Spis treści
- Filofobia, czyli lęk przed… miłością
- Dlaczego ludzie boją się miłości – przyczyny filofobii
- Unikanie wchodzenia w związki, ale i problemy fizykalne – objawy filofobii
- Konsekwencje filofobii
- Filofobia – czy możliwe jest wyleczenie lęku przed miłością?
Mawia się , że „miłość potrafi przenosić góry” czy że „miłość uskrzydla”. Dla większości ludzi doskonale znane jest słynne uczucie motylków w brzuchu, towarzyszące zwykle gwałtownie pojawiającemu się stanowi zakochania. Dla większości, ale nie dla wszystkich – istnieją bowiem osoby, dla których miłość wcale nie jest wartością pozytywną, a zamiast tego budzi ona w nich patologicznych rozmiarów lęk.
Filofobia, czyli lęk przed… miłością
Termin filofobia wywodzi się z połączenia dwóch greckich słów: filos (tłumaczonego jako kochany lub przyjaciel) oraz phobos (rozumianego jako strach). Filofobia oznacza więc lęk przed miłością (lub zakochaniem się) i zaliczana jest ona do grupy zaburzeń psychicznych z kręgu fobii specyficznych.
Dlaczego ludzie boją się miłości – przyczyny filofobii
To, że istnieje w ogóle możliwość lękania się miłości, może budzić niemałe zdziwienie – w końcu uczucie to jest po prostu pozytywne. Filofobia może być więc dość niezrozumiała dla ogółu społeczeństwa, problem ten jest niestety nie do końca jasny również i dla specjalistów. Podobnie jak w przypadku i innych fobii specyficznych, tak i w przypadku omawianej fobii nie zostały bowiem dotychczas jednoznacznie stwierdzone mechanizmy, które doprowadzają do problemu i stanowią przyczyny filofobii. Istnieje jednak na ten temat kilka różnych hipotez.
Główną teorią dotyczącą tego, co doprowadza do pojawiania się lęku przed zakochaniem się, jest ta, według której przyczyną problemu są przykre, doświadczone w przeszłości, zdarzenia. Mowa tutaj o różnorodnych problemach, które mogą pojawiać się w związkach międzyludzkich, takich jak np. zdrada, śmierć partnera czy rozstanie z wieloletnim partnerem, które skutkowało ciężkim w przebiegu rozwodem. Ludzie, którzy doświadczyli takich zdarzeń, mogą być zniechęceni do wejścia w kolejną relację uczuciową. Jeżeli taki stan rzeczy jest przejściowy, to zwykle nie ma powodów do obaw – po doświadczeniu trudności w związku nie tylko normalne, ale i całkowicie zrozumiałe jest to, że przez pewien czas taki człowiek może woleć pozostawać singlem. Jeżeli jednak niechęć do bardziej zaangażowanych relacji wciąż się utrzymuje, a do tego stale się ona nasila i zaczyna utrudniać człowiekowi zwyczajne funkcjonowanie, to wtedy staje się to już problemem i można to określać jako filofobię.
Do filofobii mogą doprowadzić ciężkie sytuacje, które dotyczyły pary ludzi, ale nie tylko. Możliwe jest bowiem i to, że problem pojawi się u człowieka, który zmagał się z różnymi problemami w dzieciństwie. Na filofobię mogą bowiem cierpieć również i ci ludzie, którzy nie doświadczali wystarczająco dużo miłości od swoich rodziców. Takie osoby – mając w głowie wspomnienia dotyczące ich dzieciństwa – mogą się obawiać związania się z innym człowiekiem, mogą one bowiem mieć przeświadczenie, że w związku, podobnie jak w swojej rodzinie, nie otrzymają oni odpowiedniej ilości ciepła i wsparcia.
W rozważaniach dotyczących przyczyn filofobii bierze się pod uwagę również i pewne obawy, które mogą sprzyjać temu problemowi. Lęk przed miłością może bowiem rozwijać się u tych ludzi, którzy zmagają się z dużymi obawami przed odrzuceniem. Mogą one przybierać aż taki stopień, że właśnie w obawie przed porzuceniem – niejako, żeby uniknąć potencjalnego cierpienia – człowiek całkowicie zrezygnuje z podejmowania jakichkolwiek prób związania się z kimkolwiek.
Filofobia należy do fobii specyficznych, w związku z czym możliwe jest to, iż tendencję do jej występowania można nabywać wraz z odziedziczonymi genami. Co prawda badania na ten temat wciąż nie pozwoliły odnaleźć konkretnych genów, które miałyby być odpowiedzialne za pojawianie się u ludzi lęku przed swoistymi dla ich fobii czynnikami, aczkolwiek zauważalne jest to, że jeżeli ktoś w rodzinie danego człowieka zmaga się z jakąś fobią specyficzną, to ryzyko, że i ten człowiek sam będzie cierpiał na jakąś fobię specyficzną, jest zwiększone. Ta właśnie obserwacja pozwoliła uczonym wysunąć podejrzenie, iż w rozwoju różnych fobii specyficznych odgrywają rolę geny.
Unikanie wchodzenia w związki, ale i problemy fizykalne – objawy filofobii
Człowiek, który cierpi na filofobię, unika związania się z kimkolwiek – tego można się dość szybko domyślić. Omawiana fobia specyficzna objawiać się jednak może również i na wiele innych sposobów. Lęk u osób z filofobią występować może bowiem nie tylko wtedy, kiedy byłyby one blisko wejścia w związek z drugim człowiekiem, ale i w sytuacji, kiedy to tylko osoby takie pomyślałaby o możliwości bycia z kimś w relacji uczuciowej.
Filofobia jest jednak problemem, który prowadzi do pojawiania się problemów związanych nie tylko z psychiką, ale i z ciałem. Podobnie jak i inne fobie specyficzne, tak i filofobia może prowadzić do różnych somatycznych (fizykalnych) przejawów lęku. W tym ujęciu objawami filofobii mogą być przyspieszenie czynności serca oraz szybkie oddychanie, wzmożenie potliwości czy występowanie zawrotów głowy. W skrajnych przypadkach filofobia doprowadzić może nawet do rozwinięcia się napadu paniki.
Konsekwencje filofobii
Pierwsza konsekwencja filofobii zapewne przychodzi na myśl od razu: jest nią samotność. Problem ten jest o tyle dotkliwy, iż osoba zmagająca się z lękiem przed miłością nierzadko bywa świadoma tego, iż jej obawy są bezzasadne lub nawet irracjonalne. Mimo tego – najczęściej – człowiek taki sam nie jest w stanie uporać się ze swoim problemem i nie potrafi on poczynić żadnych kroków, które pozwoliłyby mu przezwyciężyć dręczącą go samotność.
Człowiek może żyć z filofobią i być singlem, ale jednocześnie może on być otoczony gronem członków rodziny czy przyjaciół i znajomych. Rzeczywiście taka sytuacja miewa miejsce, w skrajnych jednak przypadkach filofobii dochodzić może do tego, że zmagająca się z nią osoba całkowicie odseparuje się od innych ludzi. Mowa tutaj o osobach, które aż tak boją się zakochania, że unikają one wszelkich kontaktów z potencjalnymi partnerami. U takiego człowieka nawet na sam tylko widok kogoś, z kim mógłby on teoretycznie się związać – np. na widok osoby o odmiennej płci – pojawiać się mogą zarówno doznania lękowe, jak i przedstawione wyżej fizykalne objawy filofobii.
Krótko mówiąc – konsekwencje filofobii mogą więc po prostu dramatyczne. Szczęśliwie istnieją sposoby na to, aby pokonać tę właśnie fobię.
Filofobia – czy możliwe jest wyleczenie lęku przed miłością?
W leczeniu filofobii wykorzystywana jest przede wszystkim psychoterapia. Faktem jest, że terapia może zajmować trochę czasu, aczkolwiek zdecydowanie nie jest to czas zmarnowany. Podstawowym elementem terapii filofobii jest znalezienie przyczyn, które to doprowadziły u danego człowieka do pojawienia się lęku przed miłością. Kiedy takowe zostaną zaś odnalezione, możliwe jest odpowiednie ich „przepracowanie”, a także sprawienie, aby dany człowiek zaczął traktować związki międzyludzkie w zupełnie inny niż dotychczas sposób. Podejmowane mogą być próby różnych rodzajów psychoterapii, w leczeniu filofobii najpopularniejsza jednak jest terapia poznawczo-behawioralna.
Niektórzy ludzie uważają, że psychoterapia jest stratą czasu: może więc istnieje jakiś cudowny lek na filofobię? Owszem, pacjentom, u których istnieje lęk przed zakochaniem się, czasami zalecane są różne środki farmakologiczne, jednakże dzieje się tak rzadko. Po leki sięga się zwykle dopiero wtedy, kiedy filofobii towarzyszą jakieś inne zaburzenia psychiczne, np. w postaci zaburzeń depresyjnych. Psychoterapia w przypadku fobii specyficznych naprawdę stanowi podstawowe oddziaływanie terapeutyczne i to właśnie z jej wykorzystaniem możliwe jest sprawienie, aby pacjent z filofobią był w stanie odkrywać uroki tego pozytywnego aspektu życia, którym jest miłość.
