Spis treści
- USG w ciąży - co to za badanie?
- Czy USG w ciąży jest bezpieczne?
- Skróty USG
- USG przed 10. tygodniem ciąży - czy doszło do ciąży?
- USG ciąży: między 11. a 14. tygodniem - jakie jest ryzyko wad?
- Dodatkowe badania USG
- USG ciąży: między 18. a 22. tygodniem - jak rośnie dziecko?
- USG w ciąży: w 28.-32. tygodniu - czy wszystko jest ok?
- Czy USG w ciąży jest refundowane?
Tego o badaniu USG w ciąży dowiesz się z artykułu:
- USG w ciąży - co to za badanie?
- Czy USG w ciąży jest bezpieczne?
- USG przed 10. tygodniem ciąży - czy doszło do ciąży?
- USG ciąży: między 11. a 14. tygodniem - jakie jest ryzyko?
- USG ciąży: między 18. a 22. tygodniem - jak rośnie dziecko?
- USG w ciąży: w 28.-32. tygodniu - czy wszystko jest ok?
- Skróty USG
- Dodatkowe badania USG
- Czy USG w ciąży jest refundowane?
USG w ciąży - co to za badanie?
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu pomysł podglądania dziecka w brzuchu mamy wydawał się czystą fantazją. Dziś badania ultrasonograficzne są przeprowadzane kilkakrotnie u każdej kobiety w ciąży. Ten niemal cudowny wynalazek umożliwia lekarzom diagnostykę, o jakiej kiedyś mogli tylko pomarzyć.
Celem badań USG w ciąży jest rozpoznanie nieprawidłowości w rozwoju płodu. Gdy lekarz wykryje chorobę lub wadę płodu, powinien skierować cię do ośrodka referencyjnego, w którym przeprowadzona zostanie dokładna diagnostyka. A gdy wada jest bardzo poważna i nieuleczalna – pozostawić ci decyzję, czy chcesz kontynuować ciążę.
Według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG), w prawidłowej ciąży należy wykonać trzy badania USG. Zakres każdego z nich jest różny. Oprócz tego przeprowadza się też dodatkowe badania USG, w zależności od sytuacji położniczej kobiety, ale też praktyki przyjętej przez lekarza prowadzącego ciążę. W chwili obecnej nie istnieją żadne badania, których wyniki sugerowałyby, że USG wpływa niekorzystnie na rozwój płodu.
Sprawdź także:
Pierwsze USG: kiedy zrobić i co musisz o nim wiedzieć?
Badanie USG w ciąży: wyjaśniamy co to jest USG 3D i 4D
Wszystko, co należy wiedzieć o USG ciąży [WYWIAD]
USG w ciąży wyniki badania: interpretacja
Czy USG w ciąży jest bezpieczne?
Pomimo różnych spekulacji i pogłosek, jak dotąd nie udowodniono żadnych ujemnych skutków USG ani dla kobiety, ani dla płodu. Dlatego, jeśli istnieją medyczne wskazania do dodatkowych badań, to należy je wykonywać tak często, jak jest to potrzebne. Do 11.-12. tygodnia ciąży USG wykonuje się sondą dopochwową, ale po 12. tygodniu ciąży sondą przezbrzuszną. Lekarz nanosi na brzuch pacjentki warstwę specjalnego żelu i wodzi po nim głowicą aparatu.
Badanie USG w ciąży to metoda nieinwazyjna i całkowicie niegroźna dla dziecka, są to badania bezpieczne. W ostatnich latach rola USG w wykrywaniu wad wrodzonych płodu ogromnie wzrosła. Dzięki niemu można np. w 90 proc. wykluczyć wystąpienie u dziecka zespołu Downa.
Skróty USG
Objaśniamy, co oznaczają skróty w wynikach USG.
CR L – długość ciemieniowo-siedzeniowaFHR – częstość bicia serca płoduNT – przezierność fałdu karkowegoNB – kość nosowaDV – przepływ w przewodzie żylnymBPD – wymiar poprzeczny główkiHC – obwód główkiAC – obwód brzuszkaFL – długość kości udowejEFW – szacowana masa płodu
USG przed 10. tygodniem ciąży - czy doszło do ciąży?
Nie ma go w standardzie opieki okołoporodowej, ale jest niemal standardem w wielu gabinetach, zwłaszcza prywatnych. Rekomenduje je również Sekcja Ultrasonografii PTG. Jest to pierwsze badanie USG, wykonywane podczas jednej z pierwszych wizyt u ginekologa po dodatnim wyniku testu ciążowego. Powinno być wykonywane sondą dopochwową (wcześniej należy opróżnić pęcherz). Badanie nie jest refundowane, zwykle wchodzi w koszt wizyty u lekarza prowadzącego prywatną praktykę.
Cel badania:
- potwierdzenie ciąży oraz jej lokalizacji – czy jest prawidłowa (wewnątrzmaciczna), czy nie.
Co dokładnie jest oceniane?
- uwidocznienie i lokalizacja jaja płodowego – na tej podstawie stwierdza się ciążę wewnątrzmaciczną i wyklucza ciążę pozamaciczną
- pęcherzyk ciążowy – jego obecność (pomiar), położenie w jamie macicy, liczba pęcherzyków ciążowych i ich kształt
- zarodek – jego obecność, pomiar długości, obecność czynności serca
- liczba zarodków, kosmówek i owodni
- pęcherzyk żółtkowy – obecność (tak/nie), opis ewentualnych nieprawidłowości
- narząd rodny – macica wraz z szyjką (kształt, budowa, wady, mięśniaki itp.), wielkość (prawidłowa, powiększona), lokalizacja i budowa przydatków.
Co mówią wyniki?
Badanie ocenia, czy doszło do ciąży i czy jest ona prawidłowo umiejscowiona (ciąża pozamaciczna musi zostać usunięta, bo stanowi zagrożenie dla życia).
USG ciąży: między 11. a 14. tygodniem - jakie jest ryzyko wad?
To badanie USG powinno zostać wykonane przed upływem 13. tygodnia i 6. dnia ciąży. Warunkiem jest również odpowiednia długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu – musi ona wynosić od 45 do 84 mm. Badanie to nazywane jest potocznie „USG genetycznym” i powinno być wykonane w każdej ciąży. To badanie USG wykonuje się je za pomocą głowicy przezbrzusznej, a tylko w przypadku znacznej otyłości – przezpochwowej. Jest refundowane, jeśli skierowanie wystawia lekarz, który ma umowę z NFZ (bez refundacji kosztuje ok. 250 zł).
Cel badania:
- wstępna ocena wszystkich narządów płodu, ocena ryzyka wystąpienia u płodu najczęstszych chorób będących skutkiem wad chromosomalnych (zespoły Downa, Edwardsa i Pataua) oraz ocena wieku ciążowego. Każda nieprawidłowość lub wątpliwość powinna stanowić wskazanie do badania płodu w ośrodku referencyjnym.
Co dokładnie jest oceniane podczas tego badania USG?
- Wiek ciąży – w tym okresie można go ocenić z dokładnością do 7–10 dni. Jest to ważne, gdy masz nieregularne miesiączki, bo wtedy wiek obliczony na podstawie daty ostatniej miesiączki jest niedokładny.
- Budowa zewnętrzna i anatomiczna płodu. Oglądane są: głowa, tułów, kończyny dolne i górne, mierzona jest długość ciemieniowo-siedzeniowa (CRL), czyli długość płodu od czubka głowy do pośladków. Oceniane są również narządy wewnętrzne: mózg, żołądek, pęcherz moczowy, kręgosłup oraz serce. Ocena serca obejmuje jego budowę, lokalizację, częstość bicia (FHR). W tym okresie ciąży FHR wynosi zwykle 150–170 uderzeń na minutę.
- Parametrem mogącym świadczyć o zwiększonym ryzyku najczęstszych aberracji chromosomowych jest tzw. przezierność fałdu karkowego (NT). Jest to zbiorniczek płynu na karku, który występuje u każdego płodu w tym okresie rozwoju. Zwykle szerokość tego zbiorniczka wynosi 1–3 mm, duża ilość płynu (powyżej 2,5 mm) może wskazywać – ale nie musi – na chorobę. Szczególnie wyraźną zależność znaleziono tu z zespołem Downa, ale istnieje też związek np. z chorobami serca i innych narządów.
Czasami oceniane są również:
- obecność kości nosowej (NB) – jej brak jest charakterystyczny dla dzieci z zespołem Downa
- przepływ krwi w przewodzie żylnym (DV); przewód żylny to wyjątkowe naczynie, które występuje tylko w życiu płodowym: łączy żyłę pępowinową z żyłą prowadzącą krew do serca, nieprawidłowy przepływ w tym naczyniu jest charakterystyczny dla dzieci z wadami serca i zespołami genetycznymi (Downa, Edwardsa i Pataua).
Co mówią wyniki USG?
Wyniki badania USG określają tylko statystyczne prawdopodobieństwo wystąpienia wspomnianych już chorób na podstawie wieku matki. Istnieją oparte na statystyce dane, ile kobiet w danym wieku rodzi dziecko z chorobą Downa, np. dla 32 lat ryzyko wynosi 1:447, tzn., że jedna na 447 kobiet w tym wieku rodzi dziecko chore. Wynik 1:100 to podwyższone ryzyko, ale nadal oznacza, że w grupie 100 kobiet tylko jedna urodzi chore dziecko. Gdy wynik badania wyniesie 1:2233, to znaczy, że w grupie 2233 kobiet tylko jedna miałaby dziecko chore, a więc ryzyko jest bardzo małe. Jednak to badanie nigdy nie daje stuprocentowej gwarancji, że dziecko będzie całkowicie zdrowe.
Dodatkowe badania USG
Oprócz badań standardowych w określonych sytuacjach wykonuje się dodatkowe USG.
ECHO SERCA PŁODU – w 18.–22. tygodniu ciąży. Jest to badanie USG wykonywane na sprzęcie najwyższej klasy, ze specjalnym oprogramowaniem do badań kardiologicznych. Badanie ma na celu dokładną ocenę budowy serca płodu, umożliwia wykrycie wad serca, wad zastawek, zaburzeń rytmu serca.
ULTRASONOGRAFIA DOPPLEROWSKA – w drugim lub (częściej) trzecim trymestrze. Wskazaniem jest nieprawidłowy przebieg ciąży, powikłanej np. nadciśnieniem tętniczym, hipotrofią płodu, wieloletnią cukrzycą u matki. Metodą Dopplera ocenia się przepływy krwi w wybranych naczyniach: na podstawie prędkości przepływu krwi można wnioskować, czy łożysko dobrze pracuje, a więc czy płód jest odpowiednio dotleniony i odżywiony.
USG ciąży: między 18. a 22. tygodniem - jak rośnie dziecko?
To kolejne badanie USG w ciąży (tzw. połówkowe), które powinna mieć wykonana każda ciężarna.
Cel badania:
- szczegółowa ocena anatomii płodu pod kątem występowania wad wrodzonych oraz określenie przybliżonej masy płodu i wieku ciążowego.
Co dokładnie jest oceniane podczas tego USG?
Ocenie podlegają m.in.:
- głowa: czaszka, mózg, twarz (np. diagnostyka rozszczepu górnej wargi)
- szyja
- klatka piersiowa: żebra, płuca
- serce (diagnostyka wad serca)
- jama brzuszna: żołądek, jelita, nerki, pęcherz moczowy
- kręgosłup, kości długie dłoni i stóp
- płeć dziecka.
Poza budową płodu ocenia się:
- położenie łożyska
- ilość płynu owodniowego
- szyjkę macicy.
Co mówią wyniki USG?
Badanie daje odpowiedzi na wiele ważnych pytań: czy dziecko rośnie harmonijnie i nie ma wad anatomicznych, czy nie ma wielo- lub małowodzia, czy szyjka macicy nie rozwiera się przedwcześnie. Uwaga: masa płodu i wiek ciążowy są przybliżone, a nie dokładne (np. wiek ciąży można oszacować w tym okresie z dokładnością do 2–3 tygodni).
USG w ciąży: w 28.-32. tygodniu - czy wszystko jest ok?
Trzecie z badań USG w ciąży standardowo wykonywanych u wszystkich ciężarnych, tym razem w trzecim trymestrze ciąży.
Cel badania:
- ocena rozwoju płodu oraz jego położenia.
Co jest oceniane podczas tego badania USG?
- budowę anatomiczną płodu
- położenia łożyska w stosunku do ujścia szyjki macicy
- ilość płynu owodniowego
- stan szyjki macicy
- położenie dziecka, czyli jaką pozycję przyjęło ono w macicy – jest to istotne ze względu na rodzaj porodu (oczywiście położenie może jeszcze ulec zmianie).
Co mówią wyniki USG?
Dostarczają lekarzowi informacji, w jakim stanie jest dziecko i czy nie dzieje się z nim nic niepokojącego, a także, czy nie ma przodującego łożyska. Jeśli jednak chodzi o masę płodu i wiek ciąży, wyniki są jeszcze mniej dokładne niż poprzednio – im większe dziecko, tym większa niedokładność, np. wiek ciążowy w tym czasie można obliczyć z dokładnością do 3 tygodni.
Czy USG w ciąży jest refundowane?
Kobiety w ciąży, podobnie jak dzieci do 18. roku życia, są objęte opieką medyczną na koszt państwa, nawet gdy nie są ubezpieczone. Ciężarnym przysługuje niezbędny pakiet wizyt kontrolnych i badań, a także poród w szpitalu. Lekarz musi mieć kontrakt z NFZ, aby konsultacje i badania były refundowane.
USG w ciąży to ważne badanie, które pozwala na bieżąco monitorować stan zdrowia dziecka i jego rozwój. Do tego jest całkowicie bezpieczne. Liczbę potrzebnych USG w ciąży określa lekarz, ale zaleca się 3 badania ultrasonograficzne w czasie ciąży: między 11. a 14. tygodniem, między 18. a 22. tygodniem oraz po 30. tygodniu ciąży. Zalecenia te dotyczą ciąż przebiegających prawidłowo. Gdy lekarz stwierdzi ciążę zagrożoną, może zlecić dodatkowe badania USG i inne testy.
miesięcznik "M jak mama"
