Wielu rodziców dzieci, u których zdiagnozowano zaburzenia ze spektrum autyzmu, zastanawia się, czy kolejne ciąże nie oznaczają kolejnego ryzyka. Chociaż badania nad autyzmem nadal nie ujawniły konkretnej przyczyny tych problemów, to jednak naukowcy już wiedzą, że istnieje takie prawdopodobieństwo. 4-7% rodzin ma więcej niż jedno dziecko z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
8-krotne ryzyko autyzmu u młodszego rodzeństwa
Obserwacje duńskich lekarzy są jasne: ryzyko wystąpienia zaburzeń ze spektrum autyzmu u dziecka wynosi 1 procent, ale jest już 8-krotnie wyższe u dziecka, którego starsze rodzeństwo ma zdiagnozowane to zaburzenie. Częściej występuje ono, gdy starszym dzieckiem jest dziewczynka.
Statystyki dotyczące autyzmu wczesnodziecięcego są jeszcze gorsze: zaobserwowano 17,4-krotny wzrost ryzyko jego wystąpienia w rodzinie, w której starsze dziecko ma ten rodzaj autyzmu.
Eksperci podkreślają jednak, że wiele zależy od tego, jaka jest przyczyna zaburzeń u starszaka. Zaburzenia ze spektrum autyzmu mogą mieć bowiem podłoże genetyczne (to aż 15 procent wszystkich przypadków) lub nieznane.
W przypadku autyzmu o podłożu genetycznym, ryzyko odziedziczenia zaburzeń przez kolejne potomstwo wynosi nawet 50% - w przypadku dziecka, które odziedziczy po matce określone predyspozycje lub tylko 1%, jeśli predyspozycje nie pochodzą od żadnego z rodziców, lecz od dalszej rodziny.
Ale co z dziećmi z autyzmem z nieznanej przyczyny? Tego naukowcy jeszcze nie wiedzą, ale szacują, że w przypadku takich par prawdopodobieństwo urodzenia kolejnego dziecka z zaburzeniami spektrum autyzmu wynosi około 10 proc. Jeśli para ma już dwoje dzieci z autyzmem, prawdopodobieństwo to może sięgać nawet 35 proc.
Nie odnaleziono jednak związku między płcią starszego rodzeństwa, jak to jest w przypadku autyzmu o podłoży genetycznym.
Czytaj również: Twój maluch tak robi przy jedzeniu? To zachowanie może być pierwszym sygnałem autyzmu
Komórki macierzyste – szansa dla dzieci z autyzmem. Wywiad z uznaną badaczką
Znaleziono gen wyzwalający autyzm
Autyzm jest jednym z najbardziej dziedzicznych zaburzeń psychicznych. Naukowcy odkryli wariant genu, który występował u rodzin, w których więcej niż jedno dziecko cierpiało na to zaburzenie. Prawdopodobnie predysponuje on do wystąpienia autyzmu w połączeniu z innymi genami i czynnikami środowiskowymi.
Badania pokazały, że odziedziczenie dwóch kopii tej wersji genu (od obojga rodziców) ponad dwukrotnie zwiększyło ryzyko rozwoju zaburzeń ze spektrum autyzmu u dziecka.
W przypadku rodziców dzieci z autyzmem o podłożu genetycznym można wykonać badania genetyczne w celu określenia prawdopodobieństwa pojawienia się autyzmu u kolejnych dzieci. Dlatego pary, które planują ciążę, a mają w swoich rodzinach osoby z autyzmem (dzieci, rodziców, siostry, braci, dziadków, ciotki, wujków, siostrzenice i siostrzeńców), powinny ocenić prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z tymi zaburzeniami. Monitorowane pod kątem objawów autyzmu powinno być również młodsze rodzeństwo dzieci z podobnymi problemami.
Na co zwracać uwagę? Na zdiagnozowany autyzm, ale i ADHD, padaczkę, trudności uczenia się, niepełnosprawność intelektualna, schizofrenia czy zaburzenia osobowości. Znajomość historii rodziny może pomóc lekarzowi w obserwacji dziecka pod kątem wczesnych objawów autyzmu.
