Wspomniane badanie zostało przeprowadzone 14-28 lutego 2022 r. na próbie 306 specjalistów, z czego 40 proc. to psycholodzy oraz pedagodzy szkolni.* Jego założeniem było opracowanie szczegółowego raportu nt. kondycji psychologicznej dzieci i młodzieży po dwóch latach funkcjonowania w pandemicznej rzeczywistości: zdalnego nauczania, obostrzeń, kwarantanny, ograniczenia kontaktu z rówieśnikami. Wyniki badania pokazują olbrzymią skalę problemu.
Przeczytaj: Depresja u dzieci – objawy. 5 sygnałów, które świadczą o depresji dziecka
Spis treści
- Coraz więcej dzieci potrzebuje wsparcia specjalisty
- Pandemia najbardziej dotknęła nastolatków
- Zaskakujące plusy zdalnego nauczania
- Potrzeba systemowego wsparcia dzieci i młodzieży
Coraz więcej dzieci potrzebuje wsparcia specjalisty
Z badania wynika, że 87 proc. psychologów i pedagogów zauważyło, że stan psychiczny i emocjonalny dzieci w okresie pandemii uległ wyraźnemu pogorszeniu. 78 proc. z nich wprost mówi o tym, że w ostatnim czasie więcej małych pacjentów zgłosiło się do nich o pomoc.
Przeprowadzona ankieta wykazała, że doświadczenia czasu pandemii mają wg badanych silny związek ze wzrostem liczby przypadków depresji wśród dzieci i młodzieży (twierdzi tak aż 67 proc. badanych specjalistów) oraz uzależnień od technologii (59 proc.) i wzrostem zaburzeń lękowych (54 proc.).
Pandemia najbardziej dotknęła nastolatków
Co ciekawe najwięcej trudności w funkcjonowaniu dzieci i młodzieży w ciągu ostatnich dwóch lat szkolnych było zgłaszanych w grupie młodzieży w wieku 13-16 lat.
Przeczytaj: Depresja młodzieńcza - jak objawia się depresja i jak pomóc choremu nastolatkowi?
Badanie pozwoliło wyodrębnić trzy najczęściej zgłaszane przez dzieci i młodzież trudności związane z nauczaniem zdalnym:
- trudności z samoregulacją w uczeniu się (samodzielne organizowanie procesu uczenia się, trudności z motywacją) – 88 proc.
- izolacji od ludzi – 63 proc.
- trudności sprzętowych i braku odpowiednich warunków do nauki w domu – 48 proc.
Ankietowani specjaliści są zgodni, że w czasie edukacji w trybie zdalnym uczniom najbardziej brakowało bezpośredniego kontaktu z koleżankami/kolegami z klasy/szkoły (uważa tak 88 proc.).
Zaskakujące plusy zdalnego nauczania
Wśród szeregu negatywnych skutków pandemii pojawiły się także pozytywne konsekwencje izolacji i zdalnego nauczania. Wśród plusów uczniowie najczęściej wskazywali zmniejszenie stresu szkolnego (uważa tak 53 proc.), możliwość zadbania o dłuższy sen (45 proc.) i więcej wolnego czasu, który można wykorzystać dla siebie np. na rozwijanie pasji (ponad 37 proc.).
Ponadto zdaniem 22 proc. badanych pozytywną konsekwencją ostatnich dwóch lat doświadczania pandemii wskazywaną przez dzieci i młodzież jest docenienie szkoły i pracy nauczycieli oraz rozwinięcie nowych umiejętności.
Przeczytaj również: Uśmiechnięta depresja - problemy, których nie widać
Potrzeba systemowego wsparcia dzieci i młodzieży
Obraz sytuacji, jaki kształtują wyniki raportu dowodzi, że niezbędne jest podjęcie działań systemowych, które pomogą dzieciom i młodzieży uporać się z bagażem doświadczeń ostatnich dwóch lat. Niemniej jednak, jak zauważa dr Karolina Appelt z Wydziału Psychologii i Kognitywistyki UAM - W obecnej sytuacji tak dużych potrzeb żaden system, nawet najlepiej funkcjonujący, nie wytrzymałby takiego zapotrzebowania i z całą pewnością obecna sytuacja wymaga też uruchomienia naturalnych zasobów wsparcia, które mamy w najbliższych środowiskach, czyli w środowisku rodzinnym i szkolnym.
Autorzy raportu podkreślają znaczenie kontaktu z nauczycielem i jego umiejętności związane z wykorzystywaniem prostych i stosunkowo łatwo dostępnych form pomocy, takich jak rozmowy z podopiecznymi czy organizowanie zajęć integracyjnych. - Ważne, aby wychowawcy mieli świadomość roli, jaką pełnią, ale też, żeby wspierać ich poczucie kompetencji w tym obszarze, żeby mieli poczucie, że mają wystarczające zasoby, środki, możliwości, umiejętności, aby takiej pomocy udzielać – dodaje dr Karolina Appelt.
W obliczu kolejnego wyzwania, jakim stała się wojna w Ukrainie, zadania te wydają się mieć kluczowe znaczenie.
*Badanie dotyczące stanu psychicznego dzieci i młodzieży po dwóch latach pandemii przeprowadził zespół redakcji magazynu Małe Charaktery ze wsparciem naukowców z Wydziału Psychologii i Kognitywistki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
