Nadmierna potliwość, nazywana również hyperhydrozą, to stan wynikający z nadczynności gruczołów potowych, a co za tym idzie nadmiernego wytwarzania potu. Podstawowym zadaniem potu jest zapobieganie przegrzewaniu się organizmu i utrzymywanie względnie stałej temperatury ciała człowieka.
Czy nadmierna aktywność gruczołów potowych to powód do zmartwień? Dlaczego dziecko budzi się zlane potem i dlaczego niektórzy dorośli ciągle mają wilgotne dłonie?
Spis treści
- Czym jest nadmierna potliwość?
- Jakie są przyczyny nadmiernej potliwości?
- Nadmierna potliwość – co powinno nas zaniepokoić?
- Nadmierna potliwość a nocne poty
- Jakie badania należy wykonać przy nadmiernej potliwości?
- Leczenie nadmiernej potliwości
Czym jest nadmierna potliwość?
Najwięcej gruczołów potowych znajduje się na powierzchniach dłoni, stóp, dole pachowym czy też czole. Nie oznacza to jednak, że znajdują się one tylko w wymienionych obszarach. Gruczoły potowe znajdują się bowiem na całym ciele człowieka, co umożliwia im efektywne chronienie organizmu przed przegrzaniem.
Nadmierna potliwość może mieć postać uogólnioną, kiedy dotyczy całego ciała, lub ograniczać się jedynie do jego konkretnego fragmentu, np. stóp czy dłoni.
Czytaj również: Upały, pot i... obtarte uda. Jak je szybko zaleczyć? Znamy sposoby na obtarte uda
Pocenie główki u niemowlaka: co robić, gdy niemowlę poci się podczas karmienia i snu? [PORADNIK]
Jakie są przyczyny nadmiernej potliwości?
Zarówno w przypadku dzieci jak i dorosłych, przyczyny nadmiernej potliwości mogą być pierwotne, a więc o nie do końca możliwej do zidentyfikowania przyczynie, a także wtórne, będące jednym z objawów innej choroby. Szacuje się, że na nadmierną potliwość może cierpieć od 0,5% dzieci do nawet 1,5% nastolatków.
Wśród najczęstszych przyczyn nadmiernej potliwości u dzieci i dorosłych wymienia się:
- infekcje przebiegające z gorączką,
- choroby skóry,
- niedobory witaminy D3,
- alergie,
- zaburzenia jonowe,
- nadczynność tarczycy,
- hipoglikemie
- choroby nowotworowe
- wady serca.
Nadmiernej potliwości sprzyja również otyłość, dlatego warto przed wdrożeniem specjalistycznej diagnostyki zadbać o unormowanie masy ciała. Zdarza się również, że wydzielanie potu w zbyt dużych ilościach ma miejsce w przypadku sytuacji stresowych, takich jak np. publiczne wystąpienie. Mówi się wtedy o tzw. podłożu psychogennym.
Nadmierna potliwość może być również związana oczywiście ze zbyt częstym przegrzewaniem organizmu m.in. w sytuacjach nieprawidłowego doboru ubrań do panującej temperatury. Stanem fizjologicznym, w którym dochodzi do nadmiernej produkcji potu jest również ciąża. Nadmierna potliwość może także towarzyszyć dojrzewaniu w przypadku nastolatków.
Nadmierna potliwość – co powinno nas zaniepokoić?
Jako że nadmierna potliwość może być oznaką innej niebezpiecznej choroby, powinnaś zwrócić szczególną uwagę na inne objawy towarzyszące. Symptomami takimi mogą być brak apetytu i pragnienia, drżenie rąk, zaburzenia świadomości, zasinieni skóry, szczególnie na dłoniach, stopach oraz wokół ust czy też przewlekające się stany podgorączkowe.
Bardzo ważne jest również abyś obserwowała, czy powiększeniu nie uległy także węzły chłonne, szczególnie te zlokalizowane na szyi, nad obojczykami czy pod pachami. Pamiętaj także, że jako mama znasz swoje dziecko najlepiej. Jeżeli zatem oprócz nadmiernej potliwości zaniepokoją cię również inne symptomy mogące świadczyć, że coś złego dzieje się z dzieckiem, nie czekaj i jak najszybciej udaj się do lekarza.
Nadmierna potliwość a nocne poty
Szczególnie niepokojącym objawem, zarówno w przypadku dorosłych i dzieci, związanym z nadmierną potliwością, są nocne poty. Są one zaliczane do grupy tzw. objawów B. Oprócz nocnych potów do grupy tej zaliczana jest również utrata masy ciała oraz przewlekająca się gorączka.
Symptomy te mogą świadczyć o chorobie nowotworowej, głównie chłoniaku Hodgkina, ale również o innych chłoniakach oraz białaczkach. W takich sytuacjach dziecko może mieć również powiększone węzły chłonne oraz uskarżać się na ogólne zmęczenie.
Jeżeli dziecko lub dorosły skarży się na nocne poty, warto upewnić się, czy w pokoju nie panuje zbyt wysoka temperatura, a piżama jest do niej dostosowana. Może okazać się, że nadmierna potliwość występująca w nocy, spowodowana jest przegrzaniem organizmu, nie zaś poważną choroba.
Bardzo często przyczyną nadmiernej produkcji potu może być również pościel ze sztucznego i nieoddychającego materiału. Niekiedy nocne poty mogą być wywołane także przez czynniki psychogenne takie jak np. nadmierny stres.
Jakie badania należy wykonać przy nadmiernej potliwości?
Podczas diagnostyki przyczyn nadmiernej potliwości potrzebne są niekiedy dodatkowe badania. Pamiętaj, aby przed ich wykonaniem zasięgnąć opinii lekarza, który z pewnością doradzi, jakie badania z krwi należy wykonać, aby wyjaśnić, z czego może wynikać nadprodukcja potu. Do najważniejszych zaliczamy:
- morfologię krwi obwodowej
- hormony tarczycy
- hormon tyreotropowy (TSH)
- glukozę na czczo
- białko c-reaktywne (CRP)
- elektrolity
Czytaj również: Antyperspirant bez aluminium - czy w ciąży trzeba stosować dezodoranty bez aluminium?
Morfologia krwi u dziecka - interpretacja wyników badań krwi, normy, przekroczenia
Te kosmetyki na lato musisz mieć w swojej kosmetyczce! Zobacz co warto kupić i dlaczego
Leczenie nadmiernej potliwości
W leczeniu nadmiernej potliwości zarówno u dzieci jak i u dorosłych należy przede wszystkim wykluczyć przyczyny wtórne, a więc choroby, w przypadku których nadpotliwość jest jedynie objawem, a nie choroba samą w sobie. W przypadku zdiagnozowania choroby, która potencjalnie objawiać może się nadmierną produkcją potu, lekarz przede wszystkim będzie leczył właśnie ją.
W przypadku, gdy przyczyna nie została zdefiniowana, jedyną szansą pomocy jest leczenie objawowe, mające na celu ograniczenie produkcji potu.
Jednym ze sposobów leczenia jest stosowanie blokerów potu, czyli preparatów z chlorkiem glinu. Są one dostępne w aptekach w postaci maści czy też dezodorantów. Zasada ich działania jest bardzo prosta, gdyż chlorek glinu zamyka przewody, którymi pot wydostaje się na powierzchnie skóry.
Z tego też powodu, po zaprzestaniu ich stosowania problem stosunkowo szybko nawraca. Dużym plusem stosowania blokerów potu jest to, że są to preparaty bezpieczne.
Innym sposobem mającym na celu ograniczenie wydzielania potu jest zastosowanie leków antycholinergicznych. Oddziałują one na receptory dla acetylocholiny umieszczony w obrębie gruczołu potowego blokując go. Tym samym zapobiegają pobudzeniu gruczołu do produkcji potu w nadmiernych ilościach.
Ich zastosowanie u dzieci jest trudne z powodu potencjalnych działań ubocznych takich jak suchość w ustach, zaparcia czy też tachykardia.
Skutecznym sposobem w walce z nadmierną potliwością jest również jonoforeza. Zabieg ten polega na porażeniu kanałów jonowych znajdujących się w gruczołach potowych, a tym samym zmniejszeniu ich aktywności. Aby uzyskać pożądany efekt, zabieg jonoforezy należy powtórzyć ok. 8-10 razy.
Sposób ten najczęściej wykorzystywany jest przy nadmiernej potliwości dłoni oraz stóp, gdyż do jego wykonania potrzebne jest zanurzenie danej części ciała w wodzie lub roztworze glikopirolanu. Z oczywistych względów metoda ta nie może być używana w przypadku nadmiernej potliwości dołu pachowego czy całego ciała.
Do innych sposobów leczenia nadmiernej potliwości należą wstrzyknięcia toksyny botulinowej czy w niektórych przypadkach leczenie chirurgiczne. Pamiętaj jednak, że to lekarz ostatecznie podejmuje decyzje, który sposób leczenia jest najbardziej odpowiedni w danej sytuacji.
