Spis treści
- Najpopularniejsze alergeny wywołujące alergie pokarmowe
- Objawy alergii pokarmowej
- Jak zdiagnozować alergię pokarmową?
- Testy skórne najpopularniejszym rodzajem testów na alergię
- Testy prowokacyjne
- Dieta testująca
- Dieta eliminacyjna
- Leczenie alergii pokarmowej
- Leki łagodzące objawy alergii
- Zapobieganie alergii pokarmowej
- Szczepienie dzieci z alergią pokarmową
- Polecamy wideo: Alergie pokarmowe u dzieci
Najpopularniejsze alergeny wywołujące alergie pokarmowe
Nie do końca poznano właściwości fizyko-chemiczne odpowiadające za zdolność uczulania. Nadal trwają badania starające się znaleźć odpowiedź na pytanie, dlaczego tylko niektóre pokarmy mają właściwości alergizujące. Oto lista najczęstszych sprawców alergii pokarmowej:
Pierwszym obcogatunkowym pokarmem, które otrzymuje dziecko są właśnie mieszanki mleczne. Nie należy wprowadzać ich zbyt wcześnie, gdyż zwiększa to możliwość wystąpienia alergii. Nieprawidłowe reakcje obserwuje się aż u 20% niemowląt. Właściwości uczulające wykazuje ponad 40 różnych białek mleka krowiego (np. beta-laktoglobulina, kazeina). Ponadto ze względu na zawartość białek surowiczych, dzieci z alergią na mleko, mogą mieć objawy również po zjedzeniu wołowiny. Należy również pamiętać, że pomiędzy białkami mleka krowiego, koziego i owczego zachodzą reakcje krzyżowe.Alergia i nietolerancja białka mleka krowiego są typowe w okresie niemowlęcym i wczesnodziecięcym i raczej rzadko ujawniają się u dorosłych. Często jest to pierwszy wyraz atopii.
- Jajko kurze
Białko ma znacznie silniejsze właściwości alergizujące niż żółtko i już w śladowych ilościach może powodować groźne odczyny alergiczne: obrzęk wargi i krtani, ciężką biegunkę, wymioty, pokrzywkę, astmę. Przy silnej alergii należy unikać także produktów do których wytworzenia używane są jajka: ciasta, majonez, kluski itp. Żółtko ma mniejszy potencjał alergizujący i jednocześnie stanowi bardzo istotny element diety: chroni przed niedokrwistością, krzywicą u dzieci . Z tego powodu nawet przy podejrzeniu alergii na jajka niechętnie całkowicie eliminujemy je z diety.
- Pszenica
Alergia na pszenicę zmusza do wyeliminowania z jadłospisu bardzo dużej grupy produktów. Stosuje się wtedy dietę bezglutenową. Jednak alergia na zboża to nie to samo co celiakia! Przede wszystkim może ustępować z czasem, dlatego należy obserwować dziecko i jeżeli objawy minęły, można zrezygnować z diety.
- Ryby
Mogą wywoływać niezwykle niebezpieczne reakcje pokarmowe, skórne i oddechowe. Nie tylko spożycie alergenu, ale nawet dotyk lub zapach może indukować objawy.
- Owoce
Najsilniej uczulają cytrusy, truskawki, melony. Ponadto surowe owoce znacznie silniej alergizują niż gotowane. Głównym objawem są zmiany skórne u dziecka.
- Orzeszki
Taka alergia zwykle utrzymuje się całe życie i może dawać groźne reakcje podobnie jak alergeny ryb.
Objawy alergii pokarmowej
- skóra - zaczerwienienie, pokrzywka; pokrzywka u dzieci zwykle znika w ciągu 24 godzin, jednak u maluchów, które drapią się w sposób niekontrolowany, niesie ryzyko wtórnej infekcji;
- oczy - alergiczne zapalenie spojówek; stanowi bardzo uciążliwy objaw, który może utrzymywać się długi czas;
- alergiczny nieżyt nosa - charakterystyczny jest cieknący katar z dużą ilością wodnistej wydzieliny, zatkany nos z powodu obrzęku, częste kichanie, świąd; często współistnieje z zapaleniem spojówek;
- astma alergiczna - drogi oddechowe są nadwrażliwe i w odpowiedzi na alergeny następuje ich zwężenie;
- obrzęk Quinckego - może być bardzo bolesny, ponieważ uciska nerwy w skórze i pod nią; jest to stan wymagający bezwzględnej pomocy lekarskiej;
- wstrząs anafilaktyczny - jest to najpoważniejsza manifestacja alergii, która bez fachowej pomocy może nawet zakończyć się zgonem; dochodzi do gwałtownego spadku ciśnienia, duszności, kołatania serca, wymiotów, obrzęków, utraty świadomości;
- obszar żołądkowo-jelitowy - biegunka, wymioty;
- jama ustna - swędzenie, podrażnienie błony śluzowej, spuchnięty język;
Jak zdiagnozować alergię pokarmową?
Podstawę każdej diagnozy stanowi wnikliwie przeprowadzony wywiad chorobowy. Możliwe, że rodzicom uda się skojarzyć występowanie objawów ze spożywaniem konkretnego produktu lub też występowanie w określonych sytuacjach. Wywiad rodzinny jest również bardzo ważny. Gdy jedno z rodziców ma objawy alergii, dziecko w 40% będzie obciążone alergią. Ryzyko wzrasta aż do 65% przy dwojgu obciążonych rodzicach. Przy tym objawy u potomstwa mogą się różnić od tych obserwowanych u rodziców. Kiedy wykonać testy alergiczne? Jeśli rodzice są alergikami i u dziecka również podejrzewamy alergię.
Testy skórne najpopularniejszym rodzajem testów na alergię
Testy skórne stanowią najczęściej wykorzystywane badanie na alergię. Jednoczasowo można badać reakcję na wiele różnych alergenów. Można je wykonać w różny sposób:
- Test śródskórny - roztwór zawierający alergeny wstrzykuje się śródskórnie w okolicy pleców lub przedramion
- Test punktowy - kroplę alergenu nanosi się na skórę, następnie nakłuwa się powierzchnię skóry
- Test prick by prick - najpierw należy nakłuć igłą odpowiedni produkt spożywczy a następnie zadrasnąć skórę
- Test RAST - polega na poszukiwaniu we krwi pacjenta przeciwciał IgE. Należy jednak pamiętać, że wzrost tych przeciwciał nie jest swoisty tylko dla alergii, dlatego sam wynik testu RAST ma niewielką wartość diagnostyczną. Dopiero w połączeniu z wywiadem i testami skórnymi wnosi cenne informacje.
Testy prowokacyjne
Testy prowokacyjne w zależności od objawów jakie dominują, stosuje się testy spojówkowe, nosowe, dróg oddechowych i pokarmowe. Wykonuje się je w celu potwierdzenia wywiadu alergicznego, testów skórnych i badań serologicznych. Są pomocne w kwalifikacji do odczulania oraz jego monitorowania. Ze względu na ryzyko wystąpienia groźnej reakcji anafilaktycznej, testy prowokacyjne mogą być przeprowadzane jedynie przez specjalistę alergologa.
Dieta testująca
Dieta testująca pozwala zidentyfikować konkretny alergen wywołujący objawy alergii pokarmowej. Trzeba zacząć od wyciszenia symptomów. W tym celu przez kilka dni należy spożywać tylko od trzech do czterech, ubogich w alergeny, produktów: ryż, ziemniaki, cukier, sól. W zależności od intensywności objawów potrzeba różnie długiego czasu, zwykle 4-5 dni. Następnie rozszerza się dietę o kolejne produkty ubogie w alergeny: mięso wołowe, jagnięce, cukinię, ogórki, kapustę pekińską, czarną herbatę. Jeśli żadne objawy nie pojawiają się, kontynuuje się taką dietę przez 1-4 tygodnie.
Suplementacja witamin i minerałów pozwala zapobiec niedoborom. Następnie stopniowo dodaje się kolejne grupy produktów podejrzane o wywołanie alergii i testuje je przez 4 dni, następnie przyłącza się kolejne i kolejne, aż do wystąpienia objawów. Gdy zaobserwujemy objawy alergii, na stałe eliminujemy taki produkt z diety i testujemy kolejne. Dieta testująca jest najpewniejszym sposobem identyfikacji sprawcy alergii. Jednak jest to bardzo wymagające narzędzie diagnostyczne, potrzeba pokładów cierpliwości i ogromnej dokładności podczas przygotowywania posiłków.
Dieta eliminacyjna
Dieta eliminacyjna jest właściwie odwróceniem diety testującej. Systematycznie usuwamy z jadłospisu podejrzane produkty do momentu uzyskania poprawy. Wyróżnia się 12 grup produktów, które należy odstawiać w odstępach tygodniowych. Po zidentyfikowaniu grupy należy przeprowadzić jeszcze testy prowokacyjne w poszukiwaniu konkretnego składnika.
Leczenie alergii pokarmowej
Najprostszą i najskuteczniejszą metodą leczenia alergii pokarmowej jest eliminacja alergenu z diety. Problem pojawia się gdy alergen występuje w wielu produktach spożywczych. Kolejną przeszkodą jest występowanie alergii krzyżowych. Na przykład gdy pacjent oprócz reakcji na orzechy, manifestuje również nadwrażliwość na pyłki orzechów laskowych. W takiej sytuacji całkowita eliminacja okazuje się niemożliwa.
Rozwiązaniem jest odczulanie czyli "odwrażliwienie" organizmu na działanie alergenu. Polega na podawaniu bardzo małych dawek alergenu i ich stopniowe zwiększanie. Jest to próba przyzwyczajenia układu odpornościowego do obecności alergenu. Mechanizm tego zjawiska nie jest do końca poznany, jednak obserwuje się jego znaczną skuteczność. Przed przystąpieniem do odczulania należy jednoznacznie zidentyfikować alergen i wykluczyć niealergiczne przyczyny.
Leki łagodzące objawy alergii
- leki przeciwhistaminowe, stosowane miejscowo lub ogólnie, to podstawowe leki stosowane w celu kontroli objawów alergii
- kromoglikan sodowy jest przydatny głównie w alergiach wziewnych, ale sprawdza się u pacjentów z alergiami krzyżowymi
- substancje obkurczające naczynia
- kortykosteroidy
Zapobieganie alergii pokarmowej
Wiele badań wskazuje na wpływ diety kobiet w ciąży na rozwój alergii u dziecka. Należy opracować zdrową, zbilansowaną dietę odpowiednią zarówno dla matki jak dla dziecka.
Jeszcze bardziej istotne wydaje się żywienie noworodka i niemowlęcia. Wszelkie rekomendacje kładą duży nacisk na płynące dla dziecka korzyści z karmienia piersią. Kobiece mleko stanowi unikalne źródło składników odżywczych, ale także substancji o właściwościach immunologicznych.
18 cennych informacji o karmieniu piersią >>
Szczepienie dzieci z alergią pokarmową
W kontekście szczepienia dzieci z alergią, istotne znaczenie ma rodzaj alergii. Może zdarzyć się, że u pacjenta występuje alergia na konkretny składnik danej szczepionki, co jest oczywiście przeciwwskazaniem do jej wykonania. Jednak występowanie innych alergii nie może być powodem do rezygnacji ze szczepienia dziecka. Ponieważ nawet w obliczu częstszego występowania u alergików lekkich odczynów poszczepiennych ( zaczerwienienie, obrzęk w miejscu wkłucia, swędzenie, gorączka, osłabienie), korzyści płynące ze szczepień są istotniejsze.
Na szczególną uwagę zasługuje alergia na białko jaja kurzego, ponieważ niektóre szczepionki są hodowane na zarodkach drobiu. Dlatego należy zrezygnować ze szczepienia tych pacjentów przeciwko żółtej febrze oraz grypie.
Nietolerancja laktozy u dziecie: przyczyny, objawy, leczenie
