Spis treści
- Zapalenie wsierdzia u dzieci: przyczyny
- Zapalenie wsierdzia u dzieci: grupy ryzyka
- Zapalenie wsierdzia u dzieci: objawy
- Infekcyjne zapalenie wsierdzia: leczenie
Zapalenie wsierdzia u dzieci to proces zapalny we wsierdziu, czyli błonie wyścielającej wnętrze serca albo na zastawkach serca. Na zastawkach powstają nacieki zapalne doprowadzające do owrzodzeń i przedziurawień, co skutkuje zniekształceniem zastawek i w efekcie wad serca. Dlatego infekcyjne zapalenie wsierdzia wymaga szybkiego leczenia. W przeciwnym razie grożą dziecku ciężkie nabyte wady serca i niewydolność krążeniowa.
Zapalenie wsierdzia u dzieci: przyczyny
Infekcyjne zapalenie wsierdzia (łac. endocarditis infectiosa) rozwija się wskutek zakażenia wsierdzia przez drobnoustroje - głównie bakterie (90 proc. przypadków), paciorkowce (Streptococcus viridans), gronkowce (głównie Staphylococcus aureus, rzadziej Staphylococcus epidermidis) lub zierenkowce (enterokoki, pneumokoki) oraz wirusy. Rzadko zapalenie wsierdzia wywołują grzyby, tj. Candida albicans, Aspergillus sp., Histoplasma capsulatum. Stosunkowo często zapalenie wsierdzia jest wynikiem zabiegu chirurgicznego, w wyniku którego doszło do zakażenia - gdy bakterie przedostały się do krwi i umiejscowiły na zastawkach.
Zapalenie wsierdzia u dzieci: grupy ryzyka
Na infekcyjne zapalenie wsierdzia szczególnie narażone są dzieci z wrodzonymi (np. z przetrwałym przewodem tętniczym, zespołem Fallota, wadą zastawki aortalnej) bądź nabytymi wadami serca. Ale co 10 dziecko, które choruje na zapalenie wsierdzia ma w pełni zdrowe serce. Lekarze alarmują, że choroby przyzębia u dzieci mogą zwiększyć ryzyko rozwoju bakterii atakujących wsierdzie.Często bakteryjne zapalenie wsierdzia jest jednym ze składowych ogólnoustrojowego zakażenia (posocznicy). Wywołują je bakterie, z którymi organizm dziecka - z powodu niedojrzałego układu odpornościowego albo osłabienia - nie mógł sobie poradzić.
>>Sepsa czyli posocznica: przyczyny, objawy, leczenie sepsy u dzieci>>
Wsierdzie to wyściółka całej wewnętrznej powierzchni serca, łącznie z zastawkami serca. Budują je trzy warstwy:
- śródnabłonek - od strony światła serca;
- warstwa podśródnabłonkowa - cienka warstwa zbudowana z tkanki łącznej wiotkiej;
- warstwa sprężysto-mięśniowa - grubsza warstwa niż pozostałe.
Zapalenie wsierdzia u dzieci: objawy
Niestety, początek choroby wcale nie musi dawać specyficznych objawów. Dziecko może być po prostu osłabione, bez apetytu, ze stanami podgorączkowymi w godzinach wieczornych, z bólami brzucha i głowy, może też mieć wymioty i tracić na wadze. Te symptomy łatwo pomylić z każdą inną infekcją. Ale wizyta u lekarza powinna rozwiać wątpliwości. Osłuchanie serca (zwykle słychać szmery), dotykowe badania narządów wewnętrznych przez powłoki brzuszne, badanie krwi i moczu wskażą rozwój infekcyjnego zapalenia wsierdzia. A te ostatecznie potwierdzi RTG lub USG.Dla rozpoznania choroby lepiej, gdy ma ona gwałtowny przebieg z nasilonymi symptomami. W mało charakterystycznym przebiegu infekcyjnego zapalenia wsierdzia objawy mogą utrzymywać się nawet kilka tygodni. A rozwój choroby skryty i przewlekły zwykle ma charakter bardziej złośliwy. Przy mocnym ataku choroby, dziecko od razu opada z sił i ma wysoką gorączkę. Tego stanu rodzic na pewno nie zbagatelizuje i będzie szukał natychmiastowej pomocy lekarskiej.UWAGA! Wyjątkowo obserwuje się u dziecka z infekcyjnym zapaleniem wsierdzia objawy skórne – tzw. guzki Oslera – malutkie guzki zlokalizowane śródskórnie w okolicach palców rąk i stóp, które przy ucisku bolą. Mogą również pojawić się niebolesne zmiany o charakterze rumieniowym w obrębie dłoni i stóp – tzw. objaw Janewaya. Natomiast pod paznokciami być minikrwotoki przypominające wbicie drzazgi, zaś na spojówce bądź siatkówce zmiany krwotoczne –to tzw. plamy Rotha.Podsumowując, infekcyjne zapalenie wsierdzia objawia się:
- osłabieniem; bardzo szybką akcja serca;
- nieprawidłowymi szmerami w sercu; wysoką gorączką, dreszczami; dusznością, kaszlem;
- brakiem apetytu; utratą masy ciała.
Małe dziecko może być rozdrażnione i płaczliwe, a swoim zachowaniem może wskazywać na ból w klatce piersiowej lub brzucha. Starsze dziecko wskaże dokładnie, gdzie je boli.Badania mogą wykazać:
- niedokrwistość;
- drobnoustroje chorobotwórcze we krwi, które można wyhodować na odpowiednich pożywkach (wynik tego badania jest zwykle decydujący!);
- białkomocz lub krwinkomocz.
Dla potwierdzenia diagnozy lekarz zaleca dziecku wykonanie badania EKG oraz RTG.
Infekcyjne zapalenie wsierdzia: leczenie
Aby zatrzymać atak drobnoustrojów i uratować serce, chory otrzymuje duże dawki antybiotyków przez 4-8 tygodni. Lek dobierany jest na podstawie wyniku posiewu z krwi.
