarczające ilości, ponieważ wytwarzana jest przez florę bakteryjną przewodu pokarmowego. Jednak po kuracjach antybiotykami, aby dostarczyć witaminę K, konieczne jest zjadanie większej ilości zielenin.
Witamina E
Zwykłe gotowanie nie niszczy jej. Witamina ta nie rozpuszcza się bowiem w wodzie, lecz w tłuszczach. Nazywana jest witaminą młodości. Ma między innymi działanie przeciwmiażdżycowe – zapobiega utlenianiu nienasyconych kwasów tłuszczowych. Jej przyswajanie może blokować brak selenu w diecie.
Witamina C
Kwas askorbinowy (czyli wit. C) jest bardzo nietrwały. Niszczy go wysoka temperatura, gotowanie (jest rozpuszczalny w wodzie), rozkłada się też pod wpływem żelaza, np. podczas krojenia, a także przechowywania.
miesięcznik "Zdrowie"
