Spis treści
- Dlaczego plan dnia jest tak ważny?
- Co się dzieje, gdy dziecku zaburzy się plan dnia?
- Jak ustalić dziecku plan dnia?
- Jak nauczyć dziecko odróżniać dzień od nocy?
- Jak wypracować wieczorne rytuały?
- Dlaczego wieczorne rytuały mają duże znaczenie?
Stały plan dnia noworodka i codziennie powtarzane rytuały pozwalają mu zrozumieć reguły rządzące światem. Niemowlę nie ma bowiem jeszcze doświadczeń, które mamy my – dorośli, a nawet tych, które mają już starsze, kilkuletnie dzieci. Jest oszołomione nowym środowiskiem, do którego trafiło.
Każda zwyczajna czynność, taka jak spacer, kąpiel, ubieranie, jest dla niego czymś nowym i nie zawsze przyjemnym, a czasem nawet budzącym strach.
Dopóki dziecko nie oswoi się z nimi, nie będzie czuło się bezpiecznie. Maluszek nie ma także poczucia czasu, więc nie rozumie, że w nocy trzeba spać, a bawić się w dzień.
Jego życie regulują głównie głód i zmęczenie, które oznajmia odpowiednio donośnym krzykiem albo zapadnięciem w sen.
Z artykułu dowiesz się:
- Dlaczego plan dnia jest tak ważny?
- Co się dzieje, gdy dziecku zaburzy się plan dnia?
- Jak ustalić plan dnia?
- Jak nauczyć dziecko odróżniać dzień od nocy?
- Jak wypracować wieczorne rytuały?
- Dlaczego wieczorne rytuały mają duże znaczenie?
Rytuały należy zmieniać wraz z wiekiem dziecka. Podobnie jest ze stałym planem dnia, który wraz z rozwojem dziecka staje się nieaktualny – trzeba go zmieniać powoli i stopniowo, w zależności od potrzeb.
Rytuały i rutyna to pojęcia odnoszące się nie tylko do czynności. Rytuałem jest również dotykanie pieluszki pachnącej mamą, którą malec przytula zawsze, gdy jest mu smutno, albo trzymanie innego przedmiotu, do którego dziecko jest przyzwyczajone i bardzo go lubi.
Dlaczego plan dnia jest tak ważny?
Plan dnia noworodka, a potem niemowlaka, czyli stałe pory i niezmienna kolejność posiłków oraz innych codziennych czynności są dla dziecka tym, czym wskazówki zegara dla dorosłego. Porządkują jego życie i pomagają mu przewidywać następstwo zdarzeń.
Są drogowskazami, pokazującymi mu, co będzie się działo dalej. Taka świadomość uspokaja dziecko, sprawia, że ma ono poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa. Dziecko czuje, że nic mu nie grozi, bo spodziewa się następnego kroku.
Malec doświadcza, akceptuje i zapamiętuje kolejność czynności: że po porannym karmieniu mama zabierze go na spacer, a po kąpieli położy do łóżeczka itd. Dzięki takiej rutynie czuje się pewniej, bo to, co znane i przewidywalne, nie budzi w nim lęku.
I odwrotnie – wszystkie zmiany w ustalonym porządku dnia lub wprowadzane nowości mogą wywołać u niemowlęcia zaniepokojenie. To, co zaskakuje i jest wyłamaniem się ze znanych reguł, jest dla niego „straszne”.
Co się dzieje, gdy dziecku zaburzy się plan dnia?
Wyjazd na wakacje czy choroba, zmuszająca do zrezygnowania z codziennego spaceru, wprowadzają w jego uregulowane życie zamęt, co smyk odreagowuje płaczem i marudzeniem. Oczywiście, wpojenie dziecku rutyny zajmuje trochę czasu – zwykle efekty widać dopiero u dwu-, trzymiesięcznych niemowląt.
Mimo to warto już od pierwszych tygodni życia maluszka ustalić plan dnia. Trzeba go stworzyć oczywiście na podstawie obserwacji dziecka, bo każde jest inne: jedno jest śpiochem, inne jest bardziej aktywne.
Jak ustalić dziecku plan dnia?
Po kilku dniach zorientujesz się, ile trwają drzemki twojego dziecka i o jakiej porze jest ono zwykle głodne. Przekonasz się, czy tuż przed snem woli kąpiel, czy raczej odpręża go i ułatwia zasypianie delikatny masaż i przytulanie do piersi.
Pamiętaj oczywiście, że plan dnia musi się zmieniać w zależności od pory roku czy rozwoju dziecka, np. inna jest liczba drzemek dziecka dwumiesięcznego, a inna dziecka, które skończyło rok. To normalne i warto o tym pamiętać, wprowadzając niezbędne zmiany.
Zobacz także: Niemowlę nie chce spać: rytuały, które pomogą dziecku zasnąć
Jak nauczyć dziecko odróżniać dzień od nocy?
Rutyna ma ogromne znaczenie w przyzwyczajeniu dziecka do naturalnego rytmu dobowego. Kilkutygodniowe dziecko śpi wtedy, gdy jest zmęczony nadmiarem bodźców, a budzi się, gdy jest głodne i burczy mu w brzuszku. To sprawia, że także młoda mama przestaje żyć według słońca, a jej dobę reguluje rytm karmień i drzemek.
- Aby przywrócić naturalny porządek świata, rodzice powinni od początku wprowadzić w życie dziecka rutynę, która nauczy go odróżniać dzień od nocy. W tym celu warto stosować rytuały, np. robić wieczorną kąpiel lub masaż przed snem zawsze o zbliżonej porze (z tolerancją ok. 1 godziny).
- Można też przyzwyczaić dziecko do tego, że ostatnie wieczorne karmienie niemowlaka będzie odbywało się w sypialni, przy zgaszonym świetle i włączonej cichutko pozytywce. Dzięki temu dziecko zacznie kojarzyć określone czynności z dłuższym nocnym wypoczynkiem.
- Bardzo ważne jest też pokazanie dziecku, że czym innym jest sen w nocy, a czym innym drzemki w ciągu dnia. Jak to zrobić? Gdy maluch obudzi się po północy czy o 3 nad ranem (w pierwszych tygodniach życia nie da się tego uniknąć, bo noworodek musi jeść co kilka godzin), nie zapalaj lampy, nie mów do dziecka, tylko nakarm je w ciszy i odłóż do łóżeczka, by szybko zapadło ponownie w sen. Rób tak zawsze, by malec przyzwyczaił się do jedzenia w ciszy i ciemności.
- W czasie drzemek w dzień nie zasłaniaj okna i nie ściszaj radia, by wiedział, że o tej porze w domu toczy się życie, którego wkrótce będzie aktywnym uczestnikiem.
Jak wypracować wieczorne rytuały?
Najbardziej znane i najczęściej stosowane przez rodziców (nawet nieświadomie) są wieczorne rytuały związane z kąpielą i usypianiem dziecka. To ważna część rutyny, która teraz ułatwia zasypianie i uczy go naturalnego rytmu dobowego, a w przyszłości pomoże mu w samodzielnym zasypianiu we własnym łóżeczku.
Dlaczego wieczorne rytuały mają duże znaczenie?
Wieczorne rytuały mają również inne znaczenie: budują wyjątkową więź między dzieckiem a rodzicami. Zwłaszcza tatą, który zwykle jest nieobecny w ciągu dnia, za to wieczorem staje się wyłącznym władcą łazienki i specjalistą od kąpieli niemowlęcia. To dla dziecka doskonała okazja do przytulania się i spędzenia kilku chwil w jego silnych, bezpiecznych ramionach.
Przeczytaj także: Jak przygotować niemowlę do zmiany czasu?
Gdy dziecko trochę podrośnie, rutyna pomoże mu w nauce zdrowych nawyków lub zasad dobrego wychowania. Np. gdy od pierwszych miesięcy życia będziesz przemywać dziąsła dziecka, a potem szczotkować jego mleczaki, nie będzie buntowało się ono przeciw myciu zębów w wieku 3–4 lat.
A gdy od początku rozszerzania diety zaczniesz podawać do picia wodę zamiast słodkich soków, wpoisz mu nawyk sięgania po butelkę wody mineralnej także w przyszłości. Podobnie będzie z zachowaniem się przy stole czy z witaniem się i dziękowaniem.
Domowe i rodzinne rytuały są też dla dziecka pewnego rodzaju granicą, poza którą nie może wychodzić, i pomagają w wychowaniu malca. Pokazują, które zachowania wykraczają poza dopuszczalne przez rodziców normy, a które są przez nich akceptowane. Gdy dziecko zna reguły, łatwiej mu dostosować się do obowiązujących zasad grzeczności.
