Spis treści
- Jak przygotować się do badania krwi? WIDEO
- Zakażenie krwi – przyczyny bakteremii
- Rodzaje bakteriemii – przejściowa, nawracająca i ciągła
- Czynniki ryzyka bakteriemii – kto jest najbardziej narażony?
- Objawy zakażenia krwi (bakteremii)
- Zakażenie krwi a sepsa: czy pojęcia te oznaczają to samo?
- Diagnostyka bakteriemii
- Leczenie zakażenia krwi
Zakażenie krwi to obecność w krwiobiegu jakichś patogennych drobnoustrojów. W krążącej po organizmie krwi, w prawidłowych warunkach, żadnych patogenów być nie powinno – można nawet powiedzieć, że fizjologicznie krew jest jałowa.
Tak naprawdę wymienić można kilka różnych rodzajów zakażenia krwi – wyróżnia się ja na podstawie tego, jaki dokładnie patogen doprowadził do infekcji. Mogą to być w końcu zarówno wirusy, jak i bakterie czy grzyby. Najczęściej jednak do problemu doprowadzają bakterie i tego rodzaju zakażenie krwi nazywa się bakteriemią.
Jak przygotować się do badania krwi? WIDEO
Zakażenie krwi – przyczyny bakteremii
Zapewne nie wszyscy o tym wiedzą, ale tak naprawdę epizody bakteriemii przytrafiać się mogą każdemu człowiekowi. Taka możliwość wynika z tego, iż zasadniczo niewiele trzeba, aby we krwi pojawiły się bakterie. Może do tego dojść nawet po umyciu zębów, którego skutkiem będzie krwawienie z dziąseł – w takiej sytuacji krew styka się w końcu ze środowiskiem jamy ustnej, które zasiedlone jest przez różne bakterie, mogące po prostu wniknąć wtedy do krwiobiegu.
Nie tylko jednak w jamie ustnej bytują różne bakterie. Bogate w te drobnoustroje są również m.in. przewód pokarmowy czy drogi oddechowe. Przerwanie ciągłości błon śluzowych różnych układów również może więc być przyczyną zakażenia krwi. Do takowego może dojść np. w trakcie różnych badań, takich jak chociażby kolonoskopia czy bronchoskopia. Bakterie mogą dostać się do krwi również w związku z jakimiś zabiegami stomatologicznymi, np. w trakcie usuwania kamienia nazębnego czy usuwania zęba.
Wśród innych możliwych przyczyn zakażenia krwi wymienić można jeszcze:
- infekcje wywołane innymi medycznymi ingerencjami (związane np. z wprowadzeniem do organizmu cewnika czy powstałe w związku z przebyciem jakiejś operacji, np. wprowadzeniem endoprotezy naczyniowej),
- zakażenia wynikające ze stosowania dożylnych narkotyków,
- schorzenia bakteryjne związane z obecnością bakterii we krwi (takowymi mogą być np. dur brzuszny, borelioza i listerioza).
Rodzaje bakteriemii – przejściowa, nawracająca i ciągła
W zależności od tego, przez jak długi czas patogeny bakteryjne są obecne we krwi, wyróżnia się kilka rodzajów bakteriemii. Pierwszym z nich jest krótko utrzymująca się bakteriemia przejściowa. Wynikać ona może właśnie z uszkodzenia śluzowek jamy ustnej podczas mycia zębów i po krótkim czasie obecności bakterii we krwi, dochodzi do jej ustąpienia.
Bakteriemia nawracająca (okresowa) związana jest z epizodami wysiewów bakterii do krwi. Problem ten pojawiać się może u osób, u których obecny jest np. jakiś ropień lub długo utrzymująca się infekcja układu oddechowego. W tym przypadku można mówić o istnieniu u pacjenta „ognisk siejących”, z których co jakiś czas dochodzi do przedostawania się drobnoustrojów do krwi, skutkujących okresowym jej zakażeniem.
Z bakteriemią ciągłą można się z kolei zetknąć przede wszystkim u tych osób, które mają w swoim ciele jakieś zakażone czy to cewniki, czy też protezy wewnątrznaczyniowe. Problem może wystąpić również u pacjentów z infekcyjnym zapaleniem wsierdzia, u których w obrębie zastawek serca obecne są kolonie bakteryjne.
Czynniki ryzyka bakteriemii – kto jest najbardziej narażony?
Do zakażenia krwi zasadniczo może dojść u każdego, pewne jednak osoby są szczególnie zagrożone wystąpieniem tej patologii. Jako czynniki ryzyka bakteriemii wymienić można przede wszystkim:
- upośledzenie odporności (związane czy to z zakażeniem wirusem HIV, czy ze stosowaniem leków osłabiających odporność),
- problemy okresu noworodkowego, takie jak niska masa urodzeniowa czy wcześniactwo,
- różne choroby przewlekłe (takie jak np. cukrzyca, niewydolność nerek lub wątroby),
- przebycie rozległej operacji,
- doświadczenie jakiegoś rozległego urazu czy oparzeń.
Objawy zakażenia krwi (bakteremii)
Może to być zaskakujące, jednakże bakteriemia najczęściej przebiega… bezobjawowo. Otóż w prawidłowych warunkach organizm dość szybko rozprawia się z patogenami pojawiającymi się tam, gdzie ich zdecydowanie być nie powinno – bakterie są po prostu eliminowane z krwi przez komórki układu odpornościowego. Możliwe jest, że w trakcie np. wysiewów bakterii do krwi i wynikających z tego epizodów bakteriemii nawracającej pacjent będzie doświadczał np. gorączki, aczkolwiek nie jest to sytuacja spotykana u wszystkich osób z tym problemem.
Zakażenie krwi a sepsa: czy pojęcia te oznaczają to samo?
Sepsa kojarzona jest z tym, że we krwi pojawia się rozsiew bakteryjny – mogłoby się więc wydawać, że zakażenie krwi i sepsa to terminy, które oznaczają dokładnie to samo. Tak jednak zdecydowanie nie jest. Najprościej powiedzieć można, że w przebiegu sepsy zawsze można stwierdzić bakteriemię, natomiast nie każde zakażenie krwi doprowadza do sepsy. Różnica jest jedna: sepsa związana jest z wystąpieniem nasilonej reakcji zapalnej i związanymi z tym różnymi objawami u pacjenta, oprócz tego zaliczana jest ona do stanów zagrożenia życia. Z bakteriemią jest zaś zdecydowanie inaczej, jak już zaznaczono wyżej, w jej przypadku pacjent może w ogóle nie doświadczać żadnych dolegliwości.
Diagnostyka bakteriemii
Zakażenie krwi rozpoznać można po pobraniu od pacjenta krwi i wykonaniu jej posiewu. Badanie to jest niezwykle ważne nie tylko z powodu tego, że pozwala ono rozpoznać bakteriemię – jego wykonanie jest istotne również i dlatego, że pozwala ono ustalić, jakie dokładnie leczenie należy wdrożyć u pacjenta.
Leczenie zakażenia krwi
U osoby, u której stwierdzona zostanie bakteriemia, zdecydowanie konieczne jest wdrożenie terapii. Leczenie zakażenia krwi wywołanego bakteriami opiera się na antybiotykoterapii. Typowo antybiotyki są podawane chorym dożylnie, wybór konkretnego preparatu uzależniony jest zaś od wyniku posiewu krwi. Pacjentowi podawane są bowiem te dokładnie leki, w stosunku co do których dany drobnoustrój jest najbardziej wrażliwy.
