Spis treści
- Jak działa układ moczowy?
- Pierwsze objawy zapalenia układu moczowego u niemowląt
- Obowiązkowe badanie moczu
- Jak od dziecka pobrać próbkę moczu do badania?
- Leczenie zapalenia układu moczowego u niemowląt
- Jak zmniejszyć ryzyko zapalenia układu moczowego u dziecka
O ile u starszych dzieci można na podstawie objawów ustalić, jaką część układu moczowego zaatakowały zarazki, np. pęcherz moczowy lub nerki, o tyle u niemowląt i małych dzieci taki podział nie jest możliwy. Zakażenie układu moczowego u niemowląt nie dotyczy jednego organu - obejmuje cały układ moczowy. Jedynym zaś objawem zapalenia układu moczowego u niemowlaka może być gorączka lub brak apetytu. Dlatego gdy termometr wskazuje wysoką temperaturę, a dziecko nie kaszle i nie ma kataru, poproś lekarza o skierowanie na badanie moczu, aby wykluczyć zapalenie układu moczowego dziecka.
Jak działa układ moczowy?
Nerki filtrują krew, zatrzymując szkodliwe i zbędne produkty przemiany materii. Wytworzony w nich mocz spływa moczowodami do pęcherza moczowego, a stąd, przez cewkę moczową, na zewnątrz. Cały układ moczowy, przypominający kształtem literę „U”, jest pozbawiony drobnoustrojów, z wyjątkiem końcowego odcinka cewki moczowej. Obecność choćby niewielkiej liczby zarazków świadczy o jego zakażeniu. Objawy zakażenia układu moczowego mogą być nietypowe, dlatego warto wiedzieć, co jest powodem do niepokoju i kiedy szybko trzeba udać się z dzieckiem do lekarza.
Zobacz:
Jakie badania robi się dziecku do 6 miesiąca życia?
Jak pobrać mocz do badania?
- Łatwiej jest pobrać mocz, gdy najpierw nakarmisz dziecko (pęcherz wówczas się napełni).
- Odkręć wodę w kranie. Szum płynącej wody pobudzi potrzebę siusiania.
- Połóż ciepły termofor lub ogrzaną pieluszkę na plecki w okolicy lędźwiowej dziecka albo zamocz jego stópki w ciepłej wodzie.
Pierwsze objawy zapalenia układu moczowego u niemowląt
Choroba zwykle zaczyna się podobnie: dziecko gorączkuje, traci apetyt, jest marudne lub popłakuje. Może być rozdrażnione lub przeciwnie, senne. Niektóre dzieci mają obniżoną temperaturę (poniżej 36,6ºC), wymioty, luźniejsze kupki albo biegunkę. Mogą mu również dokuczać wzdęcia. Czasem zakażenie układu moczowego przebiega skrycie i jedynym objawem bywa słabe przybieranie na wadze lub apatia dziecka. U najmłodszych niemowląt niepokój powinna wzbudzić przedłużająca się żółtaczka.
Ważne! Jedynym objawem zapalenia układu moczowego może być gorączka lub stan podgorączkowy. Dlatego nigdy nie lekceważ nieprawidłowej temperatury u dziecka. Nie zwlekaj, zgłoś się do lekarza.
Zapalenie oskrzeli u niemowlaka - przyczyny, objawy, leczenie.
Obowiązkowe badanie moczu
Pediatra dokładnie zbada dziecko – nie dziw się, że będzie oglądał miejsca intymne. Pieluszkowe zapalenie pupy, stulejka, zrośnięcie warg sromowych sprzyjają zakażeniu układu moczowego.
Lekarz zleci badanie ogólne moczu oraz posiew z antybiogramem, a jeśli uzna za potrzebne, także badania krwi. Te badania umożliwiają wykrycie, czy przyczyną dolegliwości jest zakażenie układu moczowego, jakie bakterie je wywołały i jakie antybiotyki skutecznie się z nimi rozprawią. W niektórych przychodniach możliwe jest wykonanie szybkiego testu paskowego, który może ułatwić rozpoznanie i umożliwić szybkie rozpoczęcie leczenia. Jednak taki test nie zwalnia od wykonania posiewu moczu.
Ważne! Jeśli dziecko jest malutkie lub stan jest niepokojący, lekarz musi skierować je do szpitala. Tam dostanie leki w kroplówkach.
Jak od dziecka pobrać próbkę moczu do badania?
Do postawienia diagnozy niezbędne jest badanie moczu. Aby wynik był wiarygodny, trzeba prawidłowo pobrać próbkę moczu.
- Dokładnie umyj okolice krocza dziecka. Rozchyl wargi sromowe dziewczynki, dokładnie umyj okolicę ujścia cewki moczowej. U chłopca możesz zakroplić trochę roztworu rywanolu (dzięki temu zmaleje ryzyko zanieczyszczenia moczu bakteriami spod napletka) i wymyć siusiaka oraz mosznę.
- Przygotuj jałowy, czyli pozbawiony zarazków, pojemnik na mocz. Kupisz go w aptece bez recepty. Staraj się złapać mocz do pojemniczka. Woreczki na mocz nie są dobre, bo trudno uniknąć zanieczyszczenia próbki, np. bakteriami ze skóry. Wynik badania jest wówczas mało wiarygodny.
- Gdy dziecko zacznie sikać, odczekaj 2 sekundy i wtedy łap mocz ze środkowego strumienia (pierwsza porcja moczu przepłukuje cewkę moczową).
- Na pojemniku naklej karteczkę z imieniem i nazwiskiem oraz datą urodzin dziecka.
- Pojemnik z moczem zanieś jak najszybciej do laboratorium.
Leczenie zapalenia układu moczowego u niemowląt
Walka z infekcją układu moczowego jest bardzo ważna, ponieważ jej zlekceważenie lub niewłaściwe leczenie może doprowadzić do uszkodzenia nerek, powstania w nich blizn, a także do sepsy, czyli zakażenia całego organizmu bakteriami, które wywędrowały z układu moczowego. Jeśli malec ma objawy sugerujące zakażenie układu moczowego, zaraz po pobraniu moczu do badania powinien dostać antybiotyk. Czas podawania leku uzależniony jest od wieku dziecka oraz rodzaju zakażenia układu moczowego. Zazwyczaj trwa to 7–14 dni.
Kalendarz rozwoju dziecka - sprawdź etapy rozwoju niemowlaka!
Po skończonej kuracji lekarz skieruje malca na USG jamy brzusznej, aby ocenić stan nerek. Może też zlecić podawanie dziecku profilaktycznie leków zapobiegających ponownemu zakażeniu. Przy ponownym zakażeniu układu moczowego – a w przypadku chłopców być może także po pierwszym – konieczna jest konsultacja z nefrologiem.
Ważne! Podawaj dziecku leki tak długo i w takich dawkach, jak zalecił lekarz, nawet jeśli malec w pierwszych dniach leczenia szybko poczuje się lepiej. Ustąpienie objawów infekcji przed końcem kuracji wcale nie oznacza wyleczenia, a jedynie to, że udało się zapanować nad bakteriami. Aby wygrać walkę z nimi, trzeba doprowadzić kurację do końca. Niedoleczone zakażenie może bowiem nawracać.
Jak zmniejszyć ryzyko zapalenia układu moczowego u dziecka
Oczywiście zawsze lepiej zapobiegać chorobie niż ją leczyć. Dlatego warto pamiętać o kilku ważnych zasadach, które mogą zmniejszyć ryzyko infekcji układu moczowego u dziecka.
- Dbaj, aby podczas gorączki lub biegunki dziecko często piło. Jeśli malec się tego domaga, przystawiaj go częściej do piersi.
- Zwalczaj zaparcia, bo sprzyjają infekcjom układu moczowego.
- Zmieniaj dziecku pieluszki przynajmniej 6 razy dziennie i zawsze, gdy zrobi kupkę. W mokrej pieluszce panują wymarzone warunki do rozwoju bakterii: wilgoć i ciepło.
- Zmieniając pieluszki, dokładnie myj krocze dziecka, najlepiej ciepłą wodą. Jednorazowe wilgotne chusteczki to za mało, zwłaszcza jeśli malec chorował już kiedyś na zakażenie układu moczowego.
- Dziewczynkę podmywaj zawsze od przodu do tyłu, nigdy odwrotnie, bo bakterie z okolicy pupy mogą przenieść się do cewki moczowej. U chłopca delikatnie zsuń napletek (to skórka okrywająca czubek penisa) na ile to możliwe, ale nie rób tego na siłę. Dokładnie umyj siusiaczka, a także pachwiny i pośladki.
- Kupuj pieluszki jednorazowe, których zewnętrzna powłoka jest jak najmniej ceratowa. Im bardziej plastikowa, tym gorzej przepuszcza powietrze i sprzyja rozmnażaniu się drobnoustrojów.
