Bilans zdrowia dziecka pozwala nam kontrolować jego rozwój i zawczasu wykrywać ewentualne problemy. Choćby z tych powodów warto wziąć sprawy w swoje ręce i raz na jakiś czas zrobić dziecku badania, nawet prywatnie, bez skierowania. Jakie to badania?
Spis treści
- Badania krwi
- Bilans zdrowia dziecka
- USG jamy brzusznej
- USG – profilaktyka nowotworowa
- Badanie słuchu
- Badania moczu
- Badanie kału
- Badanie wzroku
- Badanie postawy i stóp
- Kontrola u logopedy
- Wizyta u dentysty
Badania krwi
Warto je robić co 2 lata – są tanie, a wiele powiedzą o kondycji dziecka. Wyniki zawsze trzeba pokazać lekarzowi, ponieważ normy dla małych dzieci bardzo się różnią i zależą od wieku dziecka. Warto wykonać:
- morfologię z rozmazem – to podstawowe badanie krwi, dzięki któremu można ustalić liczbę krwinek oraz ich wzajemne proporcje, co pozwala ocenić stan zdrowia i wykryć ewentualne zaburzenia – morfologia ujawnia m.in. anemię, a także infekcję bądź stan zapalny. Natomiast rozmaz krwi – czyli badanie białych krwinek – sprawdza, czy chorobę wywołały wirusy czy bakterie.
- OB (odczyn Biernackiego) – badanie wykrywa, czy w organizmie nie toczy się ukryta infekcja.
Dowiedz się: Morfologia krwi u dziecka - interpretacja wyników badań
Bilans zdrowia dziecka
Czym jest bilans zdrowia dziecka? Jak często należy je wykonywać? Jakie badania musi przejść dziecko w ramach bilansu zdrowia? Czy bilans zdrowia dziecka jest obowiązkowy? Dlaczego warto przestrzegać terminów i przychodzić z dzieckiem do lekarza? Na te i inne pytania odpowiada pediatra.
Przeczytaj: Pobranie krwi u dziecka - jak przygotować sie do badań?
USG jamy brzusznej
Dzięki temu badaniu można ocenić kształt oraz wielkość organów wewnętrznych – wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, nerek, trzustki, śledziony, aorty i dużych naczyń, pęcherza i gruczołu krokowego lub macicy i przydatków – i ujawnić ewentualne nieprawidłowości w ich budowie.
Badanie umożliwia również wykrycie obecności płynu w jamie brzusznej. USG jest całkowicie bezbolesne – lekarz po nasmarowaniu brzucha specjalnym żelem, który zapobiega odbijaniu fal dźwiękowych, przesuwa po skórze małą głowicę. Obraz narządów wewnętrznych od razu widoczny jest na monitorze.
Noworodki i niemowlęta można przed badaniem nakarmić lub napoić, u dzieci od 1. do 5. roku życia wykonywane jest ono po co najmniej 2 godzinach od ostatniego posiłku, starsze dzieci powinny być na czczo przynajmniej przez 6 godzin, a na pół godziny przed badaniem wypić pół litra wody, żeby napełnić pęcherz moczowy.
Warto jednak wiedzieć, że te wymagania zależą od gabinetu, w którym przeprowadzane jest badanie (niektóre placówki wymagają na przykład, aby niemowlęta również były na czczo). Na USG potrzebne jest skierowanie, ceny badania w gabinetach prywatnych wynoszą 60–100 zł.
Sprawdź: Jak szybko wykryć groźne choroby u dziecka?
USG – profilaktyka nowotworowa
Podczas badania lekarz sprawdza, czy nie ma zmian świadczących o nowotworze. Wykryty we wczesnym stadium jest całkowicie wy-leczalny, dlatego profilaktyka jest tak ważna. Badania USG można również wykonać w ramach specjalnych akcji.
Badanie słuchu
Przeprowadza je audiolog. Warto zabrać do niego dziecko, jeśli malec często choruje na zapalenie ucha bądź infekcje górnych dróg oddechowych (by w porę stwierdzić ewentualny niedosłuch), a także wtedy, kiedy podejrzewasz problemy ze słuchem, np. dziecko nie reaguje na hałasy, głośno słucha muzyki, nie rozumie, co do niego mówisz.
Do audiologa potrzebne jest skierowanie. Koszt prywatnej wizyty zależy od lekarza i miejscowości, zazwyczaj kształtuje się w granicach 60–120 zł.
Dowiedz się: Badania przesiewowe słuchu u noworodków - jakie jest ich znaczenie?
Na badania wykonywane w ramach NFZ potrzebne jest skierowanie od pediatry, a w przypadku badań specjalistycznych – od specjalisty (skierowanie nie jest wymagane m.in. do okulisty i stomatologa – szczegółowe informacje można znaleźć na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia: www.nfz.gov.pl).
Chociaż dzieci do 18. roku życia objęte są ustawowo bezpłatnymi świadczeniami zdrowotnymi, to jednak wiele przychodni wymaga dodatkowo dowodu ubezpieczenia – np. podstemplowanej legitymacji ubezpieczeniowej (książeczki rodzinnej).
- poziom żelaza – warto go sprawdzić, jeśli podejrzewasz anemię – badanie pozwala ocenić, czy jej przyczyną jest niedobór żelaza, czy też może są inne powody. Trzeba jednak wiedzieć, że niski poziom żelaza często przejściowo występuje w trakcie infekcji i po niej, może towarzyszyć również zakażeniom pasożytniczym czy przewlekłej biegunce.
- CRP (białko ostrej fazy) – pozwala wykryć infekcję bakteryjną, również taką, która nie daje żadnych objawów.
- ASO (poziom antystreptolizyn) – pozwala wykluczyć ewentualne powikłania po zakażeniu paciorkowcami, warto je robić, zwłaszcza jeśli dziecko często choruje na anginę ropną.
Badanie krwi zazwyczaj wykonuje się na czczo (przerwa w jedzeniu powinna wynosić minimum 3 godziny), gdyż posiłek może zaburzać wynik analizy, np. powodować wzrost liczby białych krwinek – jednak u niemowląt nie jest to wymagane. U najmłodszych dzieci najczęściej krew pobierana jest z palca, u starszych – z żyły w zgięciu łokcia.
Badania moczu
Warto je przeprowadzać co 2 lata. Badania są nieinwazyjne.
- Badanie ogólne moczu – pomaga wykryć infekcję układu moczowego.
- Posiew moczu – pomoże stwierdzić, czy w układzie moczowym nie toczy się zakażenie, a jeśli tak – jakiego jest ono rodzaju i czym najlepiej je wyleczyć. Mocz do badania powinien być pobrany rano po nocnej przerwie w siusianiu (co najmniej 5 godzin), po uprzednim podmyciu dziecka, i szybko dostarczony do laboratorium. Do badania wystarczy 50–100 ml moczu oddanego do dokładnie umytej i wyparzonej buteleczki albo specjalnego plastikowego sterylnego pojemnika, który można kupić w aptece. U niemowląt mocz można pobrać do samoprzylepnego woreczka (tylko do badania ogólnego). U starszych dziewczynek badania nie wykonuje się na 2–3 dni przed terminem spodziewanej miesiączki, a także tuż po jej zakończeniu.
Badanie kału
Warto je robić przynajmniej raz do roku, jeśli dziecko ma styczność ze zwierzętami. Pomaga ocenić, czy w organizmie nie ma pasożytów. Należy pobrać do badania 3 próbki kału w odstępach 2–3-dniowych. Badanie kału pomaga również stwierdzić, czy nie ma w nim krwi utajonej, której obecność świadczy o chorobach przewodu pokarmowego. Kał do badania pobiera się do specjalnego jałowego pojemnika, który można kupić w aptece.
Badanie wzroku
Do okulisty zabierz dziecko raz w roku, by ocenił, czy malec nie ma zeza ani wady wzroku. Trzeba też sprawdzić, czy prawidłowo rozróżnia kolory – taka wizyta jest konieczna, zanim dziecko zacznie naukę w szkole, nawet jeśli wszystko wydaje się być w porządku.
Badanie postawy i stóp
Pierwsza w życiu wizyta malca u ortopedy to zwykle kontrola bioder w okresie niemowlęcym. Następnym razem do tego specjalisty warto się wybrać kilka miesięcy po tym, gdy dziecko zacznie chodzić – lekarz oceni, czy malec prawidłowo stawia stopy. Przez kilka następnych lat plecami i stopami dziecka zajmie się pediatra, oceniając je podczas bilansu 2-, 4- i 6-latka.
Sprawdź: Badania dziecka przed pójsciem do szkoły - które warto wykonać?
Jeśli nie dzieje się nic niepokojącego, ortopedę warto profilaktycznie odwiedzić przed rozpoczęciem nauki w szkole, bo nawet niewielka wada stóp lub kręgosłupa może się szybko pogłębić, gdy dziecko będzie więcej czasu spędzać w ławce. Potem na wizytę dobrze jest się zgłaszać raz do roku, zwłaszcza jeśli dziecko przybiera na wadze albo szybko rośnie.
Kontrola u logopedy
Rozwój mowy powinien się zakończyć ok. 6. roku życia – dlatego na profilaktyczną wizytę, podczas której specjalista oceni, czy wszystko jest w porządku, idź z 4-, 5-latkiem. W późniejszym wieku korekcja ewentualnej wady wymowy będzie trudniejsza, gdyż złe nawyki już się utrwalą.
Wizyta u dentysty
Po raz pierwszy warto się do niego wybrać, zanim jeszcze wyrosną dziecku zęby, żeby lekarz ocenił proporcje twarzy i rozwój szczęki. Druga wizyta powinna się odbyć, kiedy malec ma już kilka ząbków (wtedy dentysta będzie mógł stwierdzić, czy prawidłowo rosną).
Pamiętaj o bilansach To kompleksowe badania, które pediatra bądź lekarz rodzinny powinien przeprowadzić u dziecka na określonym etapie rozwoju. Teoretycznie są obowiązkowe, jednak przychodnie dziecięce rzadko wysyłają pocztą przypomnienie (co robią w przypadku przegapienia przez rodziców terminu szczepienia). Dlatego warto wiedzieć, że powinny się one odbyć w 2., 4., 6., 10., 14., 16. i 18. roku życia. Podczas bilansu lekarz ocenia rozwój fizyczny i psychiczny dziecka: ostrość wzroku, postawę, wzrost i wagę, ciśnienie krwi, słuch, mowę, gotowość do nauki i uczestnictwa w zajęciach WF. Zakres badań różni się w poszczególnych grupach wiekowych. Od 10. roku życia dochodzi także ocena stopnia dojrzałości płciowej. Każdorazowo lekarz analizuje też przeprowadzone szczepienia ochronne, udziela zaleceń co do dalszej profilaktyki i w razie konieczności kieruje na specjalistyczne leczenie.
miesięcznik "Zdrowie"
