Dieta w ciąży: jak powinno wyglądać zdrowe odżywianie przyszłej mamy?

Dieta w ciąży to bardzo ważny element dbania o nienarodzone dziecko. To, co je przyszła mama wpływa bezpośrednio na rozwój płodu. Składniki, których dostarcza z kobieta wraz z dietą w ciąży docierają do macicy i wpływają na kształtowanie się kośćca, narządów wewnętrznych czy układu nerwowego malca. Dlatego warto uważnie przyglądać się temu, co masz na talerzu i dbać o zdrową dietę w ciąży, aby zapewnić maluszkowi jak najlepszy start.

Jest wiele produktów, które dzięki zawartym w nich składnikom, przyczyniają się do prawidłowego wzrostu i rozwoju płodu. Sprawdź, jak powinno wyglądać zdrowe odżywianie w ciąży i dlaczego warto o nie dbać.

Czytaj również: Produkty zakazane w ciąży: zobacz, czego nie wolno ci jeść

Kalkulator wagi w ciąży - sprawdź przyrost wagi w poszczególnych tygodniach ciąży

Spis treści:

1. Ważne zasady diety w ciąży
2. Dieta w ciąży - zdrowe odżywianie w 1 trymestrze ciąży
3. Zdrowe odżywianie w 2 trymestrze ciąży
4. Zdrowe odżywianie w 3 trymestrze ciąży
5. Produkty, które warto jeść w ciąży

Ważne zasady diety w ciąży

Myśląc o zdrowym odżywianiu w ciąży, powinnaś pamiętać o ważnych zasadach, które kierują dietą przyszłej mamy.

• Jedz dla dwojga – nie za dwoje. To, że nosisz pod sercem dziecko, nie znaczy że musisz jeść za siebie i za nie. W okresie ciąży kobieta potrzebuje nieco więcej kalorii, ale są to  ilości porównywalne z jedną dodatkową kanapką, a nie trzydaniowym obiadem i deserem. Spróbuj umiejętnie komponować posiłki, które zapewnią odpowiednią ilość energii, będą wartościowe pod względem odżywczym, ale nie sprawią, że będziesz nadmiernie przybierać na wadze. Jedz 5–6 posiłków, ale niedużych – to nie tylko sposób na zadbanie o wagę, ale i o pozbycie się dolegliwości ciążowych (mdłości i zgagi).

• Jedz różnorodnie. Ta zasada zapewni ci dostarczenie organizmowi wszystkich ważnych składników odżywczych. To bardzo ważne, bo i ty, i twoje dziecko potrzebujecie wszystkich substancji – w odpowiednich proporcjach. Różnorodna dieta to gwarancja, że będzie spożywać i białko, i węglowodany, i witaminy czy minerały. Staraj się unikać w diecie tzw. pustych kalorii, czyli białego cukru, fastfoodów.

• Wybieraj zdrowe produkty. W ciąży musisz dbać o to, aby jeść dobrej jakości, świeże i pochodzące z pewnego źródła produkty. Dzięki temu zagwarantujesz dziecku zdrowie. Zła dieta może sprzyjać zatruciom pokarmowym, sprawia, że do płodu przedostają się szkodliwe substancje, jak konserwanty czy pestycydy, a nawet drobnoustroje, powoduje również tycie i choroby metaboliczne, jak cukrzyca.

• Słuchaj organizmu. Kobieta w ciąży ma intuicję – niektóre pokarmy wzbudzają w niej niechęć, na inne ma ochotę. Słuchaj siebie, bo organizm w ten sposób daje ci znać, że potrzebuje niektórych składników, np. wapnia czy żelaza. Nie pozwalają sobie jednak na wszystkie zachcianki – zawsze, zanim sięgniesz po batonik czy słone paluszki, zastanów się, czy nie możesz ich zastąpić zdrową przekąską.

• Pij dużo wody. Potrzebujesz teraz dużo płynów – korzysta z nich płód, produkowane są z nich wody płodowe, ty sama również potrzebujesz wody, dlatego pij przynajmniej 1,5–2 litry dziennie. Najzdrowsza do picia w ciąży jest woda mineralna bez gazu. Możesz też wycisnąć świeży sok z owoców i warzyw. Bez obaw możesz wypić trochę herbaty i kawy, ale raczej niezbyt mocnej.

Czytaj: Dieta w ciąży: co jeść, by nie przytyć nadmiernie w ciąży

Produkty zakazane w ciąży: zobacz, czego nie wolno ci jeść

Rodzisz w roku 2022? Szukasz wsparcia innych przyszłych mam, chcesz wymienić się z nimi swoimi doświadczeniami? Dołącz do grupy na FB "Rodzę w 2022 roku! Grupa dla mam (BEZ HEJTU)

Dieta w ciąży - zdrowe odżywianie w 1 trymestrze ciąży

Dieta w pierwszym trymestrze może być identyczna, jak ta sprzed ciąży. Nie musisz dbać o dodatkowe kalorie, staraj się jednak jeść około 2000 kcal dziennie. Jeśli masz silne mdłości i wymioty, dużo pij i jedz produkty, które twój organizm przyswaja najłatwiej.

Zadbaj o to, aby na talerzu było dużo zielonych warzyw liściastych, fasoli – zawierają foliany, niezbędne do prawidłowego rozwoju płodu.

Mimo to, przyjmuj kwas foliowy w tabletkach: wszystkim kobietom w ciąży zaleca się suplementowanie tego składnika przynajmniej do końca pierwszego trymestru.

Czytaj: Przykładowy jadłospis na 1 trymestr ciąży - sprawdź, co jeść

Dieta na mdłości w ciąży: co jeść, by zwalczyć nudności

Zdrowe odżywianie w 2 trymestrze ciąży

Od drugiego trymestru wzrasta zapotrzebowanie energetyczne, w diecie powinno znaleźć się dodatkowe 360 kcal (spożywaj ich teraz ok. 2300-2400 kcal dziennie). To tyle, co dodatkowa przekąska lub zastąpienie dotychczasowej przekąski większym posiłkiem.

W tym okresie zaczyna się intensywny rozwój układu kostnego dziecka, dlatego jedz dużo produktów zawierających wapń i witaminę D.

Prawidłowa dieta w ciąży - zastąp szkodliwe potrawy, zdrowymi - Galeria

Produkty, które warto jeść w ciąży

• Jajka. Są wartościowym źródłem witaminy A, niezbędnej do rozwoju i funkcjonowania oczu oraz skóry, chrząstek i kości. Wpływa ona także na syntezę białek i hormonów (zwłaszcza tarczycy). Jajka dostarczają też cennego białka, żelaza i witaminy B12. Inne źródła witaminy A to: marchew, żółte owoce i warzywa, wątróbka, mleko i jego przetwory, masło.
• Oliwa. Dostarcza witaminy E – silnego przeciwutleniacza, czyli substancji zapobiegającej zniszczeniom, jakich w komórkach i tkankach dokonują utleniacze. Witamina E chroni oczy, skórę, wątrobę, mięśnie oraz czerwone krwinki. Oliwa zawiera też cenne kwasy tłuszczowe: oleinowy, linolowy i alfa-linolenowy. Inne źródła witaminy E: orzechy, pieczywo gruboziarniste, oleje roślinne (słonecznikowy, rzepakowy i sojowy), żółtko jaj, brokuły, brukselka, szpinak.
• Szpinak. To bogate źródło kwasu foliowego, niezbędnego w ciąży. Pełni ważną rolę w tworzeniu czerwonych krwinek, zmniejsza ryzyko wystąpienia wad rozwojowych u płodu. Szpinak dostarcza też sporo żelaza, beta-karotenu i witaminy C. Ma jedną wadę: utrudnia przyswajanie wapnia. Warto więc przyprawiać go śmietaną lub serem. Inne źródła kwasu foliowego: wątróbka, szparagi, sałata, brokuły, buraki, fasola, żółtka.
• Jogurt. Dostarcza pożytecznych probiotycznych bakterii, które zasiedlając jelita, wspomagają wchłanianie pożywienia i zapobiegają wzrostowi mikroorganizmów chorobotwórczych. Wytwarzają też witaminy z grupy B. Jogurt jest bogaty w białko, witaminy E i D, wapń, potas i fosfor. Inne źródła probiotyków: twarożki wzbogacone bakteriami probiotycznymi.
• Ryby morskie (łosoś, makrela, tuńczyk). Są dobrym źródłem witaminy D. Pomaga ona przyswajać wapń i fosfor, ważne dla kości i zębów. Ryby dostarczają witamin z grupy B, magnezu i żelaza. Są bogate w kwasy omega-3, które mają korzystny wpływ na naczynia krwionośne, skórę, komórki mózgu oraz duże znaczenie dla rozwoju oczu dziecka. Inne źródła witaminy D: mleko, żółtko jaj.
• Drożdże piwne. Zawierają duże ilości witaminy B6, która jest niezbędna do wytwarzania białek, cukrów i tłuszczów. Odpowiada też za prawidłową czynność czerwonych krwinek i odporność organizmu. Drożdże piwne dostarczają również innych witamin z grupy B, a ponadto białko, aminokwasy oraz dużo żelaza. Inne źródła witaminy B6: kiełki pszenicy, otręby pszenne, wątróbka, nerki, kapusta, niełuskany ryż, orzechy włoskie.
• Awokado. To wspaniałe źródło białka roślinnego, które razem z białkiem zwierzęcym jest podstawowym budulcem komórek. Awokado jest też wyjątkowo zasobne w kwas foliowy, witaminy z grupy B, zwłaszcza B6, a ponadto w witaminę C, magnez i żelazo. Inne źródła białka roślinnego: ciecierzyca, fasola, soja i wyroby z soi, np. tofu.

Czytaj: WITAMINY I MINERAŁY W CIĄŻY: III trymestr. Jakie witaminy i minerały są potrzebne w ciąży?

Magnez w ciąży: dawka, jak długo brać, skutki uboczne

• Mięso drobiowe. Jest cennym źródłem białka zwierzęcego – budulca komórek i tkanek. Jest ono również bogate w witaminy z grupy B, witaminę C, żelazo, magnez, cynk i potas. Inne źródła białka zwierzęcego: ryby, jajka, mleko i jego przetwory.
• Pestki dyni. Są zasobne w cynk, który bierze udział we wzroście i rozwoju organizmu. Ma znaczący wpływ na układ odpornościowy, kostny i rozwój mózgu, a także na ciśnienie krwi i rytm serca. Pestki zawierają także sporo żelaza. Inne źródła cynku: owoce morza, sardynki z puszki, wątróbka, jajka, pełnotłusty jogurt, ziarna pszenicy, pieczywo ziarniste.
• Kasza gryczana. Jest bardzo wartościowym źródłem magnezu. Ten pierwiastek bierze udział w działaniu blisko 300 enzymów w organizmie. Reguluje krążenie i ciśnienie krwi, jest też niezbędny do syntezy białek, przemiany tłuszczów i węglowodanów oraz do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Kasza zawiera również błonnik, a ponadto sporo kwasu foliowego i żelaza. Inne źródła magnezu: płatki owsiane, otręby pszenne, soja, fasola, kakao, gorzka czekolada, orzechy, suszone owoce.

• Mleko. To przede wszystkim wapń, który jest podstawowym budulcem kości i zębów. Reguluje także proces krzepnięcia krwi, jest niezbędny do przenoszenia sygnałów przez receptory nerwowe i do prawidłowej pracy mięśni. Reguluje ciśnienie krwi i zapobiega nadciśnieniu podczas ciąży. Mleko dostarcza również białka, witaminy D, witaminy B12, kwasu foliowego i potasu. Inne źródła wapnia: żółty ser, pieczywo pełnoziarniste, orzechy, sok pomarańczowy, kapusta, brokuły.

Czytaj: Mleko i przetwory mleczne w ciąży

KWAS FOLIOWY w ciąży. Dawkowanie kwasu foliowego

• Mięso wołowe. Zawiera dużo żelaza, niezbędnego zarówno do budowy masy mięśniowej łożyska, jak i zwiększonej produkcji hemoglobiny, która transportuje tlen do komórek i tkanek. Mięso dostarcza wartościowego białka, witamin z grupy B (zwłaszcza witaminy B12) oraz cynku. Inne źródła żelaza: wątróbka, żółtka jaj, płatki owsiane, orzechy, fasola, szpinak, botwina.
• Pomidory. Mają dużo potasu, który zapewnia prawidłowe funkcjonowanie mięśni i układu nerwowego. Reguluje także ciśnienie krwi i rytm serca, a ponadto (wraz z sodem i chlorem) utrzymuje równowagę płynów w organizmie. Pomidory są też zasobne w błonnik, witaminę C, kwas foliowy oraz likopen, który działa ochronnie na komórki. Inne źródła potasu: awokado, suszone figi, banany, melon, jabłka, świeży sok z pomarańczy, odtłuszczone mleko.
• Gruboziarniste pieczywo. To źródło błonnika, który usprawnia proces trawienia i zapobiega zaparciom – częstej dolegliwości podczas ciąży. Chleb pełnoziarnisty jest także bogaty w magnez, witaminy z grupy B i cynk. Inne źródła błonnika: otręby pszenne, niełuskany ryż, gruboziarniste kasze, warzywa i owoce.
• Świeże soki. Warzywne i owocowe dostarczają witamin i minerałów. Marchwiowy jest bogaty w betakaroten, buraczany – w żelazo, selerowy – w magnez, fosfor i witaminy z grupy B. Pomidorowy zaś to świetne źródło potasu. Soki owocowe, zwłaszcza cytrusowe, mają mnóstwo witaminy C. Ważne jest, by pić soki świeżo wyciskane, nie z kartonu. Jeśli brakuje ci czasu, możesz korzystać z butelkowanych soków tzw. jednodniowych. Inne źródła witaminy C: papryka, natka.
• Kiełki. Są skarbnicą wszelkich substancji odżywczych – zawierają ich znacznie więcej niż dorosłe rośliny. Występuje w nich obfitość wysokiej jakości białek i enzymów, dzięki którym są lekkostrawne. Są bogate w kompleks witamin i większość minerałów – najwięcej jest ich w kiełkach lucerny. Zawierają także dużą ilość chlorofilu, który pobudza proces wzrostu tkanek, wspomaga przemianę materii i oddychanie.

Zdrowe odżywianie w 3 trymestrze ciąży

Trzeci trymestr to przede wszystkim przyrost długości i masy ciała dziecka, ale również intensywny rozwój jego mózgu. Zapotrzebowanie na energię wzrasta o 475 kcal, czyli potrzebujesz ok. 2500 kcal dziennie.

Możesz teraz jeść 5 pełnych posiłków plus 1 przekąska. Wybieraj produkty z białkiem (mięso, ryba, jaja, twaróg, nasiona roślin strączkowych) i z żelazem - płód magazynuje je teraz na czas po porodzie.

Czytaj: Przykładowy jadłospis na 3 trymestr ciąży - sprawdź, co jeść

Dieta bogata w żelazo w ciąży – produkty bogate w żelazo

miesięcznik "M jak mama"