Mówi się, że karmienie piersią zmniejsza ryzyko wystąpienia AZS u dziecka, jednak trzeba podkreślić, że nawet maluch karmiony piersią, może mieć AZS.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) ma trzy okresy choroby: niemowlęcy i wczesnodziecięcy, dziecięcy oraz ostatni – dojrzewania i dorosłości. Najczęściej jednak choroba występuje w pierwszym okresie i ma ją blisko 10 proc. małych dzieci. Niestety AZS u niemowląt i małych dzieci ma cięższy przebieg, dlatego też leczenie jest wtedy bardziej wymagające. Dlaczego dzieci karmione piersią mają atopowe zapalenie skóry i jak leczyć AZS u dzieci karmionych piersią?
Spis treści
- Czy karmienie piersią dziecka chroni je przed AZS?
- Dlaczego niemowlęta karmione piersią chorują na atopowe zapalenie skóry?
- Czy należy przerwać karmienie piersią u niemowląt z AZS?
- Jak wygląda leczenie AZS u dzieci karmionych piersią?
Czy karmienie piersią dziecka chroni je przed AZS?
Mleko kobiety jest idealną mieszaniną substancji, które są konkretnie dopasowane do potrzeb malucha. Warto podkreślić, że karmienie piersią pełni nie tylko rolę odżywczą. Mleko kobiece dostarcza dziecku aktywnych przeciwciał, aktywując tym samym układ odpornościowy, dzięki czemu chroni niedojrzały organizm malucha, co w efekcie zapewnia mu zdrowie i prawidłowy rozwój.
W wielu badaniach naukowych udowodniono, że karmienie piersią zmniejsza ryzyko wielu chorób. Oczywiście nie jest ono remedium na wszystkie schorzenia, jednak wiadomo, że karmienie piersią znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania na infekcje układu pokarmowego i oddechowego, moczowego, cukrzycę typu 1 czy SIDS.
Co ciekawe, już 4 pierwsze miesiące wyłącznego karmienia piersią zmniejszają ryzyko zachorowania na atopowe zapalenie skóry.
Dlaczego niemowlęta karmione piersią chorują na atopowe zapalenie skóry?
Karmienie piersią jest bardzo ważne dla zdrowia i rozwoju dziecka, jednak nie jest tak, że w 100 proc. chroni przed wszystkimi chorobami. I chociaż zmniejsza ryzyko zachorowania na atopowe zapalenie skóry, to nie sprawia, że całkowicie usuwa to ryzyko. Dlatego też również niemowlęta karmione piersią mogą być chore na AZS.
Badania naukowe nie dowodzą jasno, jakie są przyczyny powstawania atopowego zapalenia skóry, a także, z jakich powodów pojawiają się fazy zaostrzeń i remisji. Tłumaczy się jednak, że ważną rolę w rozwoju i ciężkości AZS odgrywają czynniki:
- genetyczne (odpowiadające za zaburzenia funkcji bariery naskórkowej),
- zaburzenia immunologiczne,
- czynniki środowiskowe (zanieczyszczenie środowiska, alergeny pokarmowe, alergeny powietrzopochodne)
- czynniki psychosomatyczne.
Ze względu na to, że alergeny pokarmowe mogą mieć wpływ na przebieg AZS, według niektórych zaleceń wymaga to stosowania diety eliminacyjnej u mamy, która pomaga wykluczyć alergen powodujące nasilenie objawów. Tym samym, jeśli niemowlę jest karmione piersią, to z diety mamy należy wykluczyć konkretny produkt na 2-4 tygodnie.
Zwykle są to produkty takie jak: mleko i jego pochodne, jajka, niektóre warzywa (np. seler, por, marchew) i owoce (np. jabłka, cytrusy).
WAŻNE! Badania naukowe wskazują, że tylko 5 proc. niemowląt ma objawy uczulenia na białka mleka krowiego. U 20 proc. dzieci z AZS występuje zaostrzenie choroby po ich spożyciu.
Istotne przy tym jest to, że tego typu dietę eliminacyjną stosuje się tylko u tych kobiet, u których udokumentowano faktyczny związek między alergenem a zaostrzeniem objawów. Specjaliści nie zalecają stosowania tej metody „na wszelki wypadek”. Dodatkowo, jeśli po zastosowaniu diety eliminacyjnej, nie widać poprawy u niemowlęcia, należy powrócić do zdrowej i zbilansowanej diety u mamy.
Jeśli jednak nastąpiła poprawa, to po czasie eliminacji, należy co 2-3 dni wprowadzać wyeliminowane produkty. Gdy objawy powrócą lub nasilą się, to znak, że należy je wyeliminować do końca okresu laktacji. Zwykle jednak w leczeniu AZS u niemowląt stosuje się leczenie farmakologiczne oraz wdraża specjalistyczną pielęgnację, która stanowią wystarczającą terapię.
Czy należy przerwać karmienie piersią u niemowląt z AZS?
Biorąc pod uwagę skład mleka oraz jego właściwości, karmienie piersią jest zalecane także u niemowląt chorych na atopowe zapalenie skóry. Zwykle da się leczyć AZS preparatami miejscowymi oraz specjalistyczną pielęgnacją, które łagodzą lub całkowicie usuwają objawy.
Istnieją jednak rzadkie przypadki, które wymagają odstawienia dziecka od piersi i zastosowania produktów mlekozastępczych. Zalicza się do nich:
- wystąpienia u dziecka wstrząsu anafilaktycznego po spożyciu mleka matki,
- tracenie na wadze dziecka lub brak przybierania,
- znaczne pogorszenie stanu matki pod wpływem diety eliminacyjnej.
W powyższych sytuacjach należy, jak najszybciej porozumieć się z lekarzem prowadzącym i zaplanować proces odstawienia dziecka od piersi.
Jak wygląda leczenie AZS u dzieci karmionych piersią?
Leczenie atopowego zapalenia skóry u niemowląt nie jest proste i wymaga długotrwałej terapii. Jest zależne między innymi od stopnia nasilenia zmian skórnych, a także ich lokalizacji. Warto jednak podkreślić, że według dr Lidii Ruszkowskiej, dermatologa z Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie, większość niemowląt wymaga najczęściej zastosowania leczenia miejscowego.
W terapii przez kilka dni stosuje się miejscowo glikokortykosteroidy, które redukują stan zapalny i tym samym zmniejszają uciążliwe uczucie świądu. Jeśli u niemowlęcia występują dodatkowo nadkażenia skóry (np. gronkowcem złocistym), łączy się je z miejscowym antybiotykiem, który zmniejsza ilość bytujących bakterii. W kolejnym etapie leczenia zostają wdrożone miejscowe preparaty z cynkiem.
W leczeniu AZS u niemowląt karmionych piersią bardzo ważne jest stosowanie emolientów, które warto stosować zarówno w fazie ostrej, jak i w remisji. Opiekunowie powinni wiedzieć, że zadaniem emolientów jest nawilżenie skóry, ograniczenie świądu, a także redukcja stanu zapalnego. Warto pamiętać, by nakładać je około 15-30 minut przed miejscowym zastosowaniem glikokortykosteroidów.
WAŻNE: U niemowląt należy stosować lekkie emolienty. Zaleca się, by używać ich maksymalnie 2 razy dziennie, gdyż częstsze stosowanie może skutkować podrażnieniem, a także nasileniem świądu.
W leczeniu niemowląt z AZS pomocne będą także kąpiele z dodatkiem natłuszczającej emulsji. Trzeba jednak pamiętać, aby trwały maksymalnie 10 minut i odbywały się w temperaturze nieprzekraczającej 37 stopni Celsjusza. Według dr Lidii Ruszkowskiej kąpiele nie powinny odbywać się codziennie.
Warto mieć na uwadze, by po delikatnym osuszeniu skóry, jak najszybciej nałożyć emolient lub preparat leczniczy. Można także wykonywać kąpiele lecznicze np. w krochmalu lub siemieniu lnianym.
Czytaj: Zioła na atopowe zapalenie skóry u dzieci. Czy zioła pomagają w leczeniu AZS?
Jak kąpać dziecko z AZS? Kąpiel niemowlęcia z wrażliwą skórą i atopowym zapaleniem skóry
Pielęgnacja skóry atopowej niemowlaka: 12 zasad pielęgnacji skóry z AZS
Dieta dziecka z AZS. Co dawać do jedzenia dziecku z atopowym zapaleniem skóry?
Domowe sposoby na atopowe zapalenie skóry. Jak złagodzić objawy AZS?
