Kaszel w większości przypadków kojarzony jest z infekcją wirusową lub bakteryjną. Przeziębienie to jednak nie jedyna sytuacja kliniczna, przy której dziecko może zmagać się z tym objawem. Przede wszystkim warto zastanowić się, jaka jest geneza kaszlu i jaką role pełni w naszym organizmie. Warto też wiedzieć, kiedy iść z kaszlącym dzieckiem do lekarza.
Spis treści
- Przyczyny kaszlu u dzieci
- Rodzaje kaszlu u dziecka
- Kiedy kaszel jest dla dziecka niebezpieczny?
- Kiedy należy udać się do lekarza?
- Domowe sposoby na kaszel u dziecka
Przyczyny kaszlu u dzieci
Kaszel to rodzaj odruchu, który występuje w odpowiedzi na drażnienie zakończeń nerwowych znajdujących się w całym układzie oddechowym. Odruch ten może być wywołany przez bodziec mechaniczny, czyli przykładowo w momencie, kiedy dziecko zachłyśnie się ciałem obcym, np. klockiem lego, przez bodziec chemiczny, np. drażniący dym tytoniowy czy też fizyczny taki jak chłodne powietrze.
Kaszel ma jedną zasadniczą funkcję – usunięcie z dróg oddechowych potencjalnego zagrożenia oraz oczyszczenie ich z różnego rodzaju mikroorganizmów, zalegającej wydzieliny lub ciał obcych. Z tego też powodu objaw ten obecny jest podczas stanów zapalnych lokalizujących się w obrębie układu oddechowego. Do sytuacji takich dochodzi m.in. przy przeziębieniu, zapaleniu krtani, zapaleniu oskrzeli i oskrzelików czy też zapaleniu płuc.
Przyczyny nieinfekcyjne kaszlu to m.in. astma oskrzelowa i alergie wziewne, narażenie na zanieczyszczone powietrze i dym tytoniowy, zalegające w drogach oddechowych ciało obce, refluks żołądkowy, mukowiscydoza, pierwotna dyskineza rzęsek., a także niektóre nowotwory.
Czytaj również: Kaszel u dziecka: prawdy i mity o uporczywym kaszlu u dziecka
Kaszel u niemowlaka: jak pomóc pokasłującemu niemowlęciu?
Rodzaje kaszlu u dziecka
Identyfikacja rodzaju kaszlu oraz jego charakteru może niekiedy pomóc w zdiagnozowaniu przyczyny jego występowania. Istnieje kilka podziałów którymi posługują się lekarze na całym świecie.
Pierwszym z nich jest podział kaszlu na ostry oraz przewlekły. Kaszel ostry trwa do 3 tygodni i najczęściej wynika z trwającej infekcji dróg oddechowych. Pamiętaj, że mimo iż przeziębienie trwa z reguły kilka dni, to kaszel może towarzyszyć dziecku jeszcze przez kilkanaście następnych dni (tzw. kaszel reaktywny).
Innymi potencjalnymi przyczynami ostrego kaszlu mogą być zachłyśnięcia, zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli czy też alergia. Z kaszlem przewlekłym mamy do czynienia, kiedy trwa on dłużej niż 3 tygodnie. W takiej sytuacji wymagane jest wdrożenie dokładniejszej diagnostyki, która powinna odbywać się w wyspecjalizowanym ośrodku.
Potencjalnymi przyczynami takiego kaszlu są astma, zalegające ciało obce, mukowiscydoza, pierwotna dyskineza rzęsek, zaburzenia na tle psychicznym (tzw. kaszel psychogenny), wady anatomiczne w budowie dróg oddechowych, a także niektóre nowotwory lokalizujące się w klatce piersiowej.
Innym podziałem jest również ten dzielący kaszel na suchy oraz mokry, czyli inaczej produktywny. Kaszel suchy występuje w sytuacjach, kiedy nie dochodzi do produkcji dużych ilości wydzieliny w drogach oddechowych, czyli np. przy infekcjach górnych dróg oddechowych czy też astmie.
Kaszel mokry pojawia się w sytuacjach, w których organizm próbuje pozbyć się zalegającej w drogach oddechowych gęstej wydzieliny. W przypadku dzieci do sytuacji takich dochodzi m.in. w przypadku bakteryjnego zapalenia płuc, w mukowiscydozie czy też zapaleniu zatok przynosowych.
Istnieją także charakterystyczne typy kaszlu. Przykładem może być tzw. „szczekający” kaszel, który występuje w przypadku zapalenia krtani u małych dzieci. Pojawia się z reguły w godzinach późnonocnych, łagodzi go natomiast zimne powietrze. Innymi przykładem może być kaszel towarzyszący krztuścowi. Charakteryzuje się on napadami trwającymi kilkadziesiąt sekund, podczas których dziecko staje się sine, nie może oddychać, a w skrajnych przypadkach może prowokować wymioty.
Kiedy kaszel jest dla dziecka niebezpieczny?
Kaszel sam w sobie rzadko kiedy stanowi zagrożenie dla dziecka. Najczęściej męczy on jednak maluszka fizycznie i psychicznie, co negatywnie wpływa na jakość jego snu oraz codzienne funkcjonowanie. Mimo to jednak, kaszel spełnia konkretne funkcje, dlatego też w przypadku dzieci rzadko kiedy lekarze decydują się na wdrożenie leczenia przeciwkaszlowego.
Sam kaszel bywa niebezpieczny dla dziecka w takich chorobach jak np. krztusiec. W jego przebiegu dojść może nie tylko do niedotlenienia, ale także wymiotów, a w skrajnych przypadkach również złamania żeber. Szczekający kaszel towarzyszący zapaleniu krtani może bardzo mocno nastraszyć rodziców.
W takiej sytuacji warto otworzyć okno lub ubrać dziecko i wyjść na kilka minut na balkon. Chłodne powietrze zmniejsza obrzęk dróg oddechowych i w ten sposób łagodzi nieco kaszel.
Znacznie poważniejszym zagrożeniem dla dziecka może być potencjalna przyczyna wystąpienia kaszlu, gdyż w niektórych jednostkach chorobowych swoiste leczenie powinno być wdrożone najszybciej jak to tylko możliwe.
Kiedy należy udać się do lekarza?
Choć w niektórych przypadkach leczenie dziecka, któremu doskwiera kaszel, można skutecznie prowadzić w warunkach domowych, to są sytuacje, w których wizyta u lekarza jest konieczna. Z pewnością należy udać się do pediatry w momencie, kiedy oprócz kaszlu, maluszkowi towarzysz wysoka gorączka niereagująca na leki przeciwgorączkowe.
Bardzo niepokojącym objawem jest także sinica, która objawia się najczęściej jako zasinienie wokół ust dziecka i świadczy o niedotlenieniu. Również nagła zmiana zachowania dziecka jest wskazaniem, aby jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
Pamiętaj jednak, że to Ty jako mama najlepiej znasz swoje dziecko. Jeżeli więc niepokoi Cię jego zachowanie lub stan ogólny, zawsze lepiej dmuchać na zimne i udać się z maluszkiem do pediatry.
Czytaj również: Inhalacje na kaszel - jak je wykonać i kiedy stosować?
Suchy kaszel w nocy - jakie są przyczyny nocnego kaszlu u dzieci i jak sobie z nim radzić?
Domowe sposoby na kaszel u dziecka
W niektórych sytuacjach w leczeniu dziecka konieczne jest zastosowanie specjalistycznych leków na receptę. Jest jednak wiele „domowych” sposobów, które z pewnością przyniosą ulgę maluszkowi w walce z kaszlem. Przede wszystkim zadbaj o to, aby powietrze w domu było odpowiednio nawilżone.
Nie potrzebujesz do tego specjalnego urządzenia, wystarczy, że zapewnisz swojemu dziecku inhalacje z soli fizjologicznej. Jeżeli kaszel jest mokry, możesz zastosować leki mukolityczne zawierające acetylocysteinę, mającą za zadanie rozrzedzić zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę.
Chociaż leki przeciwkaszlowe są niewskazane, to w przypadku męczącego suchego kaszlu skutecznie utrudniającego życie maluszka, można zastosować po konsultacji z lekarzem łagodne leki przeciwkaszlowe. W przypadku, jeżeli objawem towarzyszącym jest zatkany nos, możesz zastosować przez parę dni krople do nosa zawierające ksylometazolinę. Rozrzedzenie kataru samo w sobie może skutecznie złagodzić dolegliwości związane z kaszlem.
Jeżeli natomiast obecna jest także gorączka i inne objawy infekcji, podaj dziecku leki przeciwgorączkowe oraz przeciwbólowe.
