Mapy myśli jako sposób na lepsze zapamiętywanie tekstu opracowali brytyjscy naukowcy bracia Tony i Barry Buzanowie. W swoim nowatorskim podejściu do notowania i zapamiętywania wykorzystali umiejętności ludzkiego mózgu, a dokładnie zdolność jednoczesnej współpracy obu półkul mózgowych.
Spis treści:
- Jak działa mapa myśli?
- Jak korzystać z mapy myśli?
- O czym pamiętać, tworząc mapę myśli?
- Jak stworzyć mapę myśli?
Jak działa mapa myśli?
Jak pokazują badania, w czasie zapisywania tekstów, które musimy zapamiętać, pracuje lewa półkula mózgu odpowiedzialna za analizę, słowa i liczby. Dlatego naukowcy zaproponowali takie robienie notatek, które uaktywni drugą półkulę odpowiedzialna za trójwymiarowość, wyobraźnię czy kolory, a przez to wzmocni powierzchnię mózgu biorącą udział w zapamiętywaniu.
Wymyślili, że dodanie do notowanych słów elementów graficznych, barw, piktogramów oraz układanie ich nie linearnie, ale przestrzennie na kartkę zwiększy efektywność uczenia się i zapamiętywania zapisywanych treści. Ich teorię zdaje się potwierdzać praktyka – osoby, które zapisują ważne wiadomości w zalecany przez braci Buzan sposób szybciej się uczą i lepiej zapamiętują informacje.
Czytaj:
Co zrobić, gdy dziecko nie chce się uczyć?
Pomoc w nauce: jak pomagać dziecku w nauce?
Jak korzystać z mapy myśli?
Tworzenie map myśli pomaga w nauce, jest bardzo przydatne w procesie uczenia się do sprawdzianów, egzaminów czy ustnych odpowiedzi. Graficznie rozrysowane mapy pozwalają zapamiętać najważniejsze informacje, uszeregować je w hierarchii ważności czy ułożyć w kolejności wynikającej z dat, konsekwencji itd.
Trzeba też podkreślić, że mapa myśli musi być stworzona przez osobę, która będzie z niej korzystała, czyli np. przez dziecko, a nie jego rodzica czy nauczyciela. Notatki i sposób ich zapisywania zależy od inwencji i potrzeb uczącego się kilkulatka. Każdy wykorzystuje te elementy, te informacje czy skojarzenia, które mu wydają się najważniejsze, a korzysta z nich w taki sposób, jaki jest dla niego najlepszy i najczytelniejszy.
Zwykle osoby postronne nie potrafią korzystać z czyjejś mapy myśli. Mimo to istnieją oczywiście zasady, które pomagają w jej tworzeniu i ułatwiają korzystanie z niej.
i
O czym pamiętać, tworząc mapę myśli?
- Mapa powinna być przede wszystkim jasna i przejrzysta. Powinna mieć formę drzewa, czyli zawierać główny problem (np. I rozbiór Polski), od którego rozchodzić się będą rozgałęzienia z dodatkowymi informacjami, rozrysowanymi według hierarchii ważności.
- Wybierając słowa warte zapamiętania, uczeń powinien najpierw zastanowić się nad zagadnieniami łączącymi się z tematem i wybrać te, które jego zdaniem są konieczne do zapamiętania (np. państwa biorące udział w rozbiorze Polski, data rozbioru, zajęte tereny itd.).
- Mapa myśli powinna operować wyłącznie hasłami i krótkimi notatkami oraz elementami graficznymi, takimi jak strzałki, symbole, podkreślenia, numeracja itd. Osoba ucząca się, która ją tworzy powinna wykorzystać kolorowe flamastry (jeden kolor odpowiada jednemu zagadnieniu), pisaki różnej grubości.
- Warto stosować różne kroje i wielkości liter, pamiętając, że im ważniejsze słowo, tym większe i bardziej widoczne.
- Mapa powinna być zindywidualizowana (osobiste skojarzenia, rysunki itd.), wtedy jej tworzenie będzie przyjemniejsze, a zapamiętanie – łatwiejsze.
Jak stworzyć mapę myśli?
- Przystępując do stworzenia mapy należy wziąć czystą kartkę, np. A4 i ułożyć ją poziomo (poprawia to percepcję – oczy rozstawione są poziomo dlatego łatwiej „czytają” to, co jest rozrysowane w poziomie, nie w pionie).
- Na środku kartki należy umieścić hasłowy problem. Słowo czy data powinny być napisane kolorowym flamastrem, pogrubione tak, aby ich czytelność była jak najlepsza i aby główny problem wyróżniał się na tle innych notatek. Bracia Buzan zalecają również, aby słowo to napisane były trójwymiarowymi literami, co jest elementem aktywującym prawą półkulę.
- Następnie od głównego hasła rozrysowujemy promieniście biegnące linie/strzałki (mogą być grubsze przy słowie kluczowym i cieńsze przy powiązanej z nim notatce). Nie powinno być ich więcej niż 9, aby mózg szybciej je utrwalił.
- Na liniach wpisujemy słowa klucze, które wraz z liniami prowadzą do informacji bardziej szczegółowych, dokładniejszych, od których mogą odchodzić kolejne rozgałęzienia.
- Wprowadźmy elementy graficzne: strzałki niech pokazują nam powiązane tematy lub fakty wynikające z siebie, symbole obrazujące temat i ułatwiające jego zapamiętanie.
