Pierwsze okno życia powstało już w 1198 roku w Rzymie przy Kościele Santo Spirito in Sassia. Miało stanowić rodzaj pomocy dla samotnych matek, którym w XII wieku było szczególnie ciężko. Kobiety - bez pieniędzy, pracy, ojca dziecka - z rozpaczy wrzucały swoje dzieci do płynącego przez miasto Tybru. Dzięki pomysłowi kościoła życie noworodków było ratowane. Okno działa do dzisiaj, a idea rozszerzyła się - na razie po Europie. Jednak nadal nie wszędzie są one mile widziane.
Spis treści:
- Co to są okna życia i w jaki sposób działają?
- Kontrowersje dotyczące okien życia
- Co się dzieje z dzieckiem, które trafi do okna życia?
- Ile jest okien życia w Polsce
Co to jest okna życia i jak działa?
Do dzisiaj okno życia daje młodym rodzicom możliwość przekazania swojego dziecka w bezpieczne ręce, jeśli sami stwierdzą, że nie są w stanie go wychować. Wystarczy, że mama lub tata otworzy umieszczone (najczęściej w budynkach kościołów lub w domach samotnej matki) okno życia i umieści w nim dziecko. Nic mu się w nim nie stanie, ponieważ miejsce jest odpowiednio ogrzewane i wentylowane. Co więcej - niemowlę nie musi spędzać w nim dużo czasu, ponieważ jego otwarcie alarmuje zakonnice lub pracowników danej placówki, że dziecko zostało w nim umieszczone. Nikt oprócz nich nie słyszy dyskretnego alarmu.
Rodzice nie muszą się obawiać, że takie pozostawienie dziecka będzie miało dla nich prawne konsekwencje lub że ktoś ich na tym "przyłapie" - podstawowym wyróżnikiem okien życia jest fakt, że są anonimowe. Dzięki temu więcej rodziców decyduje się w nich zostawić swoje dzieci - anonimowi czują się bardziej bezpieczni niż gdyby musieli tłumaczyć powody swojej decyzji.
Rodzice jednak nie zawsze odchodzą bez słowa. Nierzadko zostawiają listy, w których tłumaczą powody swojej decyzji lub zabawki, ubranka dla dziecka. Tak było w przypadku małżeństwa z Włocławka. Jak informuje "Gazeta Pomorska", w czerwcu 2015 roku ojciec nowo narodzonej dziewczynki umieścił ją w tamtejszym oknie życia. W dołączonym liście wyjaśniał, że powodem jego decyzji była zła sytuacja materialna - oboje z żoną nie mieli pracy, a wychowywali już dwójkę starszych dzieci. Po kilku dniach rodzice postanowili jednak zawalczyć o córeczkę. Udało im się - sąd rodzinny przychylił się do ich prośby i dziewczynka wróciła do domu.
Kontrowersje dotyczące okien życia
W czerwcu 2015 roku sąd w rosyjskim Kirowie zadecydował, że działające tam okno życia jest... nielegalne. Według sędziego ważniejsze jest prawo noworodka do poznania swoich rodziców, niż prawo do życia. Prowadzący dom samotnej matki, przy którym zostało ono otwarte, argumentowali: "co dziecku po takim prawie, jeśli będzie martwe"? Pomysł nie spodobał się również węgierskiej socjolog Marii Herczog, członkini Komitetu Praw Dziecka przy Organizacji Narodów Zjednoczonych, która przedstawiała podobne argumenty jak Rosjanie.
ONZ skłania się ku anonimowym porodom, które odbywają się już m.in. w Niemczech. Anonimowy poród polega na tym, że matka może urodzić dziecko w szpitalu i anonimowo je tam pozostawić. Jej dane mimo, że będą anonimowe to szpital będzie je przechowywał ale ich nie udostępni. Dzięki temu dziecko, które skończy 16 lat będzie mogło wystąpić o ujawnienie danych matki, a tym samym zostanie spełnione jego prawo do poznania swojej tożsamości.
Co się dzieje z dzieckiem, które trafi do okna życia?
Po tym, gdy dziecko zostanie już wyjęte z okna życia, trafia ono na kompleksowe badania, mające określić stan jego zdrowia. Następnie maluch trafia do pogotowia rodzinnego i rozpoczyna się procedura nadania mu tożsamości. Wszystkie procesy w urzędach i sądzie rodzinnym przebiegają bardzo szybko. Dzięki temu dzieci często nie muszą długo czekać na swoich adopcyjnych rodziców.
Dziecko umieszczone przez rodzica w oknie życia ma szansę nie tylko na przeżycie, ale i dorastanie w rodzinie, która otoczy je troską. Tego typu inicjatywy powstały jako alternatywa dla takich praktyk jak wyrzucanie niechcianych noworodków na śmietnik czy pozostawianie ich u progu czyichś drzwi.
Ile jest okien życia w Polsce?
Dzięki oknom życia udało się w Polsce uratować do tej pory 94 noworodki. Pierwsze okno życia pojawiło się w naszym kraju w Krakowie w 2006 roku. Dzisiaj jest ich w Polsce 65, znajdują się w największych miastach, ale nie tylko - również w mniejszych miejscowościach. Ich listę można bez problemu znaleźć w internecie.
Okna życia znajdują się również w Niemczech, Włoszech, Czechach, Belgii, Szwajcarii, na Litwie i na Słowacji.
W Niemczech powstała również alternatywa dla okna życia, czyli wspomniany już anonimowy poród. Każda kobieta może anonimowo urodzić dziecko w szpitalu i od razu przekazać je do adopcji. Ten pomysł cieszył się wśród Niemek w 2014 roku większą popularnością niż okna życia. Według niemieckiego danych Ministerstwa ds. Rodziny kobiety, które zdecydowały się na taką formę porodu pochodziły z różnych warstw społecznych i kierowały nimi różne powody. Część dzieci pochodziła z gwałtu, część ciężarnych obawiała się przemocy ze strony ojca dziecka, inne twierdziły, że nie poradzą sobie z wychowaniem malucha.
