Wirus RS (RSV) w ostatnich latach był jedną z głównych przyczyn hospitalizacji niemowląt i małych dzieci. Mówiło się wręcz o epidemii, która pojawiła się niemal natychmiast po wyciszeniu pandemii koronawirusa. Dla dorosłych, wirus RSV nie jest aż tak groźny, ale w przypadku malutkich dzieci i osób starszych - zagrożenie i jego skutki są porównywalne do Covid-19. Szczególnie narażone na infekcję RSV i jej niebezpieczny przebieg są wcześniaki, dzieci z niską masą urodzeniową oraz dzieci z wadami rozwojowymi, których układ oddechowy i immunologiczny nie jest dojrzały, a przez to bardziej podatny na drobnoustroje.
Ponieważ badania nad szczepionką przeciw RSV wciąż trwają, jedyną opcją zapobiegania infekcji u dzieci przedwcześnie urodzonych i chorych jest immunizacja, która polega na podawaniu dziecku gotowych przeciwciał przeciwko wirusowi RS. Ten rodzaj profilaktyki, stosowany na całym świecie, w naszym kraju dostępny był dotąd dla określonej grupy pacjentów: wyłącznie dla dzieci najbardziej niedojrzałych i chorujących na dysplazję oskrzelowo-płucną, będącą skutkiem leczenia zaburzeń oddychania, która sprzyja zakażeniom.
Spis treści
- Program lekowy miał duże ograniczenia
- Kto zyska na nowym programie?
- Dlaczego wrzesień?
- Zmiany w programie lekowym
Program lekowy miał duże ograniczenia
O poszerzenie grupy małych pacjentów, dla których dostępna byłaby bezpłatną immunizacja walczyły środowiska lekarskie, między innymi kardiolodzy dziecięcy i neonatolodzy oraz rodzice dzieci skupiający się w rożnego rodzaju fundacjach i lobbujący za zmianami w programie profilaktyki RSV. Dopięli swego: 1 września rusza nowy, zmieniony program immunoprofilatyki, który ucieszył wszystkich zainteresowanych.
– Wirus RS jest groźny nie tylko dla wcześniaków, choć wcześniaki ze względu na niedojrzały układ oddechowy są bardzo narażone na ciężki przebieg infekcji. Wirus RS jest równie niebezpieczny dla dzieci z wrodzonymi wadami serca, dzieci z zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi, zespołem Downa czy mukowiscydozą - mówi prof. dr hab. n. med. Ewa Helwich, krajowa konsultant w dziedzinie neonatologi. - Dlatego wspólnie z ekspertami innych specjalności wydaliśmy w ubiegłym roku rekomendacje dotyczące tego, które grupy dzieci powinny być objęte immunoprofilaktyką. W marcu tego roku Ministerstwo Zdrowia rozszerzyło program lekowy i część z tych dzieci została do niego włączona. Nowe kryteria kwalifikacji obejmują również dzieci z dysplazją oskrzelowo-płucną w 2. sezonie zakażeń, co też nas bardzo cieszy - czytamy w informacji prasowej Fundacji Koalicja dla wcześniaka.
Wystąpienie infekcji RSV jest również bardzo niebezpieczne u dzieci z hemodynamicznie istotnymi wadami serca. Jak tłumaczy dr n. med. Maria Miszczak-Knecht, krajowa konsultant w dziedzinie kardiologii dziecięcej, śmiertelność wśród pacjentów z wrodzonymi wadami serca hospitalizowanych z powodu zakażenia RSV jest ok. 24 razy wyższa w porównaniu z pozostałymi dziećmi z tymi wadami, ale bez zakażenia RSV. Dlatego tak istotne było poszerzenie programy profilaktyki o tę grupę pacjentów.
Czytaj również: Sezon zachorowań na RSV coraz bliżej. Oto 6 rzeczy, które o tym wirusie powinna wiedzieć każda matka
Jak niemowlęta i małe dzieci mogą zarazić się RSV? O tym warto pamiętać
Kto zyska na nowym programie?
Zmiany wprowadzone w Programie Profilaktyki zakażeń wirusem RS dotyczą nie tylko dzieci z wrodzonymi wadami serca, ale również wcześniaków. Od tego sezonu zabezpieczane będą również wcześniaki urodzone z małą masą urodzeniową między 33. a 35. tygodniem ciąży - czytamy w informacji prasowej.
– Mała masa urodzeniowa ma niekorzystny wpływ na rozwój poszczególnych układów organizmu dziecka, w tym przede wszystkim na układ oddechowy. To z jaką masą urodzeniową rodzi się wcześniak zależy w dużym stopniu od jego dojrzałości – im wcześniej zakończona ciąża, tym mniejsza masa urodzeniowa. Ale zdarza się, że nawet w 35. tygodniu ciąży, a więc tzw. późne wcześniaki rodzą się z małą masą urodzeniową poniżej 1500 gramów. Ich układ oddechowy jest wtedy bardziej narażony na infekcje niż u dzieci urodzonych w tym samym tygodniu ciąży, ale z większą masą urodzeniową. Ta grupa wcześniaków dołączyła do programu lekowego i będzie mogła otrzymywać immunoprofilaktykę, co jest bardzo ważne i bardzo nas cieszy – powiedziała prof. dr hab. n. med. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka, prezes Fundacji Koalicja dla wcześniaka.
Dlaczego wrzesień?
Data wprowadzenia programu nie jest przypadkowa. – W okresie pandemii zauważyliśmy, że wirus RS zaczął dawać o sobie znać dużo wcześniej, bo już w 2. połowie sierpnia. Ta zmiana sezonowości dotyczy nie tylko Polski, ale również innych krajów w Europie i na świecie. Epidemiolodzy zwracają uwagę, że w tym roku również powinniśmy się przygotować na wzmożone infekcje wywoływane wirusem grypy, COVID-19 i RSV wcześniej, niż to było przed pandemią. A ponieważ najlepiej, aby pierwszą dawkę leku podać jeszcze przed tym, zanim wirusy na dobre zaczną krążyć wokół nas, zdecydowaliśmy, aby zacząć zabezpieczać dzieci już od 1 września, a nie od 1 października, jak to było dotychczas. Dzięki temu nasi pacjenci wcześniej, niż w poprzednich latach uzyskają ochronę i miejmy nadzieję, że unikniemy w ten sposób wielu niepotrzebnych hospitalizacji – powiedziała prof. dr hab. n. med. Ewa Helwich.
Zmiany w programie lekowym
Nowe zasady programu bezpłatnej immunoprofilaktyki w ramach programu lekowego obejmuje dzieci, które:
- w momencie rozpoczęcia immunizacji nie ukończyły 1. roku życia i urodziły się w wieku ciążowym poniżej 28. tygodni,
- w momencie rozpoczęcia immunizacji nie ukończyły 2. roku życia i mają dysplazję oskrzelowo-płucną, (zabezpieczenie również w 2. sezonie zakażeń – zmiana od sezonu zakażeń 2023/24)
- w momencie rozpoczęcia immunizacji nie ukończyły 2. roku życia – dzieci z hemodynamicznie istotną wadą serca z:
- jawną niewydolnością serca, utrzymującą się pomimo leczenia farmakologicznego
- lub umiarkowanym lub ciężkim wtórnym nadciśnieniem płucnym
- lub siniczymi wadami serca, z przezskórnym utlenowaniem krwi tętniczej utrzymującej się <90%, (nowa grupa dzieci, które zostały objęte immunoprofilaktyką od sezonu zakażeń 2023/24)
- w momencie rozpoczęcia immunizacji nie ukończyły 6. miesiąca życia i spełniają kryterium:
- wiek ciążowy 29 - 32 tygodni
- lub wiek ciążowy ≤ 35 tygodni oraz mała masa urodzeniowa ≤ 1500 gramów (nowa grupa dzieci, które zostały objęte immunoprofilaktyką od sezonu zakażeń 2023/24)
Profilaktyka polega na podaniu od 3 do 5 dawek leku w miesięcznych odstępach w sezonie zwiększonej zachorowalności, a pierwsza dawka będzie podawana od 1 września (zmiana od sezonu zakażeń 2023/24).
Program Profilaktyki zakażeń wirusem RS będą prowadziły ośrodki neonatologiczne i kardiologiczne w całej Polsce. Ich listę, można znaleźć na stronie Fundacji Koalicja dla wcześniaka https://www.koalicjadlawczesniaka.pl/edukacja/osrodki-realizujace-program-profilaktyki-zakazen-rsv.
